تحلیل: رهاسازی آب سد کمال خان به سمت ایران
-
بر اساس توافقنامه آبی، افغانستان باید از جریان دائمی آب رودخانه هیرمند ۲۶ مترمکعب در ثانیه به ایران اختصاص دهد
معاون سفارت ایران در کابل از باز شدن دریچه‌های سد کمال‌خان افغانستان و جاری شدن آب به سمت مرزهای جمهوری اسلامی ایران خبر داد.
«سید حسن مرتضوی» معاون سفارت ایران در کابل گفت: با رایزنیهای ایران و افغانستان در سفر «امیرخان متقی» سرپرست وزارت امور خارجه طالبان به تهران،رهبران طالبان دستور بازگشایی دریچه های سد کمال خان را صادر و آب به سمت مرزهای جمهوری اسلامی ایران رها شد.
به گفته این دیپلمات ایران تا امروز (پنج‌شنبه) آب به مرزهای ایران می رسد و مردم استان سیستان و بلوچستان، جنوب شرق ایران از آن بهره مند خواهند شد.
براساس معاهده هیرمند، سهم ایران از آب رودخانه هیرمند معادل ۸۲۰ میلیون متر مکعب در سال و در حدود ۲۶ متر مکعب در ثانیه است که البته در ماهها و فصول مختلف تفاوت می کند.
بازشدن دریچه های سد کمال خان به سمت مرزهای ایران که با عبور از رودخانه هیرمند به دریاچه هامون دراستان سیستان و بلوچستان می ریزد، گشایشی تازه در روابط ایران و افغانستان محسوب می شود که می تواند سرفصل تازه ای از همکاری های دو حانبه را به ارمغان آورد.
سد کمال خان در نزدیکی شهر زرنج ولایت نیمروز افغانستان و در مسیر رود هیرمند ساخته شده است که از کوه‌های هندوکش این کشور سرچشمه می‌گیرد.
با وجود توافقنامه بین ایران و افغانستان درخصوص سهم ایران از منابع آبی مشترک ،اما در سال های اخیر مسئله حق آبه ایران از جمله چالش های روابط دو کشوربوده است.
علیرغم آنکه دراین توافقنامه افغانستان به حق آبه ایران متعهد شده است اما در سال های گذشته این تعهد از سوی طرف افغانی به طور کامل اجرایی نشد.
بر اساس توافقنامه آبی بین ایران و افغانستان، این کشور باید از جریان دائمی آب رودخانه هیرمند ۲۶ مترمکعب در ثانیه به‌عنوان حقابه ایران اختصاص دهد، اما در عمل این اتفاق هرگز نیفتاده است.
در طول دو دهه گذشته هم‌زمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان ایران ، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون در این استان مرتباً کاهش یافت.
با تغییرات سیاسی در افغانستان و قدرت یابی مجدد طالبان،مذاکرات ایران با دولت طالبان برای اجرایی شن کامل توافقنامه دو کشور در خصوص حق آبه ایران از رودخانه هیرمند از سر گرفته شد ودر سفر اخیر امیر خان متقی سرپرست وزارت خارجه طالبان به تهران آخرین رایزنی ها در این خصوص انجام شد که نهایتا پس ازاین سفر، دولت طالبان تصمیم به بازکردن دریچه های سد کمال خان به سمت مرزهای ایران گرفت.
سد کمال خان که سال گذشته میلادی توسط محمد اشرف غنی به بهره برداری رسید، عملا موجب کاهش حق ابه ایران از رودخانه هیرمند در افغانستان شد.
با آب‌گیری سد کمال خان این نگرانی تشدید شد که دریاچه هامون در استان سیستان و بلوچستان که از رودخانه هیرمند تغذیه می کند،دچارخشکی کامل شود.
اگر چه با تصمیم دولت طالبان دریچه های سد کمال خان به سمت مرزهای ایران باز شد،اما این نگرانی وجود دارد که مجددا محدودیت هایی از سوی افغانستان برای حق آبه ایران از هیرمند اعمال شود که باردیگر مسئله تامین اب مناطق مرزی که از طریق این رودخانه انجام می شود را با چالش مواجه کند.
به خصوص انکه چناچه افغانستان به حق آبه ایران از هیرمند پایبند نباشد،اثرات خشکسالی و زیست محیطی ناشی ازآن می تواند برای کشورهای منطقه دردسر ساز باشد.
بیشتر بخوانید:
