تفسیر - معرفی رقبای رئیس جمهوری موقت ازبکستان در انتخابات آتی

دو رقیب «اسلام کریم اف» رئیس جمهوری فقید ازبکستان در انتخابات گذشته ریاست جمهوری این کشور ، برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری در انتخابات ماه دسامبر به صحنه انتخاباتی خواهند آمد.

این خبر از سوی تارنمای ستاد مرکزی انتخابات ازبکستان اعلام شد.

گفته می شود، احزاب "سوسیال دموکرات"،«خلق دموکراتیک»و «احیای ملی» ازبکستان ، به ترتیب «نریمان امراف» ، «حاتم جان کیتمان اف» و «سرور آتموراداف» رهبران خود را به عنوان نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پیش روی ازبکستان معرفی کرده اند .

از این میان «نریمان امراف» و «حاتم جان کیتمان اف» رقبای رئیس جمهوری فقید ازبکستان در انتخابات قبل بودند و اکنون در زمره رقبای جدی شوکت میرزایف رئیس جمهوری موقت اینکشور به شمار می ایند.

پیشتر اما در خبرها از احتمال رقابت «شوکت میرزایف»، «رستم عظیم اف» و «رستم عنایت اف» برای انتخابات ریاست جمهوری پیش روی ازبکستان سخن به میان آمده بود.

«شوکت میرزایف» نیز که از وی به عنوان مطرح ترین جانشین اسلام کریم برای تصدی ریاست جمهوری ازبکستان نام برده می شود، روز 8 سپتامبر، پنج روز پس از مرگ اسلام کریم اف، به عنوان رئیس جمهور موقت این کشور انتخاب شد. وی اکنون از حزب لیبرال دمکرات، بزرگترین حزب ازبکستان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شده است.

جامعه بین المللی و نیز سازمانهای مدافع آزادی بیان ازبکستان بارها از زمان «کریم اف» برای نبود شفافیت، تمرکز قدرت و نقض مقررات دمکراتیک انتقاد کرده بودند و تاکنون هیچیک از انتخابات ازبکستان از جانب ناظران بین المللی ، آزاد و عادلانه ارزیابی نشده است. لذا اکنون این فرضیه قوت گرفته است که نگرش حاکمیتی گذشته در ازبکستان وجود ندارد و از اینرو این سئوال مطرح می شود که ایا تعدد و تنوع نامزدهای ریاست جمهوری می تواند حاکی از پوست اندازی سیاست و حکومت در جامعه ازبکستان باشد؟

واقعیت آن است که همه دوران حکومت اسلام کریم اف در ازبکستان سرمایه و قدرت دو اهرم تعیین کننده در نظام حکومتی ازبکستان بود و همچنان همین رویکرد حاکم است .

لذا برخی محافل سیاسی براین باورند که نظام ریاست جمهوری در کنار برخی ارکان مدیریتی، ازبکستان بر همان مدار و محور خودکامگی باقی خواهد ماند . با این تفاوت که اکنون زمینه رقابت و جنگ قدرت نزد نخبگان سیاسی ازبک بیش از گذشته فراهم شده است . از اینرو مدعیان اصلی «شوکت میرزایف» نخست وزیر سابق ، «رستم عظیم اف» معاون اول نخست وزیر و «رستم عنایت اف» رئیس سازمان امنیت ملی ازبکستان هستند.

ضمن اینکه معرفی جانشین کریم‌اف از طریق انتخابات می تواند نقطه عطفی در تاریخ تحولت سیاسی و اجتماعی ازبکستان باشد . وضعیتی که صرفنظر از رعایت اصول دموکراسی و انجام انتخابات آزاد میتواند محل راه چانه زنی‌های گروهها و شخصیتها و نخبگان سیاسی ازبک باشد . بویژه که از نظر این عده حفظ امنیت کشور «خط قرمز» نخبگان ازبک به نظر می رسد. این وضعیت شاید نگرانیها از بی ثباتی سیاسی در ازبکستان را کاهش دهد اما به معنی فقدان رقابت جدی نامزدهای انتخاباتی و نیز استفاده نکردن از اهرمهای سنتی قدرت و ثروت در تعیین رهبری آینده جامعه ازبکستان نخواهد بود. چنین شرایطی البته میتواند شوکت میرزایف را در انتخابات ریاست جمهوری پیش روی ازبکستان، نامزد از پیش برنده انتخابات ریاست جمهوری در دوران پس از اسلام کریم اف معرفی کند.