تفسیر ؛ امضای قانون تعلیق قرارداد هسته‌ای آمریکا و روسیه از سوی پوتین
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه روز دوشنبه 31 اکتبر رسما قانونی را امضا کرد که بر اساس آن توافقنامه با آمریکا برای انهدام پلوتونیوم لغو می‌شود.
این اقدام پس از آن صورت گرفت که تنش‌ها بین مسکو و واشنگتن به شدت افزایش یافته است. پوتین پیش‌نویس قانون تعلیق توافقنامه روسیه و آمریکا در زمینه امحای پلوتونیوم رادر 3 اکتبر در اختیار دوما قرار داده بود که در این نهاد قانونگذاری و نیز شورای فدراسیون روسیه نیز به تصویب رسید. توافق کاهش ذخایر پلوتونیوم در سال ۲۰۰۰ بین آمریکا و روسیه امضا شد و اجرای آن بر اساس توافقنامه‌ای در سال ۲۰۱۰ آغاز شد.بر اساس این توافق که از سوی سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، و هیلاری کلینتون، وزیر وقت خارجه آمریکا امضا شد، دو طرف موافقت کردند ۳۴ تن از ذخایر پلوتونیوم خود را با سوزاندن در رآکتورهای اتمی از بین ببرند.کلینتون در آن زمان اعلام کرد که با این میزان پلوتونیوم می‌توان ۱۷ هزار سلاح هسته‌ای ساخت.
توافقنامه امحای پلوتونیوم به عنوان نمادی از افزایش همکاری‌های آمریکا و روسیه به عنوان دو دشمن و رقیب دیرینه در زمینه کاهش ذخایر هسته‌ای تلقی می شد.اکنون با تعلیق آن ، راه برای بهره برداری احتمالی از این ذخایر در راستای مقاصد نظامی هموار می شود. با این حال مسکو اعلام کرده اگرچه توافق مربوط به بازفرآوری پلوتونیوم مازاد خود را تعلیق کرده، اما مواد هسته‌ای باقی مانده در نتیجه تعلیق این توافق را برای اهداف نظامی استفاده نخواهد کرد و از آن سلاح‌های جدید تولید نکرده یا با آن تحقیقات نظامی انجام نمی‌دهد.اما واشنگتن موضع مشخصی در این باره اتخاذ نکرده است.
اقدام اخیر پوتین رئیس جمهوری ملی گرای روسیه در زمینه امضای قانون تعلیق توافقنامه امحای پلوتونیوم ، نشانه دیگری بر افزایش تنش ها با آمریکا و از سوی دیگر عزم مسکو برای مقاومت در برابر خواسته های زیاده طلبانه واشنگتن در سطح روابط دوجانبه و نیز در سطح بین المللی است.
در واقع با روند افزایشی تنش ها بین روسیه و آمریکا به دلیل اختلافات متعدد دو کشور در باره بسیاری از مسائل بین المللی بویژه بحران اوکراین و بحران سوریه ، به نظر می رسد روسها برای نشان دادن عزم خود در زمینه ایستادگی در برابر خواسته های آمریکا ، علاوه بر اتخاذ تدابیر عملی بویژه در باره بحران سوریه ، اقدامات نمادینی را نیز برای هشدار به واشنگتن صورت می دهند. مسکودر این زمینه دو توافقنامه مرتبط با مسائل هسته ای و علمی یعنی توافقنامه با آمریکا درباره همکاری در زمینه تحقیقات هسته ای و انرژی و توافقنامه کاهش ذخایر پلوتونیوم را به حال تعلیق در آورده است. این اقدام به مثابه هشداری به واشنگتن است که روسیه در قبال اقدامات خصمانه آمریکا، ساکت و بی تفاوت نیست و هر اقدام واشنگتن را با واکنش سخت تر پاسخ می دهد.بویژه مسکو با لغو توافقنامه کاهش ذخایر پلوتونیوم که برای آمریکایی ها از اهمیت و حساسیت زیادی برخوردار است ،به نوعی دولت آمریکا را تحت فشار قرار داده است. هر چند روند روابط روسیه و آمریکا در سالهای اخیر با توجه به اختلافات دو طرف بر سر مسائلی مانند گسترش ناتو بسوی شرق و استقرار سامانه های ضد موشکی در اروپا از سوی آمریکا دچار تنش بوده است ، اما از سال 2014 و گسترش بحران اوکراین وبویژه الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه ، روابط این دو قدرت بزرگ هسته ای ، مسیر افزایش مستمر تنش ها را طی کرده و بویژه استقرار روز افزون نظامیان و تجهیزات ناتو در شرق اروپا وبرگزاری انواع رزمایش ها از سوی ناتو که با حمایت واشنگتن صورت می گیرد به این مساله دامن زده است.
با این همه مسکو و واشنگتن در عرصه های جدیدی نیز دچار اختلاف و تنش شده اند. در این چارچوب دولت آمریکا رسما دولت روسیه را به هدایت حملات سایبری علیه سازمان های سیاسی آمریکایی متهم و اعلام کرد هدف از این حملات سایبری ایجاد اختلال در روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. در مورد بحران سوریه نیز در حال حاضر اختلاف دو طرف به اوج خود رسیده است.بویژه عدم صداقت آمریکا برای حل بحران سوریه و تهدیدات روز افزون آن علیه مسکو ،خشم سران کرملین را بر انگیخته است.در مجموع مسیر کنونی روابط این دو قدرت بزرگ هسته ای مسیر واگرایی فزاینده و اوج گیری اختلافات است ، بدون اینکه چشم اندازی برای تغییر این وضعیت وجود داشته باشد./ میرطاهر