تفسیر - نگرانی ناجیکستان و ازبکستان از سیاستهای حکمرانی طالبان

" امامعلی رحمان " رئیس جمهور تاجیکستان در نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی در شهر دوشنبه گفت: همچنان نگران افزایش تهدیدهای تروریستی هستیم که از افغانستان سرچشمه می‌گیرد.

"امامعلی رحمان "رئیس جمهور تاجیکستان در این نشست افزود، تولید مواد مخدر و تردد از مرز تاجیکستان نیز چندین برابر افزایش یافته است. از زمان حاکم شدن مجدد طالبان در افغانستان در حدود دو سال گذشته مساله امنیت مرزهای مشترک به عنوان چالش مهم بین تاجیکستان و افغانستان مطرح بوده است. زیرا یکی از دلایل بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در چارچوب سیاستهای آمریکا در راستای ترانزیت تروریسم به کشورهای حوزه اسیای مرکزی تلقی می شود . به همین دلیل این‌نگرانی در تاجیکستان همچنان وجود دارد که سر ریز ناامنی ها از افغانستان متوجه مرزهای این کشور شود از اینرو به گفته منابع تاجیک شمار پاسگاه‌های تاجیکستان در مرز با افغانستان به بالاتر از 100 پاسگاه افزایش یافته است و همچنان دولت دوشنبه نگران انتقال تروریسم و ناامنی به داخل کشور خود از افغانستان است.

" اسدا... زائری " کارشناس مسایل منطقه در این باره می گوید: یکی از دلایل افزایش نگرانی در تاجیکستان تنش های این کشور با طالبان است. استقرار برخی از مخالفان این گروه در تاجیکستان به بی اعتمادی شدیدی میان دو طرف دامن می زند و تاجیکستان نگران نفوذ تروریسم از ولایت بدخشان به داخل این کشور است"

در این حال نگرانی کشورهای منطقه محدود به تاجیکستان نیست بلکه " شوکت میرضیایف " رئیس‌جمهوری ازبکستان نیز به طرح طالبان برای احداث کانال قوش‌تپه واکنش نشان داد و تاکید کرد، این کانال بر سرازیر شدن آب در آسیای مرکزی اثر می‌گذارد.وی که در نشست سران صندوق بین‌المللی برای نجات دریای آرال در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان سخن می گفت پیشنهاد کرد که افغانستان در گفت‌وگوها بر سر استفاده مشترک از منابع آبی در آسیای مرکزی  شرکت کند مساله اب یکی از مهمترین موارد چالشی میان افغانستان و کشورهای همسایه است که از اب رودخانه مشترک بهره برداری می کنند امو دریا نیز از رودخانه های مشترک است که بخش وسیعی از زمین های کشاورزی ازبکستان بخصوص پنبه به اب امو دریا وابسته است.

به همین دلیل رئیس‌جمهوری ازبکستان اعلام کرد به دلیل تاثیر احداث کانال قوش تپه بر وضعیت ابی منطقه تشکیل کارگروهی مشترک را برای بررسی همه جوانب احداث کانال قوش‌تپه و اثر آن بر رژیم آبی آمو دریا، با مشارکت مؤسسات تحقیقاتی کشورهایمان، ضروری می‌داند .

کانال آبیاری قوش‌تپه بزرگ‌ترین پروژه انتقال آب در شمال افغانستان است که ظرفیت انتقال ۱۰ میلیارد متر مکعب آب از رودخانه آمو را دارد. طول این کانال ۲۸۵ کیلومتر و عرض آن ۱۵۲ متر و عمق آن ۸/۵ تا ۱۲/۵ متر است. به نوشته اکونومیست اگر پروژه کانال آبی قوش تپه تکمیل شود، می‌تواند منجر به افزایش درگیری‌های منطقه‌ای شود، زیرا این پروژه آب را از آمودریا در نزدیکی مرز با ازبکستان که برای آبیاری مزارع پنبه که بزرگترین منبع اشتغال در این کشور است، به داخل افغانستان هدایت می‌کند.

" نجیب ا… سدید " کارشناس آب و محیط زیست در این باره معتقد است،  "طرح قوش تپه ادعای بلندپروازنه حکومت طالبان است که درصدد است با پیشبرد سریع ان خود را به عنوان حکمران توانا به تصویر بکشد که به دنبال توسعه افغانستان است. طالبان با نمایش قدرت خود در اجرای طرح‌های زیرساختی بلندپروازانه، نشان می‌دهد که نگران آینده افغانستان است و بدین ترتیب، ضمن جلب توجه افکار عمومی، قدرت خود را در کشور تثبیت کنند"

در هر حال روند سیاستهای حکمرانی طالبان در افغانستان با هر هدفی که صورت گرفته باشد موجب تشدید نگرانی در بخشهای امنیتی و محیط زیست شده است و این می تواند به تنشهای منطقه بخصوص در مورد اب دامن بزند. این در حالی است که کشورهای همسایه انتظار دارند طالبان به عنوان حاکم مسئول عمل کند.