در این برنامه با تفسیر ساده و روان آیات 7 تا 11 سوره لقمان آشنا می شویم.

ابتدا به تلاوت آیه 7  از سوره لقمان گوش می‌سپاریم:

«وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا وَلَّى مُسْتَکْبِرًا کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا کَأَنَّ فِی أُذُنَیْهِ وَقْرًا  فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ»

ترجمه این آیه چنین است:

«و چون آیات ما بر او خوانده شود، از روی تکبر و غرور روی برمی‌گرداند. گویی آن را نشنیده است، [یا] گویی در گوشهایش سنگینی است. پس او را به عذابی دردناک بشارت  ده»

در آخرین آیه برنامه قبل فرمود:  برخی افراد با ترویج سخنان باطل و بیهوده، مردم را سرگرم می‌کنند تا آنها به سراغ سخن حق نروند و از پذیرش حق باز بمانند. این آیه می‌فرماید: این گونه افراد حتی حاضر به شنیدن آیات قرآن نیستند، چه رسد به آنکه در آن فکر کنند تا اگر منطقی است به آن ایمان بیاورند. البته منشاء این روی گردانی از حق، نخوت و تکبّر است. آنها خود را از پیامبر و مؤمنان برتر و بالاتر می‌بینند و حاضر به شنیدن سخنان آنها نیستند.

طبیعی است چنین روحیه‌ای انسان را به زمین می‌زند و او را گرفتار کیفر و عذاب الهی می کند. زیرا کفر او ناشی از کبر و غرور است، نه جهل و ناآگاهی نسبت به آیات الهی/

از این آیه می‌آموزیم:

۱. روحیه استکباری، مانع پذیرش حق و حقیقت است و انسان را به گمراهی و سقوط می‌کشاند.

2. گوش دادن به سخنان باطل و بیهوده، آمادگیِ  شنیدن و پذیرش سخن حق را از انسان می‌گیرد.

اکنون به تلاوت آیات 8  و 9 از سوره لقمان گوش می‌سپاریم:

«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِیمِ»، «خَالِدِینَ فِیهَا وَعْدَ اللَّـهِ حَقًّا  وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»

ترجمه این آیات چنین است:

«بی‌گمان آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، باغهای پرنعمت [بهشت] برای آنهاست»، «در آن جاودانه اند، وعده الهی حق است  و او عزیز [شکست ناپذیر] و حکیم است»

گفتیم کسانی هستند که به جای سخن حق، به دنبال سخن باطل می‌روند. چنین افرادی کفر را ترویج می کنند و درنهایت گرفتار کیفر الهی می‌شوند. اما دربرابر آنها کسانی هستند که با ایمان به مبداء و معاد و با انجام کارهای پسندیده، به پاداش بزرگ الهی می‌رسند. کسانی که آیات قرآن را با دقت می‌خوانند و می‌شنوند، در آن می‌اندیشند و از روی درک و فهم به آن ایمان می‌آورند. آنها به جای تکبر ورزیدن در برابر خالق هستی، تسلیم خدا و دستورات عالی او می شوند و با بندگان او از روی تواضع برخورد می‌کنند. خداوند به چنین بندگانی وعده بهشت جاودان داده است و قطعاً این وعده تحقق یافتنی است. زیرا او عزیز و حکیم است. نه از انجام وعده‌اش عاجز است و نه نسنجیده وعده‌ای می‌دهد.

از این آیات می‌آموزیم:

1. ایمان به تنهایی یا عمل صالح به تنهایی، موجب رسیدن انسان به بهشت نمی‌شود. ایمان همراه با عمل صالح، نتیجه بخش خواهد بود و انسان را به سعادت ابدی می‌رساند.
2. بهشت، سرای نعمتهای متنوع الهی است، چه مادی، چه معنوی/  لذا در آنجا  خستگی و دلزدگی و ملالت برای انسان معنایی ندارد.
3. وعده‌ها و پاداشهای خداوند را باور کنیم و آن را با وعده ‌های دیگر افراد مقایسه نکنیم که یا دروغ است و یا از انجامش عاجز و ناتوانند.

