تحلیلی بر تصمیم ازبکستان به کنار گذاشتن الفبای روسی
-
ازبکستان الفبای روسی را کنار می گذارد
دولت های آسیای مرکزی برای حذف زبان روسی از زبان مراکز آموزشی و گفتگوی روزانه تلاش می کنند.
در این راستا ، دولت ازبکستان نیز اعلام کرده است قصد دارد تا آغاز سال 2023 میلادی زبان ازبکی را به طور کامل از الفبای سیریلیک روسی جدا و از الفبایی لاتین استفاده کند .
وزارت دادگستری ازبکستان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد : دولت تاشکند تاریخ مشخص شده و نقشه راه این طرح را تایید کرده است.
پیش از این ، جمهوری های آسیای مرکزی ، قفقاز جنوبی ، اروپای شرقی و مرکزی حذف پسوند نام خانوادگی و خط و زبان روسی را در دستور کار قرار داده بودند.درهمین ارتباط ، برخی کشورهای این مناطق پس از اعلام حذف خط و زبان روسی ، از مواضع خود باز گشته و بار دیگر موضوع استفاده از خط و زبان روسی را در دستور کار قرار داده اند. به عنوان مثال ، جمهوری آذربایجان پیش از جنگ قره باغ ، تلاش کرد زبان روسی را از گفتمان رسانه ها و جامعه این کشور بزداید. اما پس از مدتی و احتمالا" تحت فشارهای روسیه ، بار دیگر به زبان روسیه به عنوان یک اولویت بازگشته است.
در این زمینه ، "پیوتر کلومتس" کارشناس سیاسی در حوزه آسیای مرکزی و قفقاز ، گفته است : "با نگاهی به حوادث اخیر قره باغ و دوری نخست وزیر ارمنستان از روسیه این موضوع کاملا درک می‌شود که فاصله گرفتن کشورهای این حوزه از مسکو ، مخاطرات برای کشورهای منطقه آسیای مرکزی و قفقاز در پی خواهد داشت".
بدیهی است است که حذف خط و زبان روسی می تواند کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی را از فرهنگ روسی دورتر و درنهایت مستقل تر نماید. درحالی که رهبران کشورهای این حوزه در تمامی نشست های رسمی در سال های پس از استقلال از سال 1991 میلادی ، همواره به زبان روسی با یکدیگر گفتگو کرده اند.این موضوع نشان می دهد که کشورهای این منطقه تحت فشارهای خارجی به سمت تغییر خط و زبان لاتین یا روسی متمایل و ترغیب شده اند. این در حالی است که آداب و رسوم ملت ها به زور و اجبار تغییر نمی کند و حیات یک فرهنگ به حیات همان ملت بستگی دارد.ناگفته نماند که در جمهوری های آسیای مرکزی ، زبان روسی به عنوان زبان دوم مطرح است. در حقیقت ، یکی از قواعد نانوشته و معتبر دوران شوروی ، شرط ارتقا در نظام سیاسی و اداری را آشنایی کامل به زبان روسی دانسته قلمداد می شد.
درعین حال ، جمهوری های این منطقه از نظر جغرافیایی ، اقتصادی ، سیاسی و زبانی از غرب فاصله دارند. علاوه بر این ، تلاش اخیر ازبکستان برای پیوستن به صفوف کشورهایی که حذف خط و زبان روسی را در دستور کار قرار داده اند ، با تشکیل و تقویت اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیاز به زبان روسی بیش از پیش تقویت شده است.
با توجه به این شرایط ، این درک فزاینده وجود دارد که این موضوع نیاز به یک رویکرد منطقی و عقل سلیم دارد و نباید مشکلات زبانی ، سیاسی شود.دراین میان ، باید گفت، ازبکستان یکی ازکشورهای آسیای مرکزی است که به ضرورت های برخورداری از دولت ملی پایبندی بیشتری نشان می دهد.رهبران ازبکستان که مدعی تشکیل دولت بزرگ را در طول تاریخ داشته اند ، گاه نیز این ادعا را در مورد همسایگان خود مطرح می کرده اند ، احساسات ملی گرایانه بسیار بالاست.
در کنار این عامل ، تسلط ازبک ها در بافت قومی کشور موجب شده است تا به آسانی وحدت زبانی در این کشور تحقق یابد.
با وجود این واقعیت ، باید گفت، دولتمران ازبک در سال های گذشته بنابر ملاحظات سیاسی یا اقتصادی و رابطه با روسیه ، نتوانسته اند اهداف خط و زبان ملی خود را محقق سازند.
به نظر می رسد تلاش های دولت تاشکند برای حذف خط و زبان روسیه بار دیگر با موانع مواجه شود. بعید است که در کوتاه مدت دولت تاشکند بتواند خط و زبان روسی را از جامعه ازبکستان حذف نماید.
بیشتر بخوانید:
