تفسیر - توجیه طالبان در مورد توقف تحصیل دختران + نظرکارشناسان
سخنگوی طالبان علت تعلیق تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم در افغانستان و تعطیلی مدارس آنان را اصلاحات ضروری در کتب درسی دانست. "ذبیح‌الله مجاهد" گفت: برنامه آموزشی سابق از غرب آمده و توسط غربی‌ها تحمیل شده است.
اگر چه این سخنان مجاهد توجیه رسمی طالبان در مورد توقف تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم ابتدایی تلقی می شود اما به نظر نمی رسد مورد پذیرش جامعه افغانستان و همچنین محافل بین المللی قرار بگیرد. چرا که به هر حال کتب درسی دولت قبل نیز در یک نظام اموزشی دولتی تدریس می شد و به نظر نمی رسد انگونه که طالبان ادعا می کند در این کتب که به هر حال در جامعه سنتی افغانستان تدریس می شد مسایل حساسیت برانگیز و غیر دینی در آنها بوده است. درغیر این صورت، علما و مردم مسلمان افغانستان به محتوای کتب درسی دختران معترض می شدند.
"مولوی مفلح" کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید:
«قطعا حساسیت طالبان در مورد کتب درسی دختران قابل توجه و تامل است که بیانگر توجه آنان به تربیت نسل سالم از دختران جامعه افغانستان است اما این سوال مهم مطرح است که آیا نظام آموزشی طالبان نمی توانست در مقطع زمانی مناسب مثلا در ایام تعطیل مدارس در تابستان اقدام به بازنویسی و اصلاح کتب درسی دختران نماید؟»
اظهارات سخنگوی طالبان مبنی براینکه ما نگفتیم که تحصیل دختران ممنوع است یا اینکه اجازه تحصیل به آنها نمی‌دهیم، بلکه این تعلیق تا امر ثانی است، به این معنی که اصلاحاتی در محتوای کتب انها بوجود می‌آید به نظر می رسد تلاشی برای کاستن از فشارهای بین المللی بر طالبان به خصوص پس از نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل است که در این نشست بر این‌نکته تاکید شد تا زمانی که طالبان حقوق زنان را رعایت نکند، حاکمیتش بر افغانستان مورد شناسایی بین المللی قرار نخواهد گرفت.
به نظر می رسد این موضع مطرح شده در شورای امنیت تلنگری به طالبان است که به شدت به دنبال شناسایی حاکمیتش در افغانستان است. اگر چه پیشتر طالبان توقف تحصیل دختران را ناشی از مسایل فقهی خود می دانست اما دین اسلام نیز نه تنها تحصیل دختران را منع نکرده بلکه بر رشد و بالندگی زنان در عرصه های مختلف علمی و ارتقا سطح خانواده تاکید دارد. به همین دلیل هیچ یک از علمای اسلام نیز منع دختران از تحصیل از سوی طالبان را تایید نکردند.
"اسدالله زائری" کارشناس مسایل سیاسی در افغانستان در این باره می گوید:
«در عصر حاضر که عصر پیشرفت و توسعه است حتی جامعه سنتی افغانستان نیز منع تحصیل دختران را نمی پذیرد. زیرا جامعه این کشور نه تنها در بخشهای مختلف از جمله پزشکی به خدمات زنان نیاز دارد بلکه زنان باسواد می توانند در تربیت فرزندان بسیار موثر باشند و نسل اینده افغانستان را نسلی با سواد و رو به توسعه تربیت کنند».
درهر حال اینکه مجاهد مدعی شد در گذشته در ۳۰ درصد مناطق افغانستان امکان دسترسی به آموزش وجود داشت، اما اکنون مدارس در ۱۰۰ درصد مناطق ولایت ها، شهرها و روستاها توسعه یافته و آموزش بیشتر شده است. اگر چه خبر خوبی است که از اهتمام طالبان به توسعه فضای اموزشی در افغانستان حکایت دارد اما منع تحصیل دختران با هر توجیهی نه تنها مورد تایید مردم افغانستان نیست بلکه جامعه جهانی نیز انرا نمی پذیرد به خصوص آنکه مدت زمان توقف تحصیل دختران بسیار زیاد شده است.
براین اساس، چنانچه طالبان قصد اصلاح متون درسی دختران را داشت، می بایست تاکنون آن را انجام می داد تا دختران بیش از این پشت دربهای مدارس نمانند. زیرا دختران افغان هم دوست دارند مانند هم نوعان خود در سراسر دنیا درس بخوانند همان گونه که گفته می شود، دختر بسیاری از مقامات طالبان نیز در قطر و پاکستان به تحصیل مشغول هستند.