خروج نیروهای امریکایی از افغانستان یاد آور خروج نیروهای این کشور از ویتنام است
استاد دانشگاه تهران گفت: خروج نیروهای امریکایی از افغانستان یاد آور خروج نیروهای آن کشور از ویتنام است.
جعفر حق پناه در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری در مورد فرارسیدن سی ام اگوست سومین سالگرد خروج نیروهای امریکایی از افغانستان پس از بیست سال حضور اظهار کرد: این موضوع تداعی کننده خروج امریکا از ویتنام است، زمانی که امریکایی ها متوجه شدند توان مقابله و شکست دادن نیروهای کمونیست ویتنام شمالی را ندارند متحد خود در ویتنام جنوبی را رها کردند و ترجیح دادند که هزینه اضافی نکنند.
وی افزود: در فرآیند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان باید ترکیبی از تغییر و تحولات در ساختار نظام بین الملل و تغییر اولویت های امریکا به عنوان قدرت نظامی و فناوری جهان در نظر گرفته شود که بیشتر روی چین و حوزه پسفیک تمرکز کرده تا از نقش خود در مناطقی که حضورش پر هزینه و کم بازده است بکاهد و نقشی را که خودش به صورت مستقل ایفا می کرد به عهده متحدان خود بگذارد و آن ها را هم در هزینه ها درگیر کند.
به گفته این پژوهشگر سیاسی به پویش های محیط سیاست داخلی امریکا هم باید توجه کرد و همچنان نقش آفرینی عنصر اقتصاد و وجود منازعات داخلی که قائلند امریکا باید برای حفظ جایگاه خود از هزینه های مداخلات در خارج کم کند و تاکید بیشتری بر توسعه داخلی داشته باشد که نشانه های آن در رقابت های کنونی هم قابل مشاهده است. پس باید به جریان های سیاسی داخلی امریکا هم توجه شود و اینکه نخبگان سیاسی امریکا به چه معیارهایی فکر می کنند و چگونه تصمیم می گیرند و اینکه در زمان هایی حاضرند از اعتبار خود هم بگذرند و مانع استمرار یک روند اشتباه شوند.
حق پناه تصریح کرد: برای امریکایی ها منطق این بود که یک تریلیون دالر طی بیست سال در افغانستان هزینه شده و نتیجه مطلوبی نداشته است و اگرچه خروج از افغانستان به آن شکل می توانست فضاحت بار باشد و به اعتبار این کشور لطمه بزند اما احساس کردند که در مجموع حتی به قیمت پرداخت این هزینه حیثیتی بهتر است افغانستان را ترک کنند و هزینه های بیشتری نکنند.
به گفته این استاد دانشگاه معادلات رقابتی هم که بین امریکا و کشورهای دیگر وجود دارد امریکا را به این نقطه رساند که ماندن در افغانستان و ایجاد ثبات از طریق حضور نظامی، بیشتر به نفع رقبا تمام می شود و خروج از افغانستان اگر هم خلائی ایجاد کند تهدید امنیتی مستقیم علیه امریکا ایجاد نخواهد کرد بلکه بیشتر کشورهای منطقه درگیر خواهند شد. در مورد جایی هم که حضور نداشتن امریکا می توانست چالش آفرین باشد در مذاکرات پنهانی در دوحه و پیوست اعلام نشده توافق دوحه با طالبان تضمین های کافی را گرفته اند تا از ناحیه افغانستان تهدیدی متوجه منافع امریکا نشود.
وی همچنان خاطرنشان کرد: درست است که مقاومت مردم افغانستان در مقابل حضور خارجی ها و حس بیگانه ستیزی این مردم بار دیگر تاثیرات خود را نشان داد. طالبان هم نباید خروج امریکایی ها را به نام خود ثبت کنند زیرا توافق و تبانی هم بین طالبان و امریکایی ها صورت گرفت که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و به قدرت رسیدن طالبان را درپی داشت.
این کارشناس سیاسی در مورد ناکامی امریکا برای تحقق شعارهای دموکراسی، آزادی های مدنی مبارزه با تروریسم و مواد مخدر در افغانستان هم گفت: به این مسایل باید در دو سطح داخلی و بین المللی نگریست؛ افغانستان در سطح داخلی به قدری دچار انشقاق و گسست های ساختاری اجتماعی و سیاسی بود که باعث شد بسیاری از تلاش های بین المللی برای ملت سازی، دولت سازی و توسعه در این کشور ناکام بماند. علاوه بر این نقش نخبگان سنتی و مدرن در این کشور و ناکارآمدی و فساد آن ها هم بسیار موثر بود. رقابت ها و منازعات داخلی، فساد و فهم نادرست آن ها از موقعیت کشورشان و برقراری ارتباطات نادرست با دولت های دیگر باعث شد پول های هنگفتی که به این کشور آمد حیف و میل شود و حتی بازگردد.
حق پناه عنوان کرد: در سطح بین المللی هم رقابت های منطقه ای و بین المللی قابل توجه است، کشورهای همسایه و منطقه دغدغه ها و ملاحظاتی در افغانستان داشتند که بیشتر امنیتی و ناشی از پیوندهای قومی، مذهبی، زبانی و فرهنگی با افغانستان بود اما این دغدغه ها در سطح بین المللی به ویژه برای امریکا، ناتو و اروپا چندان به رسمیت شناخته نشد، آن ها مسایل دیگری را دنبال می کردند و رقابت های خود را با کشورهای منطقه به داخل افغانستان کشاندند، کشورهای منطقه هم متقابلا همین کار را کردند که نتیجه این اقدامات ناامنی و بی ثباتی در افغانستان بود و طالبان از این وضعیت استفاده کردند.
وی اضافه کرد: تا زمانی هم که این اختلافات و رقابت ها در سطوح منطقه ای و بین المللی باقی باشد این مشکلات در افغانستان باقی خواهد ماند.
