سی امین قطعنامه شورای امنیت در بحران سوریه، موقت و بدون راه حل
شورای امنیت سازمان ملل متحد سرانجام شامگاه شنبه قطعنامه 2401 را درباره سوریه با رای مثبت همه 15 عضو دائم و غیردائم تصویب کرد.
پیش نویس این قطعنامه توسط دولتهای کویت و سوئد که از اعضای غیر دائم شورای امنیت هستند، تهیه شده بود. مطابق این قطعنامه، آتش بس 30 روزه در سراسر سوریه برقرار و دسترسی بشردوستانه به برخی مناطق تحت محاصره در سوریه به خصوص در غوطه شرقی ایجاد خواهد شد.
عملیات ارتش سوریه در غوطه شرقی از روز یکشنبه گذشته آغاز شد، اما قدرتهای غربی از همان نخستین روز عملیات با طرح ادعاهای بشردوستانه، جنگ روانی شدیدی علیه نظام سوریه آغاز کرده و مثل همه 7 سال گذشته به شورای امنیت روی آوردند. با این حال، شورای امنیت برای تصویب قطعنامه جدید علیه سوریه با اختلاف های جدی رو به رو بود، به نحوی که دو بار در نشست روزهای پنج شنبه و جمعه گذشته این شورا، قطعنامه جدید علیه سوریه حتی به رای گذاشته نشد.
اگرچه علت تعویق در رای گیری قطعنامه شورای امنیت درخواست روسیه برای بازنگری در آن و مستثنی شدن گروههای تروریستی القاعده، جبهه النصره و داعش از شمول آتش بس بود، اما قدرت های غربی نیز تلاش داشتند با قطعنامه جدید به نوعی شکست مذاکرات آستانه درباره سوریه را رقم زنند. در همین راستا، «هدر نائورت»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت حوادث غوطه شرقی نشانه شکست فرآیند مذاکرات صلح در آستانه برای حل و فصل بحران سوریه است. با این حال، مستثنی شدن گروههای تروریستی القاعده، جبهه النصره و داعش از شمول آتش بس توافق شده در قطعنامه 2401 به نوعی تائید دستاوردهای مذاکرات آستانه است زیرا در این مذاکرات نیز ضمن اینکه مناطق کاهش تنش ایجاد شد، این گروههای تروریستی مستثنی شده بودند و این پیروزی دیپلماتیک روسیه و ایران در مقابل کشورهای مخالف نظام کنونی سوریه بود.
قطعنامه 2401 همان گونه که بشار الجعفری، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد عنوان کرد، سی امین قطعنامه شورای امنیت درباره سوریه محسوب می شود. اگرچه ممکن است این قطعنامه امکان ارسال کمک های بشردوستانه را برای کوتاه مدت که حتی می تواند کمتر از 30 روز نیز باشد، فراهم کند، اما این قطعنامه نه تنها تاثیر چندانی بر بحران سوریه نخواهد داشت بلکه ناکارآمدی شورای امنیت در این بحران را نیز جبران نخواهد کرد.
این قطعنامه از آن جهت تاثیر چندانی بر بحران سوریه نخواهد داشت که این بحران بیش از همه تحت تاثیر تعارض شرایط کنونی سوریه با منافع قدرت های غربی قرار گرفته است زیرا این قدرتها با تداوم حمایت از گروههای تروریستی خواستار تضعیف نظام سوریه هستند، اما بحران در سوریه با شدت گرفتن روند زوال گروههای تروریستی آشکارا در راستای منافع نظام سوریه قرار دارد.
این قطعنامه از آن جهت نیز ناکارآمدی شورای امنیت را جبران نخواهد کرد که از یک سو رای گیری درباره قطعنامه پس از سه جلسه شورای امنیت نشان داد که این شورا در بحران سوریه شاهد اجماع نیست و از سوی دیگر ژست های بشردوستانه قدرتهای غربی نیز صرفاً نمایشی برای متوقف کردن پیشروی های نظام سوریه است. «ملاذ مقداد»، کارشناس سوری، عنوان می کند که پیش از آغاز عملیات غوطه شرقیپیشنهادها و راه حل هایی از سوی دولت سوریه به افراد مسلح برای اینکه غوطه شرقی را به سوی مناطق دیگر نظیر ادلب در شمال سوریه ترک کنند، داده شد اما میانجی گری های محلی و منطقه ای هیچ گونه نتیجه ای به همراه نداشت و افراد مسلح به پیشنهادها پاسخ مثبت ندادند.
بنابراین می توان گفت، همان گونه که «منصور عیاد العتیبی»، نماینده کویت در سازمان ملل متحد تاکید کرد، این قطعنامه، حل موقت مشکل است نه حل دائمی.