بندر چابهار ؛ حلقه ارتباط تجاری ایران در سیاست نگاه به شرق

نخستین محموله ترانزیتی افغانستان از بندر شهید بهشتی چابهار در جنوب شرق ایران به مقصد بندر "تیانجین" Tianjin چین ارسال شد.

«بهروز آقایی» مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان ایران روز یکشنبه با اعلام این خبرافزود: این محموله از طریق چابهار به بندر "موندرا" Mundra هند ارسال شده که پس از تخلیه در این بندر و بارگیری به کشتی دیگری به مقصد نهایی چین منتقل می‌شود.
در چارچوب  توافق سه جانبه ایران ،هند و افغانستان ، همچنین 14 کشتی اختصاصی در 2 سال اخیر برای حمل کالاهای اساسی افغانستان از جمله گندم ،به بندر چابهار وارد شده است.
این بندر اکنون به یک نقطه ارتباطی و حیاتی برای ارسال کالاهای هند به افغانستان و فراتر از آن در آسیای مرکزی تبدیل‌ شده است.
بندر چابهار ، تنها بندر اقیانوسی ایران است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد. با توجه به عضویت هند در کریدور بین‌المللی شمال-جنوب، این مسیر برای دهلی نو این امکان را فراهم کرده است  که به بازار کشورهای آسیای مرکزی مانند تاجیکستان و ترکمنستان و ازبکستان و ذخایر انرژی آن‌ها و همچنین  ترکیه، روسیه و درنهایت شمال اروپا دسترسی پیدا کند.
«راجیو نارایان» کارشناس ارشد مرکز خدمات متحد هند، میگوید: ژئوپلیتیک چابهار و فضای جدید ایجاد شده، بازیگران جدید فرامنطقه‌‌ای را نیز جذب این کریدور خواهد کرد و ممکن است منجر به تشکیل بلوک جدیدی از حلقه های تجاری گردد.
از نگاه افغانستان نیزاتصال این کشور به دریای عمان و اقیانوس هند از طریق بندر چابهاراهمیت اقتصادی ویژه دارد، زیرا افغانستان یک کشورمحصور در خشکی است که برای رشد اقتصادی خود به دسترسی به آب‌های آزاد نیاز دارد.چابهار با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی در سطح جهان و نزدیک بودنش به افغانستان بهترین مکان برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری تاجران هند و افغانستان است.
از جنبه ای فراگیرتر، استفاده از ظرفیت های تجاری و ترانزیتی چند جانبه بندر چابهار با توجه به اهداف راهبردی  تعریف شده در برنامه همکاری بلند مدت ایران و چین اهمیت مضاعفی یافته است.
در واقع جایگاه چین در اقتصاد جهانی و حرکت این کشور در چارچوب پروژه یک کمربند -یک راه؛ این فرضیه را به اثبات می‌رساند که دنیای آینده؛  دنیای ارتباطات تجاری و ترانزیتی است . بندر چابهار با قرارگرفتن در مسیر اصلی یک کمربند یک راه، چین را از طریق ترکیه به اروپا متصل می سازد.
بنا براین استفاده  حدا کثری از ظرفیت‌های ژئوپلتیک و منطقه‌ای  این بندر در شرایطی که توافقات جدید منطقه‌ای برای نزدیک شدن کشورها درحال انعقاد است، به یک ضرورت تبدیل شده است.
بویژه انکه این بندر راهبردی  ظرفیت ایجاد همگرایی با کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی را داراست. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای تاثیرگذار در منطقه و جهان است.
به همین علت رویکرد ایران به تقویت روابط جامع و راهبردی در نگاه به شرق ، موجب نگرانی امریکا شده  ‌است. زیرا تشکیل ائتلاف‌های شرقی را در تضاد با سیاست یکجانبه گرایی خود می‌بیند . ضمن آنکه جایگاه سیاسی - اقتصادی کشورهایی مانند روسیه ، چین  و هند ، این کشور ها را در مسیر برقراری روابط ویژه با تهران به مجموعه ای  تاثیر گذارتبدیل کرده است.
 تهران نیز مصمم است در چارچوب همکاری های  متقابل به رغم کارشکنی های امریکا، در راستای هم افزایی همکاری های چند جانبه منطقه ای و بین المللی همکاری بلند مدت و راهبردی با کشورهای منطقه داشته باشد.
 در این چارچوب ، باتوجه به علاقه کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان و هند برای بهره‌گیری بیشترازظرفیت‌های بندر چابهار می‌توان نسبت به آینده‌ این همکاری ها و تاثیر گذار بودن ان بر تقویت روابط راهبردی چند جانبه امیدوار بود.