Մի գավաթ անդորր հաղորդաշարի հարգարժան ունկնդիրներ հոգեբանական պատճառները հաճախ առաջ են բերում քաշի ավելացում և խոչընդոտում են նիհարելու ընթացքին: Ավելորդ քաշը ոչ միայն ֆիզիկական, այլև հոգեբանական խնդիր է: Ուստի նման խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտություն է առաջանում դիմել պրոֆեսիոնալ հոգեբանին: Ի՞նչն է պատճառը, որ մենք ավելորդ կիլոգրամներ ենք ձեռք բերում:Այսօր կխոսենք այդ մասին։

Ժամանակակից մարդկության առջև ծառացած կարևորագույն առողջապահական խնդիրներից է բնակչության աճող գիրացումը:

Դեռ հին ժամանակներից ավելցուկային քաշի նկատմամբ վերաբերմունքը եղել է երկակի. ոմանք կարծել են, որ դա շատակերության հետևանք է, ոմանք էլ համարել են «առողջության» դրսևորում: Իսկ ինչո՞վ է վտանգավոր գիրությունը: Մասնագետների կարծիքը միանշանակ է. գիրությունը զուտ արտաքինի պրոբլեմ չէ, այլ`  քրոնիկական հիվանդություն, հատկապես երբ մարդը ոչ թե մի փոքր «թմբլիկ է», այլ ունի հիվանդագին ճարպակալում, որը խանգարում է օրգանիզմի նորմալ կենսագործունեությունը, դժվարացնում է առօրյա կյանքը, նույնիսկ ինքնասպասարկումը (գնալ խանութ, ինքնուրույն հագնվել, լվացվել, զուգարանից օգտվել, լողանալ և այլն): Ապացուցված է, որ գիրությունը զգալիորեն բարձրացնում է մի շարք վտանգավոր հիվանդությունների զարգացման ռիսկը:

Գիրությունն ուղեկցվում է առողջական տարբեր խնդիրների բարձր վտանգով: Հատկապես որովայնի (փորի) շրջանում ավելցուկային ճարպի կուտակումը հանդիսանում է շաքարախտի, սրտանոթային և մի շարք այլ հիվանդությունների զարգացման ռիսկի գործոն: Բացի այդ, գեր մարդիկ հաճախ հոգեբանական խնդիրներ, սթրեսներ ու սոցիալական դժվարություններ են ունենում։

Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մանկության և դեռահասության գիրությունը կապված է մեծահասակ տարիքի գիրության հետ. գեր դեռահասների 80%  ունենում  է  գիրություն  նաև մեծահասակ  տարիքում:

Գիրությունը արտահայտվում է ենթամաշկում (մաշկի տակ) և տարբեր այլ հյուսվածքներում ճարպի ավելցուկային կուտակմամբ: Այն մարդու կողմից սննդի հետ ընդունած և օրգանիզմի ծախսած կալորիաների դիսբալանսի հետևանք է: Այսինքն, մարդն ընդունում է ավելի շատ կալորիաներ, քան ծախսում է, և առաջացած ավելցուկը կուտակվում է ճարպի ձևով: Սխալ սնվելու դեպքում, երբ ճարպերի և շաքարի ընդունումը չափից ավել է, առաջանում են նյութափոխանակության խանգարումներ:

Գիրությունը հիմնականում կապված է ժառանգական, կենսակերպի և միջավայրի գործոնների հետ, որոնցից է, օրինակ, ընտանիքի անառողջ սննդային վարքագիծը, երբ օգտագործվում է քիչ բանջարեղեն, մրգեր և սպիտակուցով հարուստ սնունդ, չարաշահվում է անառողջ, ճարպերով և ածխաջրատներով հարուստ սնունդը, քաղցրավենիքը և քաղցր գազավորված ըմպելիքները: Երեխաներին և դեռահասներին ավելի բնորոշ է ժառանգական գործոններով և կենսակերպով պայմանավորված գիրությունը: Ավելի հազվադեպ այն պայմանավորված է տարբեր էնդոկրին, գենետիկ և այլ հիվանդություններով:

Եթերում է հոգեբան Անուշ Ալեքսանյանը․․․

 Ավելորդ քաշից ազատվելու համար մարդիկ ունենում են մի շարք պատճառներ, որոնցից ամենագլխավորներն են՝

• Հոգատարություն սեփական առողջության նկատմամբ,
• Արտաքին տեսքը բարելավելու ցանկություն

Նա, ում քաշն ավելացել է, կարող է առողջության հետ կապված խնդիրներ ունենալ: Այդ խնդիրներից են հենաշարժողական, սրտանոթային համակարգերը, շաքարախտի ի հայտ գալը և այլ առողջական խնդիրներ: Գեր մարդիկ կարող են հոգեբանական բարդույթներ չունենալ արտաքինի հետ կապված, սակայն առողջական խնդիրները կարող են ստիպել քաշն իջեցնելու որոշում կայացնել:

