"Әл-Ақса дауылының" аспектілері мен салдары (1)

7 қазан Батыс Азия аймағының саяси тарихында қалады. Бұл күні Палестина Исламдық Қарсыласу қозғалысының (ХАМАС) жауынгерлері сионистік режимге шабуыл жасап, осы жалған режим  75 жылдық тарихындағы ең ауыр жеңіліске ұшырады. Бұл жеңілісті революцияның  жетекшісі «орны толтырылмайтын жеңіліс» деп атады.  

Осыған сүйене отырып, бірнеше бағдарламада Палестина-Израиль соғысының тарихына қысқаша тоқтала отырып, "әл-Ақса дауылы" операциясының әртүрлі аспектілері мен оның салдары, сондай-ақ соғыстың соңғы жағдайы қарастырылады.  

Екінші Дүниежүзілік соғыстың аяқталуымен халықаралық жүйе АҚШ пен Кеңес Одағы басқаратын биполярлық жүйеге айналды. Жаңа жүйеде Англия, Франция, Германия сияқты ескі державалар екінші дәрежелі державаларға айналды, ал шын мәнінде жаһандық саяси басқару АҚШ пен Кеңес Одағына берілді. Осындай жағдайда Англия Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясында Палестина мәселесін көтерді және көптеген жұмыстарынан кейін Палестинаны бөлу туралы қарар 1947 жылы ақыры бекітілді.  Осыған сәйкес, бұрын Палестина халқының 30%-ға жуығын құрайтын еврейлер Палестина жерінің 55%-ға жуығын иеленсе, халқының 70%-ға жуығын құрайтын палестиналықтар  жері 45%-ға да жетпей қалды.

Әрине, бұл қарарды палестиналықтар мен ислам елдері 1948 жылдың 14 мамырына дейін қабылдамады, соңғы британдық күштердің кетуімен, Бен-Гурионның басшылығымен сионистік еврейлер тәуелсіздік жариялады және осылайша бірінші араб-израиль соғысы басталды. Ағылшындардың Палестинадағы 30 жылдық болуы еврейлердің билікке қол жеткізуі және үкімет құруы үшін саяси-әскери жағдайларды қамтамасыз еткеннен кейін, сионистік еврейлер ағылшындар кеткеннен кейін тәуелсіздік жариялады. Салыстырмалы түрде ұзаққа созылған қақтығыстардан кейін палестиналықтардың реакциясы мен араб елдерінің қолдауына тап болған бұл ақыры Палестинаның 78 пайызын сионистердің басып алуына әкелді. Палестинаның қалған бөліктері, Батыс жағалауы мен Газа секторы сәйкесінше Иордания мен Египетке қосылды.

8 жылдан кейін, 1956 жылы екінші араб-израиль соғысы, Суэц каналы соғысы болды. АҚШ пен Кеңес Одағының жаһандық басқаруға үстемдік ету талпыныстары және Англия мен Францияны Таяу Шығыс аймағынан шеттетуі салдарынан сионистік режим, Ұлыбритания мен Францияның сәтсіздікке ұшырағанына куә болдық. Осылайша Суэц каналы ұлттық болып жарияланып, Джамал Абдул Насер араб әлемінің қаһарманына айналды. 1967 жылы 6 күндік соғыс деп аталатын үшінші соғыс араб елдері үшін сәтсіздік болды. Өйткені сионистік режим АҚШ пен Еуропаның қолдауымен Иордан өзенінің батыс жағалауын, Газа секторын, Сирияның Голан төбелерін және Мысырдың Синай шөлін басып алуда 6 күн бойы табысқа жетті және осылайша оның қарауындағы аумақты 3 - 4 есеге дейін ұлғайтады.

6 жылдан кейін Мысыр мен Иордания үкіметтері Әнуар Садат пен Хафиз Асад дәуірінде 1973 жылы Йом Киппурда тосын шабуылмен басып алған жерлерін қайтарып алуға әрекеттенді, бірақ ақырында олар сәтсіздікке ұшырады. Мысырдың соңғы соғыста жеңілуі Садатты американдық медиацияны таңдауға және Синай шөлін қайтарып алу мақсатында Кэмп-Дэвидке баруға мәжбүр етті. Ақырында Кэмп-Дэвид келісімі ең маңызды араб елі ретінде Мысырдың Израиль режимінің қарсыластарының джиргасынан шығуына себеп болды және бұл режим Синай шөлінен шығып кетті.  

Араб елдерінің классикалық әскерлері сионистік армияны жеңе алмаса, 2000 жылы Ливан Хизболласының күштері Израиль әскерін Ливанның оңтүстігінен шегінуге мәжбүрлей алды.

2005 жылы сионистік армия үшін тағы бір жеңіліс орын алды және 5 жыл екінші интифазадан кейін сионистік сарбаздар 38 жылдан кейін Газа секторынан кетуге мәжбүр болды. Cионистік армияның екінші жеңілісі орын алды.

Үшінші жеңіліс 2006 жылы Ливандағы Хизболлаға қарсы 33 күндік соғыстан кейін болды және іс жүзінде сионистік армияның жеңілмейтіндігі туралы миф жойылды.

Төртінші және ең үлкен жеңіліс 2023 жылдың 7 қазанында болды және ХАМАС жауынгерлері "әл-Ақса дауылы" операциясымен 75 жылда бұрын-соңды болмаған жеңіліске ұшырады.

"Әл-Ақса дауылы" операциясы келесі себептерге байланысты жалған сионистік режимнің 75 жылдық тарихындағы ең ауыр жеңіліс болды.

