تفسیر- نشست سه جانبه ایران ، تاجیکستان و ترکمنستان
محمد علی طالبی/ نشست سه جانبه جمهوری اسلامی ایران ، تاجیکستان و ترکمنستان با هدف رفع موانع در مسیر گسترش همکاری های تجاری سه کشور در شهر مقدس مشهد در شمال شرق ایران برگزار شد .
" مجتبی خسروتاج " قائم مقام وزیر صنعت ، معدن و تجارت ایران دراین نشست یک روزه طی سخنانی با اشاره به اهمیت مبادلات تجاری میان سه کشور، گفت : ایران تولیدات با کیفیتی دارد که با ایجاد تسهیلات گمرکی می‌توان زمینه ورود این کالاها را به کشورهای همسایه بویژه ترکمنستان و تاجیکستان مهیا کرد. وی همچنین تصریح کرد : برای گسترش روابط اقتصادی میان ایران ، تاجیکستان و ترکمنستان ، توسعه مناسبات بانکی سه کشور ضروری است .
ایران ، ترکمنستان و تاجیکستان سه کشور همسایه هستند که از ظرفیت های زیادی برای همکاری های متقابل برخوردارند . این همکاری ها بویژه در زمینه حمل و نقل راه آهن از اولویت های هر سه کشور محسوب می شود . این در حالی است که ، ایران به عنوان کشوری که به آب های آزاد راه دارد ، در ساخت راه آهن تاجیکستان - افغانستان - ترکمنستان ذینفع است و به عنوان بزرگترین میراث دارِ حوزه فرهنگیِ ایرانِ بزرگ ، می تواند نقش میانجی و ثبات بخش در منطقه ایفا کند. کشورهای منطقه آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان و ترکمنستان به دلیل محصور بودن در خشکی ، با مشکلات متعددی مواجه هستند . برگزاری نشست های دو و سه جانبه با ایران ، این امکان را برای این کشورها فراهم می کند تا از فرصت های همسایگی بیشترین بهره را ببرند .
با توجه به نیاز شدید دولت های فاقد دسترسی ارتباطی به آب های گرم بین المللی ، باید گفت ، جمهوری های آسیای مرکزی به این حقیقت واقف هستند که ، تنها در صورت همکاری با ایران بویژه در امور حمل و نقل ، می توانند به راه نوین ابریشم پیوند بخورند و از مزایای جغرافیایی ایران در مسیر استراتژیک شمال - جنوب ، بهره برداری به عمل آورند . در این زمینه ، " قربان قلی بردی محمداُف " رئیس جمهوری ترکمنستان در ماه اکتبر گذشته ، اعلام کرد : اتصال خطوط آهن قزاقستان و ترکمنستان به ایران و اتصال خطوط آهن تاجیکستان ، ترکمنستان و افغانستان ظرفیت های تجاری زیادی را درمنطقه به وجود آورده است و کشورهای منطقه می بایست از این ظرفیت ها استفاده کنند. وی در آیین افتتاح فرودگاه جدید بین المللی عشق آباد با اشاره به ضرورت های احیای جاده ابریشم ، گفت : این جاده باید کشورهای شرق را به غرب متصل کند تا از این طریق بتوانیم به عنوان یک پل ارتباطی در منطقه به تقویت نقش حمل و نقل در تجارت جهانی کمک کنیم.
در میان راه های ارتباطی موجود در منطقه ، راه آهن تاجیکستان - افغانستان - ترکمنستان ، می تواند به عنوان بخشی از جاده ابریشم مورد نظر ایران و چین و بخشی از مسیر چابهار به آسیای مرکزی موردنظر هند ایفای نقش کند و جمهوری های آسیای مرکزی را از انزوای جغرافیایی خارج سازد .
در مجموع ، برگزاری نشست سه جانبه ایران با ترکمنستان و تاجیکستان را باید گامی در جهت توسعه همکاری های چند جانبه اقتصادی و تجاری در منطقه قلمداد کرد . این همکاری ها ، امکان شکوفایی اقتصادی کشورهای فعال در طول این مسیر ارتباطی را فراهم خواهد کرد .