Մարդկանց երկրորդ կատեգորիան ձգտում է ազատվել ավելորդ քաշից՝ ֆիզիկական արտաքինը բարելավելու համար: Նրանք, ովքեր ցանկանում են քաշը բերել նորմային, ապա պետք է՝

• Հետևեն սննդակարգին
• Ժամանակ հատկացնեն ֆիզիկական վարժություններին
• Հետևեն հոգեկան վիճակին

Այս խորհուրդները շատ պարզ են թվում, սակայն գործնականում նիհարելը դառնում է բարդ խնդիր: Ոչ պակաս խնդիր է, երբ նիհարելուց հետո նորից նույն կիլոգրամները վերադառնում են: Նման դեպքում գործ ունենք հոգեբանական խնդիրների հետ:

Հոգեբանական գործոննոր, որոնք խանգարում են նիհարելուն

Ավելորդ քաշից ազատվելու համար կարևոր է ոչ միայն  շատացնել ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը, այլև  նվազեցնել սննդի կալորիականությունը: Պետք է հաշվի առնել այն հոգեբանական պատճառները, որոնք նպաստել են  չափից շատ ուտելու սովորությանը:

Այդ հոգեբանական գործոններն են՝

Սննդային կարծրատիպեր

Շատ ընտանիքներում գոյություն ունի սննդի պաշտամունք: Ճարպոտ, տապակած և բարձր կալորիականությամբ սնունդ ընդունելը, սերն ամենօրյա խնջույքների նկատմամբ ձևավորում է գերսնվելու կախվածություն: Սննդային կարծրատիպ է համարվում օրը 1-2 անգամ  «տեղը տեղին» սնվելը: Այդ ռեժիմով աշխատելիս` օրգանիզմը սովորում է ավելորդ կիլոգրամները պահեստում կուտակելուն:

Օրվա ռեժիմը

Հեռուստացույցի առաջ սնվելը թույլ չի տալիս օրգանիզմին՝ այրել սննդի հետ ստացված կալորիաները  և քաշը նորմային համապատասխան պահելը: Անհրաժեշտ է սովորություն դարձնել մաքուր օդում զբոսնելը, ֆիզիկական վարժություններ կատարելը, և պետք է փոխել կենսակերպը:

Սթրեսի պատճառով գերսնվելը

Գեր մարդկանցից շատ-շատերը հակված են սթրեսը հաղթահարել սննդով: Սիրելի սնունդն ուտելը անջատում է ուղեղը սթրեսից և խնդիրներից, սակայն ավելորդ կիլոգրամները պահեստավորվում են:

Ինքնագնահատականի խնդիրները

Անբավարարվածության  բարդույթը և այն զգացողությունը, որ դու վատն ես ուրիշներից, «չկարողացար», «չհասար», «չես կարող  ինչ-որ բան փոխել»՝ հագնեցնում է նրան, որ ավելորդ քաշի դեմ պայքարելն ավելացնում է նոր կիլոգրամներ: Նիհարելու համար պետք է առաջինը սիրես ինքդ քեզ, ընդունես թերություններդ և գտնես առավելություններդ: Եթե չի ստացվում ինքնուրույն վերլուծել սեփական բարդույթները, ապա կարելի է դիմել հոգեբանին:

Ավելցուկային քաշից և հատկապես ճարպակալումից ազատվելը իրոք հեշտ գործ չէ. բուժումը պետք է սկսել հնարավորինս շուտ, չսպասելով խնդրի խորացմանը:

Հիշենք , որ չի կարելի դիմել ինքնաբուժման կասկածելի և վտանգավոր եղանակների: Պարտադիր է խորհրդակցել մասնագետների հետ:

Հատկապես վտանգավոր են տարատեսակ խոտաբույսերը, նիհարեցնող թեյերն ու հաբերը: Դա կարող է բերել բավականին ծանր հետևանքների: Սննդակարգի հիմքում պետք է լինի հաշվեկշռված (բալանսավորված) սնուցումը և ոչ` կասկածելի ծագման դիետաները: Կարևոր է հիշել` քաշը պետք է իջեցնել դանդաղ և զգույշ` 3-6 ամսվա ընթացքում: 

Հին դարերի գիտնականներն առողջագիտական կանոնները մշակելիս մեծ տեղ են տվել չափավոր սնվելու գաղափարին: Դեռևս Ցիցերոնը (մ.թ.ա. I դար), ամփոփելով իր ժամանակի գիտելիքները, նշել է, որ պետք է սնվել այնքան,որքան անհրաժեշտ է ուժերի վերականգնման համար: Առողջության պահպանման և երկար ապրելու նախապայմանը նա համարել է ամեն ինչի մեջ չափավորությունը, այդ թվում՝ նաև սննդի առումով՝ սկսած երիտասարդ տարիներից: Եզնիկ Կողբացին (Մաշտոցի աշակերտ, V դար) առողջությանը վնասակար է համարել սննդի չչափավորված և անբծախնդիր օգտագործումը:

Եղեք առողջ: