Иранның Орталық Азиямен қарым-қатынасын кеңейту; Еуразияның жақындасуына көпір
ParsToday - Иран Ислам Республикасының президенті Қазақстан мен Түрікменстанның ресми өкілдерімен кездесіп, кеңесу үшін осы екі Орталық Азия еліне сапар шегуде.
ИИР Президенті кеңсесінің саяси мәселелер жөніндегі орынбасары Мұхаммад Мехди Санаи ел президенті Масуд Пезешкианның Қазақстанға, содан кейін Түрікменстанға екі күндік сапары туралы хабарлады. Санаи X әлеуметтік желісінде былай деп жазды: «Президент сәрсенбіде (10 желтоқсан) екі күндік сапармен Қазақстан мен Түрікменстанға аттанады».
Президент кеңсесінің саяси мәселелер жөніндегі орынбасары былай деп жалғастырды: «Президент Қазақстанда жоғары лауазымды шенеуніктермен ресми кездесулер өткізеді». Санаи былай деп баса айтты: «Құжаттарға қол қою және іскерлік конференцияға қатысу да президенттің сапар күн тәртібінде болады. Түрікменстандағы Бейбітшілік және сенім саммитіне қатысумен қатар, Пезешкиан қабылдаушы елдердің әртүрлі башыларымен кездесулер өткізеді».
Иранның Орталық Азия елдерімен әртүрлі экономикалық және сауда, саяси және қауіпсіздік, мәдени және әлеуметтік өлшемдердегі ынтымақтастығы да стратегиялық маңызға ие.
Иранның Орталық Азия елдерімен ынтымақтастығын кеңейту тек экономикалық және энергетикалық салаларда ғана емес, сонымен қатар оның стратегиялық өлшемі сыртқы араласуға қарсы тұру және аймақтық қауіпсіздікті нығайту үшін де маңызды. Орталық Азия елдерімен қарым-қатынасты кеңейту Иранды Шығыс пен Батыс Азияны байланыстыратын негізгі буынға айналдыра алады.
Экономика мен сауда тұрғысынан Орталық Азия елдері Иран үшін маңызды сауда және экспорттық мүмкіндіктер ұсынады. Иран сонымен қатар Орталық Азия елдерінің Парсы шығанағы мен Оман теңізіне мұнай мен газ экспорты үшін қолайлы транзиттік бағыт бола алады.
Иранның Қазақстан және Түрікменстанмен қарым-қатынасын кеңейту аймақтағы басқа елдермен, мысалы, Өзбекстан және Қырғызстанмен ынтымақтастықты дамытуға әкеледі. Иранның Орталық Азия елдерімен инфрақұрылымдық жобаларды, теміржол және автомобиль жолдарын, ауыл шаруашылығы мен жеңіл өнеркәсіпті дамытуға жақсы мүмкіндігі бар.
Саяси және қауіпсіздік тұрғысынан Иранның Қазақстан және Түрікменстанмен тығыз ынтымақтастығы сыртқы ықпалды азайту үшін ортақ майдан құруға көмектесе алады. Иран мен Орталық Азия елдері терроризм, есірткі тасымалы және шекара дағдарысы сияқты қиындықтарға тап болуда. Қауіпсіздік және барлау саласындағы ынтымақтастық бұл қауіптерді тежеу үшін жақсы негіз жасайды.
Мәдени және әлеуметтік салада Иран мен Орталық Азия елдерінің арасында терең тілдік, діни және өркениеттік байланыстар бар, бұл мәдени, академиялық және туризм саласындағы ынтымақтастықты арттырады. Мәдени және ғылыми конференциялар өткізу және парсы тілін нығайту Ирандағы ғылыми және мәдени мекемелер мен Орталық Азиядағы мәдени мекемелер арасындағы байланысты тереңдетуге әкеледі.
Иранның Шанхай Ынтымақтастық ұйымындағы белсенді қатысуы және Еуразия экономикалық одағымен өзара іс-қимылы Иранның Орталық Азия мен Еуразияның аймақтық теңдеулеріндегі орнын нығайтады.
Иран Президентінің Қазақстан мен Түрікменстанға сапары Теһранның Орталық Азия аймағы елдерімен қарым-қатынасындағы бетбұрыс кезеңі болады. Бұл сапар аймақтағы екі маңызды елмен екіжақты қарым-қатынасты нығайтуға ғана емес, сонымен қатар Иранның Орталық Азияның геосаяси теңдеулерінде белсендірек болуға деген айқын шешімін көрсетеді.
Пезешкианның Қазақстан мен Түрікменстанға сапары Иранның Орталық Азиямен көп деңгейлі қарым-қатынастарды тереңдетуге ұмтылып отырғанын көрсетеді; бұл қарым-қатынастар қауіпсіздікті нығайтуға, экономикалық дамуға, мәдени ықпалдың артуына және Иранның Еуразиядағы геосаяси жағдайының нығаюына әкелуі мүмкін. Бұл сапар Иранның Орталық Азия елдерімен қарым-қатынасындағы жаңа кезеңнің басталуын білдіруі мүмкін, оның салдары аймақтан тыс бүкіл Еуразия аймағына әсер етеді.
