نوروز ایرانی(6)
حمل 02, 1396 15:05 Asia/Kabul
در این برنامه با حاجی فیروز، به عنوان یکی از رسومات نوروز آشنا می شویم.
حاجی فیروز قاصد آمدن نوروز است از دیرباز تا کنون. او مردی است با لباس قرمز، صورتی سیاه شده، یک دایره زنگی و آوازی که با حرکات موزون و صدای ضرب و زنگوله های دایره مژده آمدن بهار را می دهد و مردم را به جشن و پایکوبی دعوت می کند. مردم او را طلایه دار عید نوروز می دانند اما از داستان شکل گیری آن بی خبرند. درباره پیشینه حاجی فیروز روایتهای گوناگون نقل شده است، اما آنچه قوی تر است ریشه در اساطیر ایران دارد. زنده یاد دکتر مهرداد بهار اسطوره پژوه معاصر معتقد است که «سیاهی صورت حاجی فیروز مربوط به بازگشت او از دنیای مردگان است.» ظاهراً داستان از این قرار است که ”ایشتر”(Ishtar) که همان الهه تموز است شاه -دوموزی- را برای ازدواج برمی گزیند. یک روز الهه به زیرزمین می رود و با ورود الهه به زیرزمین، در روی زمین باروری متوقف می شود؛ نه دیگر درختی سبز می شود و نه دیگر گیاهی هست. خدایان که از ایستایی جهان ناراحت بودند، برای پیدا کردن راه حل مشورت می کنند و قرار می شود که نیمی از سال را ”دوموزی” به زیر زمین برود و نیم دیگر سال را خواهر دوموزی که ” گشتی ننه ” نام دارد ، به جای برادر به زیرزمین برود. وقتی دوموزی به روی زمین می آید، بهار می شود و تمام مراسم نوروز هم ظاهراً و احتمالا به دلیل آمدن اوست. وقتی دوموزی را به زیرزمین می فرستند، لباس قرمز تنش می کنند و دایره، دنبک، ساز و نی لبک دستش می دهند و این یعنی خود حاجی فیروز. صورت سیاهش هم مربوط به بازگشت از دنیای مردگان است و این شادمانی ها برای بازگشت دوموزی از زیرزمین است .
