شمال عراق؛ بستر ناامنی‌های جدید با اقدامات ترکیه

شمال عراق در دو هفته اخیر شاهد بروز ناامنی‌هایی بود که بر روابط بازیگران سیاسی داخلی این کشور تاثیرگذار است.

ترکیه از روز 10 فوریه عملیات پنجه عقاب 2 را با هدف نابودی مقرهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در منطقه گارا در شمال عراق آغاز کرد. در اطلاعیه وزارت دفاع ملی ترکیه آمده است با هدف پیشگیری از حملات تروریستی از شمال عراق علیه ملت و نیروهای امنیتی‌مان و تامین امنیت مرزها، در راستای حق دفاع مشروع ناشی از حقوق بین‌المللی، عملیات پنجه عقاب – 2 ترتیب داده شد. 

در واقع، بهانه ترکیه برای عملیات پنجه عقاب 2 این بود که در جنگ‌های سال‌های گذشته میان ارتش ترکیه و گروهک پ. ک. ک، 13 نظامی ترک به دست نیروهای این گروهک اسیر شده و به خاک عراق منتقل شده بودند. ترکیه با آغاز عملیات پنجه عقاب 2 درصدد آزاد کردن این نیروهای اسیر شده بود، اما منابع خبری ترکیه یکشنبه گذشته به نقل از وزارت دفاع این کشور اعلام کردند، نیروهای پ.ک.ک تمامی 13 اسیر را به قتل رسانده و با به جای گذاشتن جنازه‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند. همین موضوع نیز با هجمه گسترده تبلیغاتی ترکیه برای مشروع جلوه دادن حمله به شمال عراق تبدیل شد. 

تحلیلگران بر این باور هستند که آنکارا با فضاسازی رسانه‌ای درباره پ.ک.ک درصدد توجیه حمله به سنجار است. در واقع؛ برخی بر این باورند که ترکیه دنبال تشدید اقدام‌های نظامی خود در منطقه برای کسب پیروزی و استفاده از آن در عرصه سیاست داخلی است  و از این رو  این بار به بهانه مبارزه با پ.ک.ک در شمال عراق، موجب نقض حاکمیت این کشور شده است. 

در همین خصوص، «هادی العامری» رئیس ائتلاف الفتح عراق در بیانیه‌ای نوشت: «داده‌های اطلاعاتی تایید شده نشان می دهد که ارتش ترکیه قصد حمله به کوهستان سنجار دارد و دولت ترکیه بایستی از این اقدامات خصمانه دست بکشد زیرا نه تنها به منافع دو کشور خدمت نمی کند بلکه تاثیری زیادی بر این روابط می‌گذارد. انتظار داشتیم که دولت ترکیه به طور کامل از خاک عراق اعم از منطقه «بعشیقه» یا نوار مرزی که اخیرا اشغال کرده است، عقب نشینی کند؛ نه اینکه به اشغالگری بیشتری اقدام کند.»

رصد تحرکات در سیاست خارجی ترکیه نشان می‌دهد که سیاست خارجی آنکارا در سال‌های اخیر و به خصوص طی چند ماه گذشته از یک راهبرد تنش‌زا پیروی کرده و به ویژه در مورد برخی از همسایگان از قاعده حسن هم‌جواری با همسایگان عبور کرده است. «ابراهیم قالن» سخنگوی رئیس جمهوری ترکیه گفت عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق علیه عناصر پ.ک.ک با هماهنگی بغداد و اربیل انجام شده است. 

این تحرکات نه تنها دستاوردی برای دولت آنکارا نداشته بلکه از یک سو جان نظامیان ترکیه را به خطر انداخته و از سوی دیگر به خصوص در عراق به عاملی برای افزایش ناامنی و همچنین فشار گروه‌های سیاسی به دولت مصطفی الکاظمی برای واکنش جدی به نقض حاکمیت این کشور توسط ترکیه تبدیل شده است. در همین راستا، برخی بر این باور هستند حملات موشکی اخیر علیه فرودگاه بین‌الملللی اربیل و پایگاه آمریکایی الحریر، هشدار گروه‌های عراقی به ترکیه بود که سبب منازعه سیاسی میان گروه‌های عراقی در داخل این کشور شد. 

نکته پایانی این است که با توجه به مسیر سیاست خارجی و اقدامات دولت ترکیه، به نظر نمی‌رسد که پایان عملیات پنجه عقاب 2 که ترکیه آن را عملیات ضد تروریسم می‌نامد پایان دخالت این کشور و نقض حاکمیت عراق باشد بلکه ممکن است در ماه‌های آینده باز هم چنین اقدام‌های نظامی در شمال عراق از سوی دولت آنکارا انجام شود. 

بیشتر بخوانید:

• حمله ارتش ترکیه به مواضع (پ.ک.ک) در شمال عراق

• بیانیه گردان های حزب الله عراق درباره توطئه جدید آمریکا در عراق