Մեկնաբանություն. Թրամփի գաղտնի փաստաթղթերի սկանդալը և դրա հետևանքները
ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից հույժ գաղտնի, այդ թվում՝ միջուկային փաստաթղթերը թաքցնելու շուրջ բարձրացած սկանդալը, երկրի պետական կառույցների, հատկապես ՀԴԲ-ի և Թրամփի կողմնակիցների կողմից Արդարադատության նախարարության հասցեին ուղղված քննադատությունը նոր քաղաքական ճգնաժամ է առաջացրել ԱՄՆ-ում։
Անցյալ երկուշաբթի օրը ՀԴԲ գործակալները ներխուժեցին Ֆլորիդայում գտնվող Թրամփի առանձնատուն և առգրավեցին 20 արկղ, որոնք պարունակում էին 11 գաղտնի և հույժ գաղտնի փաստաթղթեր: Աննախադեպ խուզարկությունն իրականացվել է դաշնային դատավորի կողմից տրված խուզարկության հրամանի համաձայն այն բանից հետո, երբ Թրամփը մեղավոր է ճանաչվել «Հակալրտեսության մասին» օրենքը խախտելու համար՝ կապված գաղտնի փաստաթղթերի պահպանման հետ: Այս դատավճիռը հրապարակվել է ուրբաթ օրը։ Առգրավված փաստաթղթերի մեջ կան «հույժ գաղտնի» և «պահել միայն հատուկ պետական կենտրոններում» նշումով փաստաթղթեր։ ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Նենսի Փելոսին, անդրադառնալով նախկին նախագահի առանձնատնից առգրավված փաստաթղթերին, ասել է.«Եթե այս փաստաթղթերի բնույթն այնպիսին է, ինչպիսին մեզ հայտնի է, ապա մենք կանգնած ենք շատ լուրջ խնդրի առաջ։ Այս տեղեկատվությունը խիստ գաղտնի է և ավելի զգայուն, քան հույժ գաղտնի փաստաթղթերը, և ինչպես մեզ ասվում է, դա կապված է ԱՄՆ ազգային անվտանգության հետ»։
Թրամփին կարելի է անվանել սկանդալների մարդ: Նա երկար ժամանակ դեռևս նախագահական պաշտոնավարությունից առաջ շրջապատված է այս սկանդալներով, որոնք դեռ շարունակվում են։ Այս սկանդալների ամենագլխավորներից են Թրամփի հիմնադրամի հարկային խախտումներն ու անօրինական գործողությունները, 2016-ի նախագահական ընտրությունների ժամանակ Թրամփի ընտրական թիմի համաձայնությունը Մոսկվայի հետ և նրա կողմնակիցների հարձակումը Կոնգրեսի վրա։
Սակայն Թրամփի կողմից հույժ գաղտնի փաստաթղթեր պահելու վերջին սկանդալն իր տեսակի մեջ աննախադեպ է: Նախ՝ առաջին անգամն է, որ ԱՄՆ նախագահի անձնական տունը խուզարկվում է օրինական հրամանի համաձայն՝ գաղտնի փաստաթղթերը թաքցնելու պատճառով։ Հաջորդ հարցն այն է, որ Ֆլորիդայում Թրամփի առանձնատնից ԱՄՆ-ի հույժ գաղտնի փաստաթղթերի հայտնաբերումը ցույց է տալիս, որ ԱՄՆ նախկին նախագահը խախտել է նախագահի նույնիսկ ամենատարրական աշխատանքային սկզբունքները և հրաժարվել իր մոտ եղած փաստաթղթերը հանձնել ԱՄՆ ազգային արխիվին։ Իհարկե Թրամփն այս ոլորտում նույպես մեղքը բարդել է այլոց վրա: Թրամփն, ով իր առանձնատան վրա հարձակումն անվանել է «ոտնձգություն», վերջերս համացանցում կատարած գրառմամբ հայտարարեց, որ միայն ինքը չէ որ փաստաթղթեր է տեղափոխել, և որ ԱՄՆ նախկին նախագահ Բարաք Օբաման նույնպես իր պաշտոնավարումից հետո Սպիտակ Տնից հեռացրել է բազմաթիվ գաղտնի փաստաթղթեր։
Բայց մետաղադրամի մյուս կողմում ամերիկացիների, այդ թվում՝ այս երկրի ժողովրդի և քաղաքական գործիչների աճող անվստահությունն է կառավարության և դաշնային հաստատությունների նկատմամբ, և նրանց նկատմամբ կասկածի աճը՝ կոնկրետ կուսակցության քաղաքական շահերի վրա հիմնված՝ նպատակաուղղված գործողությունների պնդմամբ։ Թրամփի կողմնակիցները և մի շարք հանրապետականներ կարծում են, որ ՀԴԲ-ի վերջին գործողությունները Թրամփի դեմ ուղղված են նրան 2024 թվականի նախագահական ընտրարշավից հեռացնելուն։ Վերջին օրերին ՀԴԲ-ն դարձել է «բանավոր հարձակումների և վրեժխնդիր սպառնալիքների» թիրախը ծայրահեղ աջ շրջանակների կողմից, որոնք աջակցում են Թրամփին՝ նրա տան խուզարկության պատճառով։ Այս քննադատությունները դրսևորվել են Ֆլորիդայում Թրամփի առանձնատան դիմաց վերջինիս կողմնակիցների բողոքի ակցիաների և դաշնային հաստատությունների, հատկապես ՀԴԲ-ի դեմ աճող սպառնալիքների տեսքով, ինչի օրինակն էր Օհայոյում զինված անձի կողմից ՀԴԲ-ի կենտրոնի վրա անհաջող հարձակմամբ: ՀԴԲ-ի տնօրեն «Քրիստոֆեր Ռեյը» վտանգավոր է անվանել իրավապահների դեմ ուղղված սպառնալիքը: Դա ցույց է տալիս, որ Ամերիկայում կասկածի տակ է դրվել նույնիսկ իրավական ինստիտուտների անկախությունը։ Նյու Յորքի նախկին քաղաքապետ և Թրամփին հավատարիմ մարդկանցից Ռուդի Ջուլիանին ասում է.«Եթե Թրամփը վերընտրվի, ՀԴԲ-ն «պատասխան գործողություն» կիրականացնի ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի դեմ»։
