تحلیل: امضای قرارداد سه جانبه سوآپ گاز
-
قرارداد سه جانبه سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک ایران از مهمترین قراردادهای اقتصادی و انرژی است
نشست سران ده کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی - اکو- و همزمان نشست سران پنج کشور ساحلی دریای خزر در عشق آباد برگزار شد.
در این نشست مشترک - که با حضور "سید ابراهیم رئیسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران برگزار شد - دستاوردهای مهمی در بخش های انرژی ، تجارت ، حمل و نقل و ترانزیت داشته است. به همین دلیل ، کارشناسان ، نشست عشق آباد را ازجمله مهمترین نشست های سازمان اقتصادی اکو در بیش از سه دهه گذشته قلمداد می کنند.
یکی از مهمترین توافقنامه های امضا شده در جریان نشست عشق آباد ، امضای قرارداد سه جانبه سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق اراضی جمهوری اسلامی ایران است.
دراین سند مهم که درحاشیه نشست سران سازمان همکاری اقتصادی اکو در عشق آباد ، پایتخت ترکمنستان و درحضور سران ایران ، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان به امضا رسید ، مقرر شده است که هر سال یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان از خاک جمهوری اسلامی ایران به جمهوری آذربایجان انتقال یابد.
بدون شک ، قرارداد سه جانبه سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان ازخاک جمهوری اسلامی ایران ازمهمترین قراردادهای اقتصادی و انرژی در چارچوب سازمان اکو و کشورهای حاشیه دریای خزر است.
درحقیقت ، باید گفت، همکاری ها در امور انرژی ازجمله اولویت های سازمان همکاری اقتصادی - اکو- است که درجریان نشست عشق آباد محقق شده و یک قرارداد برد - برد محسوب می شود.
ترکمنستان به عنوان کشوری که پاشنه آشیل درآمدی اش ازطریق صادرات گاز تامین می شود ، همواره در اندیشه تنوع بخشی به اهداف صادراتی بوده است. به همین دلیل ، دولت عشق آباد برنده نخست این توافقنامه سه جانبه گازی است. ترکمنستان ضمن یافتن راهی برای صادرات گاز طبیعی خود ، توانسته است صادرات این محصول هیدروکربوری را از انحصار چین خارج کند. به ویژه که در چهار سال گذشته ، چین تنها خریدار گاز طبیعی ترکمنستان محسوب می شده است. به همین دلیل ، ترکمنستان نخستین برنده توافقنامه سه جانبه سوآپ گازی است.
در عین حال ، با توجه به تلاش های چند سال گذشته جمهوری آذربایجان به منظور یافتن شرکایی جهت تامین نیازهای اتحادیه اروپا به گاز طبیعی در درازمدت ، تردیدی نیست این کشور دومین برنده این توافقنامه همکاری سه جانبه است. از جمله این که مقام های دولت الهام علی اف فرصت دیگری به دست آورده اند تا همکاری های اقتصادی و تجاری جمهوری آذربایجان را با ایران بار دیگر بازسازی کنند. در پی همکاری های نظامی جمهوری آذربایجان با رژیم نژادپرست اسرائیل و موضع گیری های منفی رئیس جمهوری آذربایجان علیه ایران ، روابط تهران و باکو در ماه های اخیر به سمت تیرگی متمایل شده بود. اما این توافقنامه سه جانبه فرصت دیگری برای مقام های باکو فراهم کرده است تا اشتباهات گذشته خود را در رابطه با ایران جبران کنند.
در همین زمینه ، "الهام علی اف" رییس جمهوری آذربایجان پس از دیدار با ابراهیم رییسی رییس جمهوری اسلامی ایران، در عشق آباد به خبرنگاران گفت:"ملت های مان برادرند، کشورهای مان برادرند و مسایلی که امروز مذاکره شدند یک بار دیگر نشان می دهد که روابط ایران - جمهوری آذربایجان درسطح خیلی عالی قرار دارد. جمهوری آذربایجان گاز ترکمنستان را از طریق ایران خریداری خواهد کرد. این ، برای همکاری سه جانبه بستر مناسبی است و نیت ما را نشان می دهد. این سند از نظر اقتصادی و امنیت انرژی نیز خیلی اهمیت دارد".
بدیهی است که سوآپ یا معاوضه گاز و نفت کشورهای منطقه با ایران ، از مطمئن ترین و کم هزینه ترین روش‌های انتقال انرژی در سطح منطقه و جهان است. در واقع ، با توجه به موقعیت جغرافیایی کشورهای حاشیه دریای خزر و همچنین مزیت نسبی ایران در منطقه ، سوآپ نفت خام و گاز طبیعی کشورهای حوزه دریای خزر با ایران ، از امن ترین و ارزان ترین راه های انتقال انرژی است.
این امر ضمن کاستن از هزینه های چشمگیر احداث خطوط لوله انتقال نفت خام و گاز طبیعی از مسیرهای مختلف ، ارزان ترین و اقتصادی ترین روش انتقال انرژی تلقی می شود. به ویژه که ایران با برخورداری از منابع طبیعی نفت خام و گاز طبیعی به آسانی می تواند خواسته های تمامی کشورهای حاشیه دریای خزر و کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی - اکو- را در زمینه سوآپ نفت و گاز طبیعی محقق سازد. ایران با دارا بودن نزدیک به چهل تریلیون متر مکعب گاز طبیعی اثبات شده ، جایگاه ویژه ای در سطح جهان دارد و در این ارتباط علی الخصوص سوآپ انرژی می تواند صدها سال انتقال انرژی ، کشورهای منطقه را تحت حمایت خود قرار دهد. این درحالی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و محدودیت های جغرافیایی این کشورها ، ایران می تواند ارتباط کشورهای این مناطق را با آب های ازاد بین المللی برقرار نماید.
بیشتر بخوانید:
