تحلیل ؛ نام همیشگی خلیج فارس بر پهنه آبی جنوب ایران

در هفته های اخیر همزمان با برگزاری مسابقات فوتبال جام خلیج در عراق و نیز از زبان برخی سیاستمداران عراقی واژه جعلی خلیج عربی برای نامیدن پهنه آبی جنوب ایران مورد استفاده قرار گرفت . تمبر‌های یادبودی با نام «خلیج عربی» نیز در این کشور به چاپ رسید.این مسابقات غالبا با عنوان «الخلیج» برگزار می شد ولی در این دوره نام مسابقات را « کأس الخلیج العربی» نامیدند .

جیانی اینفانتینو رئیس فدراسیون جهانی فوتبال(فیفا) هم این نام جعلی را در صفحه اینستاگرامش استفاده کرد که باعث شکایت فدراسیون فوتبال و وزارت خارجه ایران شد. «احمد عبدالساده» خبرنگار و شاعر سرشناس عراقی با انتقاد از این اقدام در توئیتر خود نوشت: ایران در حاشیه خلیج عمان قرار دارد ولی ایرانی آن را خلیج ایران نمی گویند، هند در حاشیه دریای عرب قرار دارد ولی آن را دریای هند نمی نامند، اندونزی در کنار اقیانوس هند قرار دارد ولی آن را اقیانوس اندونزی نمی نامد. چرا؟ چون تمام این نام ها در سازمان ملل ثبت شده است. نام «خلیج فارس» هم در سازمان ملل ثبت شده و هیچ دولتی حق ندارد نام خلیج فارس را تغییر دهد و جعل کند.

نگاهی به سیر تاریخی نام گذاری پهنه آبی جنوب ایران به خلیج فارس نشان می دهد که در طی تاریخ چند هزار ساله ایران همواره این حوزه آبی به نام خلیج فارس نامیده شده است. در واقع جنجال تغییر نام این پهنه آبی به دهه 1950 میلادی و تلاش جمال عبد الناصر رئیس جمهور ملی گرای وقت مصر برای گسترش ناسیونالیسم عربی باز می گردد. جمال عبدالناصر که به عنوان رهبر ناسیونالیسم عرب، در یک سخنرانی در سال ۱۹۵۱ خلیج فارس را به نام خلیج عربی نامید. چند سال بعد از جمال عبدالناصر «سر چارلز بلگریو» انگلیسی مشاور حاکم بحرین به عنوان اولین سیاستمدار غربی در سال ۱۹۵۵ در نشریه صوت البحرین نام خلیج عربی را پیشنهاد کرد تا به نوعی بلوک اعراب خلیج فارس را مقابل ایران تقویت کند؛ این در حالی بود که مطابق اذعان خود تاریخ‌نگاران عرب حتی از زمان جنگ‌های ایران و یونان ومخصوصا از زمان اسکندر کبیر آب‌های این منطقه به نام خلیج فارس خوانده می‌شده است و در ضمن در تمام قرارداد‌ها و معاهداتی که میان ایران و دولت‌های اروپایی از جمله بریتانیا به امضا رسیده، آب‌های این منطقه به نام خلیج فارس شناخته شده است. یونانی‌ها و مورخان شان در کتاب‌های تاریخ خود با نام «پرسیکوس سینوس» که به معنی «خلیج فارس» است از این آبراهه یاد می‌کنند و تکرار همین نام باعث می‌شود که بسیاری از نقشه‌های باقیمانده از اروپاییان در قرون بعدی نیز با همین نام از خلیج فارس یاد کنند. تا اوایل دهه ۱۹۶۰ درباره نام خلیج فارس هیچ گونه بحث و جدلی در میان نبوده است و در تمام منابع اروپایی و آسیایی و امریکایی، دانشنامه‌ها و نقشه‌های جغرافیایی این کشورها از خلیج فارس در تمام زبان‌ها به همین نام یاد شده است. کارگروه سازمان ملل در خصوص اسامی جغرافیایی  نیز پس از سیر مراحل اداری و انجام تشریفات قانونی عنوان خلیج فارس را به نام ایران به ثبت رسانده است و نهایتا نام خلیج فارس در کار گروه سازمان ملل برای اسامی جغرافیایی به تصویب می رسد. در بیست و سومین جلسه کارگروه اسامی جفرافیایی در ۴ آوریل ۲۰۰۶، شصت و یکمین گزارش خود را به اعتبار تاریخی، جغرافیایی و حقوقی نام خلیج فارس اختصاص داد. این گروه در گزارش خود اعلام کرد : «در طول قرون، حداقل ۲۵۰۰ سال که بخش عمده ای از آن در زمان امپراطوری فارس بوده است، هیچگاه میان تاریخ دانان و نویسندگان در خصوص یک نام در خاورمیانه چنین اتفاق نظری وجود نداشته است».

تلاش برای تغییر نام خلیج فارس در راستای کم رنگ کردن حاکمیت ایران در این منطقه از منظر سیاسی، فرهنگی و اجتماعی صورت می گیرد. تلاش برای تحمیل ماهیت عربی بر این پهنه آبی را تنها می توان در چارچوب اهداف سیاسی و قومیتی توجیه کرد. چرا که در برابر انبوه اسناد و نقشه های مؤید نام خلیج فارس ، حتی یک برگ سند معتبر دال بر صحت ادعای آنها وجود ندارد. همراه شدن کشورهای نوظهور حاشیه جنوبی خلیج فارس که تا چند دهه قبل اثری از آنها بر روی نقشه های جغرافیایی نبود، با کشورهای غربی و سرازیر شدن درآمدهای نفتی این توهم را در حکام و شیوخ این کشورها به وجود آورده که قادر به تغییر دادن واقعیات تاریخی چند هزار ساله هستند.در این میان حمایت های غرب  به ویژه آمریکا در تحریک  کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس نیز بی تأثیر نبوده است. جمهوری اسلامی ایران همواره مخالفت خود را با استفاده از نام جعلی برای خلیج‌ فارس اعلام کرده و اعتراض خود را از طریق مجامع بین‌المللی ابراز کرده و خواستار استفاده از عبارت «خلیج‌ فارس» شده است.