ارزیابی اوضاع دریاچه سریز در یکصد و ششمین سالگرد پدید آمدن آن

در یکصد و ششمین سالگرد پدید آمدن دریاچه سریز، دانشمند روس گفت با یک طرح سه مرحله‌ای می‌توان از تخریب این دریاچه پیشگیری کرد.

به گزارش رادیو تاجیکی صدای خراسان به نقل از سایت اسپوتنیک، دریاچه سریز شب 17 به 18 فوریه سال 1911 بر اثر یک زلزله شدید و ریزش کوه‌ پاره بر سر راه رود مرغاب پدید آمده است که دانشمندان در صد و ششمین سالگرد این حادثه، اوضاع سد را متفاوت ارزیابی می‌کنند.

لئونید پاپیرین دانشمند زلزله شناس روس که سال‌های زیادی تحولات مربوط به اوضاع دریاچه  سریز را بررسی می‌کند، برای جلوگیری از تخریب این دریاچه طرحی سه مرحله ای ارائه  کرده است.

در طرح پاپیرین برای کاهش آب ذخیره شده در پشت سد دریاچه سریز باید نخست یک نیروگاه برق آبی با ظرفیت 80 مگاوات بالاتر از این سد ساخته شود تا ارتفاع آب از 505 متر فعلی به 40 تا 50 متر کاهش یابد.

در دو مرحله بعد نیز با ساخت دو نیروگاه برق آبی دیگر پایین‌تر از دریاچه سریز و تونل‌های سه گانه می‌توان آب خارج شده از دریاچه را به مسیرهای انحرافی کشاند تا دیگر خطر تخریب سد اصلی بر اثر زلزله باقی نماند.

طرح‌های پیشنهاد شده برای بی خطر کردن دریاچه سریز و استفاده از آب آن نیاز به  سرمایه گذاری کلان دارد اما در حال  حاضر نهادهای مالی بین‌المللی و کشورهای خارجی توجه چندانی به این موضوع نشان نمی‌دهند.

دانشمندان درباره خطر تخریب سد دریاچه سریز بر اثر زلزله شدید احتمالی دو دیدگاه متفاوت دارند.

گروه نخست معتقدند تخریب احتمالی سد این دریاچه و روان شدن آب پشت آن، زندگی شش میلیون نفر از ساکنان افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان را با تهدید جدی روبه رو می‌کند.

این در حالی است که گروه دوم تاکید دارند تا کنون در پی حوادث طبیعی از جمله زازله‌های شدید تغییری در بدنه سد دریاچه سریز مشاهده نشده است و در آخرین مورد، این سد زمین لرزه‌ای با قدرت بیش از هفت ریشتر را در اوایل ماه دسامبر سال 2015  را به خوبی از سر گذراند.

دریاچه سریز با عمق 505 متر، طول بیش از 50 کیلومتر و ارز سه و نیم کیلومتر در کوه‌های بدخشان تاجیکستان اکنون 90 درصد از آب رودخانه آمو را تأمین می‌کند.