1. Әскери және барлау қызметінің сәтсіздігі

Бұл операцияның әскери аспектісінде бұл тосын принципті қолдана отырып, құрлық, әуе, теңіз және кибер арқылы асимметриялық аралас операция болды.

1948 жылы алғаш рет басып алынған жерлерге тереңдеп еніп, 22 қала мен оннан астам әскери базаны басып алу, сионистік нысандар мен техникаларды қиратып, 200-ден астам адамды тұтқынға алу қарсыласу күштері мен әскерилердің, барлаушылардың барлау және жауынгерлік дайындығын және сионистік режимнің қауіпсіздігінің сәтсіздігін көрсетеді.   

2021 жылы "Сайф әл-Құдс" операциясынан кейін қарсыласу күштері бұл операцияның бірнеше кезеңін 2 жыл бойы жаттықтырды. Бұл операцияның ерекшеліктерінің қатарында оның асимметриясы болса, бір жағында Американың әскери, барлау және қару-жарақ қолдауымен тісіне дейін қаруланған сионистік армия болса, екінші жағында әскери тұрғыдан басқыншы режиммен салыстыруға келмейтін қарсыласу тобы бар. Бірақ Хамастың жеңіске жетуіне қарсыласу күштерінің сенімі, көрегендігі және сионизмді басып алушылармен қарсы тұруға дайындығы болды.

Бұл туралы Ислам революциясы жетекшісі былай деді: «Әл-Ақса дауылы" операциясының маңызды істерінің бірі - бұл өте аз қамтамасыз ету мен құрал-жабдықтары бар, бірақ сенім мен табандылық бар шағын топтың дұшпанның жылдар бойы жасаған қылмыстық әрекеттерін қалай жоя алатынын көрсетуі болды».

2. Саяси сәтсіздік

Бұл операцияның саяси өлшемін үш халықаралық, аймақтық және ішкі деңгейде талдау керек.

Халықаралық деңгейде үш мәселе маңызды. Бірінші мәселе, Газа шайқасын ХАМАС пен сионистік режим арасындағы соғыс деп қарамай, Ислам революциясы жетекшісі "Ислам мен үстемшілік майдан,  ақиқат пен жалғанның майданы арасындағы шайқас деп қарау керек" деді.

Екінші мәселе, "әл-Ақса дауылы" операциясы Американың күш-қуатының төмендеуінің тағы бір көрсеткішін ашты. Америка өзін әлемнің үстем күші және гегемоны санайтын жағдайда, соңғы оқиғаларды басқаруға тікелей кіріп, өз қолына алғанымен, бұл қақтығысты олар қалағандай аяқтай алмады.

Үшінші – Палестина мәселесінің дүние жүзінің қоғамдық пікірінде қайта жандануы, Палестина мәселесі әлемде ұмытылған кезде орын алды. Бірақ қазір Американың ішінде де Палестина халқының қысымын қорғау үшін жаһандық көтерілістің қалыптасып жатқанына куә болып отырмыз. Соңғы 75 жылда бұрын-соңды болмаған өсу.

Аймақтық деңгейде ең негізгі мәселе сионистік режим мен Сауд Арабиясы арасындағы қарым-қатынастарды қалыпқа келтіруден  бас тарттыру болды. Бір жағынан "әл-Ақса дауылы1 операциясы қарым-қатынастардың қалыпқа келуін кешіктірді. Ал екінші жағынан, аймақ халқы өздерінің басты дұшпаны мен қауіп-қатері бала өлтіруші сионистік режимнен басқа ештеңе емес екенін түсінді.

Ішкі деңгейде "әл-Ақса дауылы" операциясы сионистік режимнің күш-қуатының екі құрамдас бөлігіне, яғни осы режимнің әскери қуаты мен барлау күшіне ауыр соққы берді. Екінші жағынан, сионистік режимнің заңдылық, қауіпсіздік және халық саны болып табылатын үш негізгі қағидасы шайқалды.

3. Әлеуметтік сәтсіздік

Бұл гибридтік соғыстың үшінші өлшемі оның әлеуметтік өлшемі болып табылады. Әлеуметтік өлшемде сионистік қылмыс пен палестиналық қарсыласудың екі құрамдас бөлігін атап өтуге болады.

Сионистік режим жеңіліске ұшырағаннан кейін өзінің жалған беделін қалпына келтіру үшін қарсыласулардан кек алу сылтауымен Газаның езілген халқын қырғынға ұшыратты және осылайша ешқандай адамгершілікке жатпайтын әрекеттерді жасауға арланбады. Бұл қылмыстар Израильдің қылмыстық және бала өлтіру режимінің шынайы бет-бейнесін әлемге паш етті. Әлемнің әртүрлі елдерінде сионистік режимге қарсы шерулердің қалыптасуы да осы мәселені растайды.

Бірақ бұл әлеуметтік оқиғалардың екінші жағы – сионистік режимнің барлық қылмыстары арқылы қарсыласуы мен тұрақтылығы жойылмаған ерлер мен әйелдердің берік сенімі. Керісінше, олар Палестина үшін күн өткен сайын төзімді әрі тұрақты болып келеді.

Ислам революциясының екшісі осыған байланысты: «Газа мәселесі бір жағынан қысым мәселесі болса, екінші жағынан билік мәселесі»,-деді. Иә, Газа халқы расында да зорлық-зомбылыққа ұшырауда...бірақ бұл қысымнан басқа екі маңызды мәселе бар; Бір нүкте – бұл кісілердің шыдамы, осы кісілердің сенімі. Бұл адамдар сабырлы болды»

Сейед Хасан Насралланың айтуынша, Газа халқы әлемде теңдесі жоқ аңызға айналған халық екенін көрсетті.