منشور آسمانی: قرآن از نگاه قرآن (6)

با امید قبولی طاعات شما توجهتان را دراین برنامه به موضوع اسامی و صفات قرآن مجید جلب می نماییم .

یکی از موضوعاتی که مورد توجه صاحب نظران و قرآن پژوهان قرار گرفته، اسامی قرآن است ولی در این میزان اختلاف فراوانی وجود دارد. به همین دلیل گروهی چهاراسم، برخی40، بعضی 50  و برخی 66 وحتی تا 90 اسم را نام برده اند. شاید علت این اختلاف به دو دلیل باشد. یکی اختلاف نظر و دیدگاه مفسران است وعلت دیگر آن است که بعضی بین اسامی قرآن و صفات تفکیک قائل نشده اند. به هرجهت، ما به یاری خدای بزرگ به بررسی تعداد محدودی از اسامی قرآن در این برنامه و برنامه بعد می پردازیم.

 اولین اسم، خود "قرآن" است که 68 بار از آن نام برده شده است. این اسم از جمله در آیاتی که مربوط به نزول قرآن در ماه مبارک رمضان می باشد نیز اشاره شده است از جمله آیه 185 سوره بقره که می فرماید:

" ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است . راهنمای مردم است و در آن دلیل های روشنگری از هدایت وجدایی حق از باطل (وجود دارد) "

آیه دیگری که رسول خدا (ص) اصالت ملکوتی قرآن را مورد تاکید قرار داده آیه 19 سوره انعام می باشد که می فرماید:

"بگو: گواهی کدام چیز بزرگتر است (از گواهی خدا)؟ بگو: خدا میان من و شما گواه است و وحی شده به من آیات این قرآن تا به آن شما و هر کس را که خبر این قرآن به او رسد بترسانم. آیا شما به راستی گواهی دهید که با خدای یکتا خدایان دیگری وجود دارد؟ بگو: من گواهی ندهم. بگو: محقّقاً او خدایی یکتاست و من بیزارم از آنچه شما شریک خدا قرار می‌دهید."

نام دیگر قرآن، "کتاب" است. کتابی که خاستگاهی صددرصد آسمانی دارد. کتاب بی نظیری که قدرت هدایت و مدیریت جامعه بشری را داراست و میتواند پاسخگوی تمام نیازهای انسان در تمام ابعاد و زمینه ها باشد. خدای بزرگ در آغاز دومین سوره قرآن با اسم اشاره «ذالک» از قرآن به عظمت یاد کرده ومی فرماید:

این کتاب تردید ناپذیر است و هیچ شکی در آن وجود ندارد و هدایت گر تقوا پیشگان است. بقره / 2

در طول تاریخ کتابهای فراوانی در موضوعات مختلف توسط نویسندگان، اندیشمندان و نخبگان برشته تحریر درآمده است. برخی از آنها مفید بوده و بعضی زیان بخش. کتاب هایی هم که نقش مثبتی داشته اند یا خالی از نقض نبوده و یا تنها برای قشر خاص و یا سرزمین و ملیتی مشخص به نگارش در آمده است. بنابراین تاکنون کتابی که برای جامعه بشری کاملا مفید و پاسخگوی تمام نیازهای انسان در تمام ابعاد و زمینه ها باشد به رشته تحریر در نیامده بود.

 تنها کتابی که از این ویژگی جهانی برخوردار است و آموزه ها و تعالیم آن تا پایان روزگار مفید و سازنده و منشاء خیر و برکت برای تمام مردم جهان است، قرآن است. خدا در این باره و درمورد ویژگی منحصر بفرد قرآن در ابتدای آیه 92 سوره انعام می فرماید: "و این کتاب مبارکی است که ما آن را فرو فرستادیم".

"حکیم" نام دیگر قرآن است. ویژگی برجسته دیگر قرآن آن است که کلمات و جملات و معانی و مضامین آن و ظاهر و باطن آن از اتقان و استحکام بی نظیری برخوردار است و این خصوصیت موجب شده است تامفاهیم بلند و پیام های زندگی ساز و حیات بخش آن توام با حکمت و حکیمانه باشد. خدا برای اثبات انکار ناپذیر این حقیقت سوگند یاد می کند و می فرماید:

یاسین ، سوگند به قرآن حکمت آمیز و حکمت آموز / یاسین 1و 2

و در آیه ای دیگر همین معنا ومفهوم را مطرح ساخته و می فرماید:

"الف. لام . را . آیات این کتاب حکیمانه است " یونس /1

از جمله اسماء و صفات دیگر الهی، رحمان و رحیم بودن اوست یعنی او مظهر رحمت است و گستره رحمتش تمام هستی را در برمی گیرد. بویژه نسبت به انسان عنایت خاصی دارد و هرچه نشانی از رحمت در آن وجود دارد ازاو دریغ نکرده است. از مظاهر چشمگیر رحمت او، پیامبر عالیقدر اسلام است که خدا درباره اش فرموده است:

خدا نه تنها آن حضرت، بلکه قرآنی را هم که براو نازل کرده است مظهر رحمت معرفی می کند و در بخشی از آیه 157 سوره انعام می فرماید:

بی تردید از جانب پروردگارتان دلیل روشن و هدایت گر و رحمتی ( قطعی ) آمده است . انعام / 157/

خدای رحیم برای زودودن هر گونه تردیدی دراین زمینه که قرآن مظهر رحمت است در آیه ای دیگر می فرماید:

"این ( قرآن در بردارنده ) بصیرت هایی برای مردم و هدایت و رحمتی است برای گروهی که بدان یقین پیدا می کنند." جاثیه / 20

تاریخ زندگی بشر نشان می دهد همواره دو گروه در برابر خدا، پیامبران و کتب آسمانی صف آرایی کرده اند یک گروه که سردمدار آنها صاحبان قدرت و ثروت بودند به مخالفت برخاستند و دست به تکذیب و انکار حقایق معنوی و آسمانی زدند که قرآن آنان را بیم و هشدار می دهد. گروه دیگر که بیشتر از متن جامعه برمی خاستند ندای الهی را اجابت می کردند دعوت انبیا را می پذیرفتند و در اجرای باید و نباید های کتاب های آسمانی می کوشیدند. قرآن برای این دسته از انسان ها بشارت دهنده است. بشارت به آینده ای روشن، بشارت به آرامش و آسایش و بشارت به رحمت بیکران الهی در این جهان و دنیای ابدی و جاوید پس از مرگ. لذا از اسمائ دیگر قرآن، بشیر و بشارت دهنده است. خدا در این باره می گوید :

 به هر جهت، خدایی که نور آسمانها و زمین است در مورد قرآن این گونه می فرماید:

 ای مردم، به تحقیق از سوی پروردگارتان برهان و دلیلی آمده است و مابه جانب شما ، نوری آشکار نازل کردیم. نساء 174/

خدایی که خالق نور است، برای آن که هدف از نزول نورا قدری روشن تر بیان کند و نشان دهدکه منظور از این نور " قرآن" است ، در آیه ای دیگر تصریح می کند و می فرماید:  

"ای اهل کتاب، تحقیقاً رسول ما به سوی شما آمده که حقایق و احکام بسیاری از آنچه از کتاب آسمانی را پنهان می‌دارید برای شما بیان می‌کند و از سرِ بسیاری (از خطاهای شما) درمی‌گذرد. همانا از جانب خدا برای (هدایت) شما نوری (عظیم) و کتابی آشکار آمد." مائده /15/