تحلیل: نشست شورای هماهنگ‌کنندگان شانگهای در ازبکستان

تهدیدهای منطقه ای و بین المللی از آغاز قرن بیست و یکم میلادی روند جدی تری به خود گرفته است.

مروری بر واقعیت های قرن جدید میلادی این را اثبات می کند که هیچ یک از کشورهای جهان به تنهایی توان مقابله با تهدیدهای نظامی ، سیاسی ، امنیتی و همچنین هجمه های منطقه ای را ندارند. به همین دلیل ، کشورهایی که در محدوده های جغرافیای سیاسی و  جغرافیای اقتصادی همگون واقع شده اند، با تاسیس تشکل های منطقه ای، به مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی اقدام می کنند. یکی از این تشکل های ارزشمند، سازمان های همکاری شانگهای است که در قاره پهناور آسیا واقع شده است.

سازمان همکاری‌ شانگهای Shanghai Cooperation Organization - (SCO) ، با هدف مقابله با تهدیدهای امنیتی جدید در سال ۱۹۹۶ میلادی در شهر شانگهای چین تاسیس شد. این سازمان ابتدا کار خود را با پنج عضو آغاز کرد و در طی زمان، با پذیرش اعضای جدید، تلاش کرده است چرخه سیاسی، اقتصادی نظامی و امنیتی خود را تکمیل نماید. این سازمان همکاری، پنج سال پس از نخستین زمان تاسیس یعنی درسال 2001 میلادی با اهداف خاص و ویژه ای تاسیس رسمی خود را اعلام کرد.

در حال حاضر ، سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک سازمان بین المللی بین دولتی مطرح است. اعضای این سازمان شامل روسیه ، چین ، قزاقستان، قرقیزستان ، تاجیکستان ، ازبکستان ، هند ، پاکستان و جمهوری اسلامی ایران هستند.

• سازمان همکاری شانگهای یک الگوی موفق همکاری راهبردی منطقه‌ای است

هدف از تاسیس سازمان همکاری شانگهای ، مقابله با تروریسم و افراط گرایی و همکاری اقتصادی اعلام شده است.

در بیش از دو دهه اخیر، عملکرد این سازمان مهم بنابر ضرورت های منطقه ای و بین المللی از تنوع بیشتری برخوردار شده است. 

علیرغم این واقعیت که سازمان همکاری شانگهای از زمان تاسیس از اهمیت زیادی برخوردار بوده است ، کارشناسان معتقدند که با پیوستن ایران به این سازمان بر اهمیت آن افزوده است. در حقیقت ، سازمان همکاری شانگهای با پذیرش ایران ، از قدرت نظامی و دفاعی غیرقابل رقابتی برخوردار شده و از لحاظ جغرافیایی در موقعیت ویژه ای قرار گرفته است.

درباره اهمیت سازمان همکاری شانگهای ذکر این نکته ضروری است که یک دهه پس از تاسیس ، آمریکا نیز خواستار عضویت در سازمان همکاری شانگهای شد. اما اعضای این سازمان در سال 2015 میلادی ، با درخواست آمریکا مخالفت کردند.

با توجه به اهمیت نشست های سازمان همکاری شانگهای ، باید گفت، نشست دوره‌ای شورای هماهنگ کنندگان ملی این سازمان به ریاست ازبکستان، آغاز به کار کرده است.

در مراسم افتتاحیه این نشست که روز چهارشنبه  26 ژانویه به صورت نیمه حضوری و مجازی برگزار شد - "غیرت فاضل‌اف" معاون وزیر امور خارجه ازبکستان ، "جانگ مین" دبیرکل سازمان همکاری شانگهای ، "روسلان میرزایف" رئیس کمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم این سازمان به صورت حضوری در نشست شرکت کردند.  در چارچوب این نشست ، نمایندگان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مورد تمهیدات لازم به منظور نشست‌های قریب الوقوع از جمله نشست شورای روسای جمهوری کشورهای عضو و دیگر ارگان‌های این سازمان تبادل نظر کردند.

نشست دوره‌ای شورای هماهنگ کنندگان ملی سازمان همکاری شانگهای تا روز جمعه آینده (28 ژانویه) ادامه خواهد داشت.

در همین ارتباط ، "ولادیمیر نوراف" دبیر کل سابق این سازمان و کارشناس و صاحبنظر سازمان های منطقه ای وجود توانایی بالای سازمان همکاری شانگهای برای همکاری در زمینه‌های مختلف و متنوع به ویژه در زمینه‌های تجاری و اقتصادی ، فرهنگی و امور بشردوستانه را حائز اهمیت دانست و اعلام کرد:  "نقشه راه توسعه همکاری های دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای با اعضای جدید که سال گذشته میلادی در جریان نشست شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری شانگهای امضا شد ، بستر مناسبی برای اعضای این سازمان به عنوان عضوی از خانواده سازمان همکاری شانگهای در راستای تقویت همکاری های اعضا با یکدیگر فراهم کرده است".

در یک جمع بندی کلی از برگزاری نشست های سازمان همکاری شانگهای از جمله نشست جاری در ازبکستان ، باید گفت، نظر به این که سازمان همکاری شانگهای به عنوان نمادی از زنجیره همگرایی منطقه‌ای در قاره پهناور آسیا قلمداد می شود ، هر یک از اعضا باید قدر موقعیت ایجاد شده در چارچوب این سازمان را بدانند و فعالیت های منطقه ای خود را در چارچوب این سازمان متمرکز نمایند. 

بیشتر بخوانید:

• رئیسی در جمع سران شانگهای در دوشنبه: شانگهای می‌تواند به نیروی پیشران چند جانبه گرایی جهانی تبدیل شود

• ایران وسازمان همکاری شانگهای؛ ظرفیت های متقابل برای همکاری