اکنون به تلاوت آیات10 و 11 از سوره لقمان گوش می‌سپاریم:

«خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا  وَأَلْقَى فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَن تَمِیدَ بِکُمْ وَبَثَّ فِیهَا مِن کُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن کُلِّ زَوْجٍ کَرِیمٍ»، «هَـذَا خَلْقُ اللَّـهِ فَأَرُونِی مَاذَا خَلَقَ الَّذِینَ مِن دُونِهِ  بَلِ الظَّالِمُونَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ»

ترجمه این آیات چنین است:

«او آسمانها را بدون ستونهایی که آن را ببینید آفرید و در زمین کوه‌هایی استوار بیفکند تا [زمین] شما را نجنباند و در آن از هر جنبنده‌ای پراکنده ساخت و از آسمان آبی فرو فرستادیم و در آن از هرگونه گیاه نیکو و با ارزشی رویاندیم»، «این آفرینش خداست. پس به من نشان دهید آنها که غیر اویند [و شما شریک او می‌پندارید] چه آفریده‌اند؟ بلکه ستمگران در گمراهی آشکار هستند»

این آیات به پنج نمونه از نشانه های قدرت الهی در آفرینش اشاره کرده است: استواری نظام عظیم آسمانها و کهکشانها بدون هرگونه ستونی که قابل رؤیت باشد/  آفرینش کوه‌های باعظمت که عامل ثبات و آرامش زمین هستند/  آفرینش انواع مختلف جنبندگان در خشکی و دریا و آسمان/  نزول باران/ و رویش گیاهان. همه اینها بر یک چیز دلالت دارد و آن قدرت بی‌انتهای آفریدگار هستی است که هیچ کس و هیچ چیز در این کارها شریک او نیست.  

 در این آیات به ستونهای نامرئی اشاره شده است که موجب استقرار کرات و اجرام آسمانی در مدارهای خود و حفظ تعادل بین آنهاست. در این آیات همچنین به نقش مهم کوهها در محافظت زمین از لرزیدن اشاره شده است. اینها چند نمونه از اعجازهای علمی قرآن به شمار می رود. جالب آنکه این مطالب در زمانی مطرح شده که بشر کوچکترین اطلاعی از این موضوعات نداشت. 

باوجود نشانه های آشکار خداوند در هستی، متاسفانه گروهی از مردم از روی ناآگاهی و یا پندارهای نادرست، افراد یا اشیایی را در ردیف خدا قرار داده و گمان می‌کنند اینها در سرنوشت آنها تأثیر گذارند. گویا تدبیر گوشه ای از هستی به این شریکان واگذار شده و خداوند کارهای خود را به آنان سپرده است.

لذا ادامه آیه می‌فرماید: کسانی که شما شریک خدا می‌پندارید، در آفرینش کدام یک از پدیده‌های طبیعی، شریک خدا بوده‌اند؟ آیا اصلاً توان آفرینش مگس یا پشه‌‌ای دارند، چه رسد به آسمانها و گیاهان؟

پایان آیات، این نوع تفکر و باور را ظلم به خود و خدا می‌داند که انسان چیزی را که آفریده خداست، شریک خدا بپندارد و به جای عبات خدا، به سراغ پرستش غیرخدا برود.

از این آیات می‌آموزیم:

۱. معلّق بودن میلیاردها کهکشان و ستاره و سیاره در آسمان، هم نشانه‌ی قدرت آفریدگار است، هم دلیل اعجاز  قرآن که چنین امری را به ستونهای نامرئی نسبت می‌دهد که امروزه از آن به نیروی جاذبه تعبیر می‌شود.

2. آب و خاک و گیاه و طبیعت در نزد خداوند باارزش است. انسان نیز باید محیط زیست را ارزشمند بداند و از این امانت بزرگ الهی به نحو شایسته مراقبت کند.

3. یکی از راههای خداشناسی، مقایسه میان قدرت او و قدرت دیگران است.

4. کسانی که به سراغ غیر خدا می‌روند، گرفتار ظلم و ستم می‌شوند، ظلمی که به گمراهی آنها می‌انجامد.