امنیت در افغانستان؛محور دومین نشست گفتگوی منطقه ای در تهران 

تهران امروز چهارشنبه میزبان دومین نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای با حضور مشاوران امنیت ملی و مقامات عالی امنیتی کشورهای ایران، روسیه، چین، هند، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان است.

 این نشست یک روزه که با ابتکار دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود، بر موضوع افغانستان و مبارزه همه جانبه با اشکال مختلف تروریسم در این کشور تمرکز دارد.«علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز سه شنبه در دیدار «چین ون چینگ» وزیر امنیت ملی چین که برای شرکت در دومین نشست امنیت منطقه‌ای به تهران سفر کرده است، گفت : امروز با مساعی مشترک کشورهای عضو نشست ، می توان  گام‌های سازنده‌ای برای افزایش ثبات و امنیت در منطقه برداشت .امنیت منطقه ­ای  اما چه تاثیری بر سرنوشت کشورهای منطقه  دارد؟ آیا تاثیرات نا امنی ها در افغانستان می تواند برای سایر کشورهای منطقه یک چالش محسوب شود ؟

برای شناخت علل نا امنی ها در افغانستان باید ریشه‌های ناامنی در این کشور را شناخت.

افغانستان در چند دهه  گذشته به نوعی درگیر جنگ  و مناقشه بوده است. حمله امریکا به افغانستان و اشغال این کشور و حضور بلند مدت نیروهای ناتو ؛ از عواملی است که سرنوشت افغانستان را در مسیر بحران و ناامنی قرار داد.  اشغال وحضور چندین ساله امریکا و ناتو درافغانستان  نتیجه اش گسترش تروریسم و چند صد برابر شدن تولید مواد مخدر بوده است . اختلافات  در تشکیل  دولت فراگیر ، رقابت  میان گروه های  قومی وظهور نیروهای افراط‌ گرا  از دیگر عواملی هستند  که  وضعیت سیاسی و امنیتی را در این کشور پیچیده تر و افغانستان  را به یکی از کانون های  مناقشه تبدیل کرده  است.

سوال اصلی این است که راه حل بازگشت امنیت به افغانستان چیست؟

در این باره دو دیدگاه وجود دارد: نخست آنکه افغانستان ، هسته ی مرکزی امنیت در منطقه است. این دیدگاه معتقد است  که اگر در منطقه ناامنی وجود دارد، به دلیل وجود ناامنی در افغانستان است.بنابر این ؛باید امنیت را از درون این کشور بدست آورد .  دید گاه دوم،  منشاء  ناامنی ها را در  خارج از افغانستان می داند که به این کشور منتقل می شوند.

بدیهی است که مداخلات  آمریکا در افغانستان نا امنی های وسیعی را به این کشور و منطقه تحمیل کرده است .وضعیت امروز افغانستان در واقع نتیجه مداخلات گذشته است.  بنابر این ؛ نا امنی ها در افغانستان و در منطقه تحت تاثیر هردو عامل درونی و بیرونی  قرار دارد. 

ازاینرو گفتمان صلح و امنیت دراین کشور می بایست مبتنی بر مجموعه ای از مسایل امنیتی ، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد .به عبارتی دیگر نمیتوان مسائل افغانستان را  صرفا با دیدگاه نظامی بررسی کرد.راه حل  مشکلات افغانستان؛ استفاده از ظرفیت های منطقه ای و بین المللی و تقویت گفتمان داخلی بین گروه های دارای مشروعیت سیاسی است.

سیاست جمهوری اسلامی درقبال مذاکرات صلح در افغانستان تاکید  بر راه‌ حلی است که تمامی گروه‌های داخلی در روندی سالم و مبتنی‌بر رأی مردم در قدرت سهیم شوند.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در هشتمین کنفرانس وزرای «قلب آسیا» که اخیرا"در استانبول ترکیه برگزارشد ؛ با بیان اینکه ایران  از فرآیند صلح افغان - افغان تحت مالکیت و هدایت افغانستانی‌ها با مشارکت تمامی گروه‌ها و جناح‌های سیاسی از جمله طالبان با مرکزیت دولت افغانستان حمایت می‌کند ، گفت:

" می بایست از هر وسیله‌ای که در اختیارمان است برای تسهیل فرآیند صلح در راستای حفظ دستاوردهای کنفرانس ۲۰۰۱ بُن (Bonn 2001) و به ویژه در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان به عنوان پایه‌ای محکم برای رسیدن به هرگونه راه حل سیاسی استفاده کنیم."

آنچه مسلم است  با  اجماع منطقه‌ای می توان گام های مهمتری در این زمینه برداشت .برگزاری دومین نشست گفت‌ وگوی امنیت منطقه‌ای در تهران با حضورمشاوران امنیت ملی و مقامات عالی امنیتی کشورهای  ایران، روسیه، هند، پاکستان و چین فرصتی برای هم اندیشی در این باره است  تا  افغانستان  بتواند از راه گفت و گو و تفاهم  میان همه گروه ها به صلحی پایداردست یابد.