پایان محدودیت تسلیحاتی ایران؛ پیام ها وپیامدها

محدودیت تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران 5 سال پس از زمان اجرای برجام؛ امروز (یکشنبه ۲۷ مهر ماه/۱۸ اکتبر) پایان یافت.

با پایان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران از این به بعد محدودیت صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی از مبدا و به مقصد ایران لغو و محدودیت سفر ۲۳ شخص حقوقی موضوع فهرست قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه یافت. 

وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه‌ای رسمی در خصوص پایان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران تاکید کرد:

امروز، یک روز بسیار مهم برای جامعه جهانی است، که برخلاف تلاش­های رژیم ایالات متحده، از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صیانت کرده است.

امریکا در چند ماه اخیر ابتدا تلاش کرد با ارائه  قطعنامه ای؛ تحریم تسلیحاتی بلندمدت ایران را درشورای امنیت سازمان ملل به تصویب برساند اما موفق نشد. تنها یک کشور از ۱۵ عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا موافقت کرد و دیگر اعضا با آن مخالف کردند یا به آن رای ممتنع دادند. امریکا در گام بعدی نیزکه هدفش فعال کردن «مکانیسم ماشه» بود ؛بازهم موفقیتی بدست نیاورد ، زیرا ترامپ سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شده بود و صلاحیت این اقدام حقوقی را نداشت.اکنون با برداشته شدن تحریم تسلیحاتی ایران شکست سنگین دیگری  برای ایالات متحده رقم  زده شد.پایان تحریم تسلیحاتی ایران در شرایطی که واشینگتن حساب ویژه ای برروی فشار های سیاسی بر ضد ایران بازکرده بود، ضربه سنگینی ‌بر اعتبار جهانی ایالات متحده است.

اهمیت این موضوع  را می توان از دو زاویه مورد توجه قرار داد:

نخست ، بعد سیاسی مسئله و ضرورت عمل به تعهدات در چارچوب تصمیمات و قطعنامه های شورای امنیت است. این موضوع از این زاویه ،حاوی پیامی روشن است که در نقطه مقابل سیاست یکجانبه گرایی امریکا قرار دارد.

«کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، بامداد یکشنبه در گفت‌ وگوی تلفنی با ایرنا درلندن ،درباره اهمیت بعد حقوقی پایان تحریم های تسلیحاتی گفت : این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که مهمترین نوع محدودیت‌ها یعنی همان تحریم‌ها و محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در موضوعات مختلف برداشته شد و از این پس دولت‌ها نمی‌توانند در معاملات تسلیحاتی، به وجود تحریم‌ها یا محدودیت‌های در این خصوص استناد کنند.

اما جنبه دیگر در نگاه به این موضوع؛ پیامدها و تاثیرات حقوقی پایان محدودیت های تسلیحاتی ایران است .نکته حائزتوجه دراین ارتباط ، جایگاه خریدهای تسلیحاتی دردکترین نظامی ایران است .

ایران حتی در سال های پیش از تحریم نیز کمترین بودجه را به خریدهای تسلیحاتی  تخصیص داده؛ زیرا اولویت ایران تقویت خودکفایی در تامین نیازهای دفاعی و قدرت بازدارندگی است . جمهوری اسلامی ایران بر این اساس ،با تکیه بر قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بومی، نیازهای دفاعی خود را تأمین کرده است. ایران در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی در تولید تسلیحات نظامی داشته و حتی توانسته است  به عنوان یک صادر کننده  تجهیزات متعارف نظامی در این حوزه ورود پیدا کند. این دکترین همچنان محوراصلی واساسی کلیه اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حفظ قدرت دفاعی بوده و خواهد بود ؛ البته با این تاکید که ایران هیچگاه بدنبال سلاح های غیرمتعارف وانباشت سلاح برای نا امن کردن منطقه نبوده است.

درواقع آنگونه که ظریف وزیر خارجه ایران در توییتی نوشت: پایان این محدودیت؛ پیروزی‌ برای آرمان چند جانبه ‌گرایی و نیز صلح و امنیت در منطقه‌ به شمار می‌آید.