تفسیر- ادامه سیاست ها چالش برانگیز طالبان و آینده افغانستان

سیاست های دولت موقت طالبان به ویژه ممنوعیت تحصیل دختران مدارس پایه ششم به بالای افغانستان و ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاه ها به چالش اساسی داخلی و خارجی برای این گروه تبدیل شده است به طوری که مجامع بین المللی حاضر به همکاری با طالبان نیستند.  

گروه طالبان که از اوت سال 2021 در افغانستان به قدرت رسیده همچنان با چالش مشروعیت بین المللی مواجه است و تصمیم هفته گذشته حکومت طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاه ها، انتقادها را نسبت به این گروه افزایش داده است. گروه طالبان در بیانیه ای تحصیل دختران را در دانشگاه های این کشور ممنوع کرد. این اقدامات حکومت طالبان با اعتراض گسترده در داخل و خارج افغانستان روبرو شده است. در این زمینه "حسین ابراهیم طاها" دبیر کل سازمان همکاری اسلامی، اقدام کارزاری را برای فراهم شدن زمینه آموزش برای دختران افغانستان خواستار شد. "حسین ابراهیم طاها، در بیانیه ای اعلام کرد،

«ممنوعیت رفتن دختران به دانشگاه‌ها و مدارس، توجیه شرعی ندارد و تصمیم حکومت طالبان درباره ممنوعیت بانوان از آموزش در مدارس و دانشگاه ها به این بهانه که این در تضاد با شریعت است، پذیرفتنی نیست».

حکومت طالبان با مستمسک قرار دادن اجرای شریعت اسلامی، تصمیم خود را در زمینه منع تحصیل دختران با توجیه فراهم نبودن زیر ساخت ها برای تحصیل آنان عملی کرد و تاکنون قول های خود را برای بازگشایی مدارس دخترانه عملی نکرده است. در این زمینه "شیخ احمد الطیب" رییس دانشگاه الازهر و رییس شورای علمای جهان اسلام، با غیرمنطقی خواندن اقدام طالبان درباره ممنوعیت زنان و دختران از آموزش، از این گروه خواسته بود تا در این باره تجدید نظر کند. مردم افغانستان به ویژه زنان که سال ها از جنگ و درگیری ناشی از اشغالگری نظامیان آمریکایی خسته شده بودند، این بار و در حکومت طالبان، با ممنوعیت تحصیل دختران در مدارس، دانشگاهها و محل کار روبرو شده اند که این محرمیت ها، باعث افزایش مخالفت ها با حکومت طالبان در افغانستان شده است. دانایی، حق هر انسانی است و در شریعت اسلامی اهمیت دانایی و کسب علم مورد تاکید است. در همین پیوند، "فرهاد ابرار" استاد دانشگاه می‌گوید:

«مخالفت با بازگشایی مدارس و دانشگاه ها به روی دختران افغان، فاصله‌ میان مردم افغانستان و طالبان را بیشتر می کند».

دانشجویان پسر دانشگاههای خصوصی و دولتی در افغانستان هم اخیرا با تشکیل کمپین اعلام کردند، تا زمانی که دختران به دانشگاهها برای ادامه تحصیل بازنگردند، آنان نیز سر کلاس حاضر نخواهند شد. این کمپین که نشان دهنده همبستگی دانشجویان پسر افغانستان با دانشجویان دختر این کشور و تاکید بر اتحاد در این زمینه و نخستین نشانه های جنبش اعتراضی به این تصمیم طالبان در افغانستان است و تا زمانی که گروه طالبان در این تصمیم خود تجدیدنظر نکند، دامنه اعتراضات داخلی هم افزایش می یابد و این گروه در اداره افغانستان با چالش جدی مواجه می شود. از چالش های جدی که طالبان از زمان روی کار آمدن مجدد برای ادامه حکومت خود با آن رو به رو هستند، احتیاج مبرم به کمک های ببن المللی است و این رویکرد تبعیض آمیز طالبان، دریافت کمک های بین المللی را با مشکل رو به رو کرده، این در حالی است که مردم افغانستان در حال حاضر در وضیت بد اقتصادی و انسانی ناشی از بیست سال اشغالگری و جنگ نظامیان آمریکای بسر می برند.

"وولکرتورک" کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل در واکنش به این تصمیم های طالبان‌ اعلام کرد،«این وضعیت بر ظرفیت خدمات رسانی سازمان های امدادرسان و کمک رسان به افراد اسیب پذیر در افغانستان تاثیر منفی دارد». "وولکرتورک" در گزارشی به نشست شورای امنیت سازمان ملل، اتخاذ راه کارهای لازم را برای ادامه کمک رسانی به مردم نیازمند افغانستان با حداکثر ظرفیت خواستار شد. این کمک رسانی بر اساس اظهارات  "وولکرتورک" میسر نخواهد شد مگر اینکه طالبان زمینه تشکیل دولت فراگیر را فراهم کند تا شناسایی شود. پیش شرط تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و احزاب از زمان بازگشت مجدد طالبان تاکنون به طور جدی مطرح است و اکنون اجرای طرح ممنوعیت تحصیل دختران بر دامنه مشکلات افغانستان اضافه شده است.

با توجه به این مسائل، انتظار می رفت طالبان تحت فشارهای داخلی و بین المللی وادار به عقب نشینی از موضعش در مورد منع اشتغال و تحصیل دختران در دانشگاهها شود اما با این رویکرد، دارایی های بلوکه شده افغانستان آزاد نخواهد شد، فقر و محرومیت جامعه افغانستان افزایش خواهد یافت و آینده طالبان با توجه به افزایش مخالفت های داخلی در هاله ای از ابهام قرار خواهد گرفت. در یک جمعبندی می توان گفت، تنها راه برون رفت افغانستان از مشکلات موجود، تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و احزاب، و به رسمیت شناختن حقوق زنان به عنوان نیمی از جمعیت افغانستان به ویژه لغو ممنوعیت تحصیل دختران و پرهیز از هرگونه تصمیم گیری احساسی است تا آینده خوبی برای مردم این کشور رقم بخورد.