تفسیر- قطع یکباره صادرات گاز ترکمنستان به ایران
دولت ترکمنستان یک بار دیگر در فصل سرما ، صادرات گاز به ایران را قطع کرد .
قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران که کارشکنی دولت عشق آباد در مناسبات با تهران قلمداد می شود ، در حالی صورت گرفته است که دو روز پیش ، تهران و عشق آباد بر سر اختلاف های گازی به تفاهم رسیده بودند .
اقدام به قطع گاز ترکمنستان به ایران پیش از این نیز سابقه داشته است . دولت عشق آباد در زمستان سال 2007 میلادی نیز به اقدام مشابهی دست زد . بر اساس بیانیه شرکت ملی گاز ایران طی سه سال گذشته "مبالغ مربوط به خرید گاز به صورت کامل به شرکت ترکمنی پرداخت شده است و گفتگوهایی درباره " چگونگی بازپرداخت بدهیهای گذشته با حفظ ادعاهای ایران مبنی بر خسارت کمی و کیفی " نیز برگزار شد که در مذاکرات اخیر هم مورد توافق طرفین قرار گرفت . اما شرکت " ترکمن گاز " به طور ناگهانی و خارج از توافق به عمل آمده و به صورت غیرمنطقی و در اقدامی مغایر با چارچوب قرارداد ، با طرح این ادعا که ، باید مبلغ مورد اختلاف را به سرعت دریافت کند ، به قطع گاز ارسالی به ایران اقدام کرده است .
اقدام دولت عشق آباد در حالی است که ، جمهوری اسلامی ایران یکی از بهترین و خوش حساب ترین خریداران گاز ترکمنستان است . ضمن آن که ، خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به ایران از سوی متخصصان شرکت ملی و نفت و گاز و با هزینه ایران احداث شده است . پیش از این ، روسیه تنها خریدار گاز ترکمنستان محسوب می شد . اما از سال 2009 میلادی ، با تکمیل و بهره‌برداری از دو خط لوله جدید صادرات گاز ترکمنستان به ایران ، انحصار صادرات گاز این کشور- که پیش از این در اختیار شرکت گازپروم روسیه بود - در عمل از بین رفت .
با صادرات گاز ترکمنستان به ایران ، علاوه بر متنوع شدن صادرات گاز ترکمنستان ، این کشور مسیر جدیدی برای کسب درآمد در اختیار گرفت که این امر در حقیقت ، آرزوی رهبران ترکمنستان طی سالیان طولانی محسوب می شد .واقعیت آن است که ، برغم اعتراض های طرف ترکمن ، شرکت گاز پروم روسیه همواره گاز خریداری شده از ترکمنستان را خود نرخ گذاری می کرده است . در حالی که ، ایران در این زمینه تابع توافق های طرفین بوده است . ناگفته نماند که ، قراردادهای خرید و فروش گاز طبیعی نظیر قرارداد بیست ساله خرید گاز ایران از ترکمنستان ، قراردادهای بلندمدتی هستند که در موارد اختلاف طرفین ، صرفا" از طریق مراجعه به داور مرضی الطرفین امکانپذیر خواهد بود . این روش در قوانین و عرف بین الملل معمول و مرسوم نیست که ، همزمان با اوج نیاز کشور خریدار به گاز ، فروشنده به نوعی به مطرح کردن شرایط غیرمنطقی و غیرقانونی اقدام کند . تهران درهمین راستا برخی رفتارهای طرف ترکمن را بر خلاف چارچوب قرارداد دوجانبه و روح معاضدت ، حسن همجواری و همکاری دوکشور دانسته و در عمل تصریح کرده است که ، در صورت عمل نکردن ترکمن ها به تعهدات شان ، این اقدام را مصداق پیمان شکنی و موجب فسخ دائم قرارداد تجارت گاز با این کشور خواهد دانست .با وجود فراز و نشیب های فروش گاز ترکمنستان به ایرن ، در مجموع ، برخی ناظران مستقل ، مداخله برخی عوامل سیاسی خارجی را نیز در این زمینه نادیده نمی گیرند .