تحلیل: برگزاری همایش مشترک تجار ایران و تاجیکستان

ایران و تاجیکستان ، دو کشور مسلمان و فارسی زبان در منطقه هستند که از ظرفیت های متعدد و متنوعی به منظور گسترش همکاری های دوجانبه در زمینه های مختلف به ویژه سرمایه گذاری و افزایش تجارت دوجانبه برخوردارند.

مقام های دو کشور در سال های گذشته صدها سند همکاری در زمینه های مختلف از جمله سرمایه گذاری ایران در تاجیکستان جهت اجرای طرح های عمرانی شامل سدسازی ، پل سازی و احداث بزرگراه امضا کرده اند. با وجود این، تردیدی نیست که اجرای توافق نامه های امضاء شده بین  تهران و دوشنبه ، نیازمند اراده قوی ، مستحکم و آهنین مقام های بلندپایه دوکشور است. 

در عین حال ، با مروری بر روابط تهران و دوشنبه مشخص می شود که روابط ایران و تاجیکستان در سه دهه گذشته با فراز و نشیب های متعددی همراه بوده است. از زمان اعلام استقلال تاجیکستان ، ایران ضمن به رسمیت شناختن استقلال این کشور آسیای مرکزی ، در جهت حفظ استقلال و تمامیت ارضی تاجیکستان همواره همه مساعی خود را به کار گرفت.

در همین ارتباط ، این حقیقت را نباید نادیده گرفت که در سطح منطقه و جهان ، کشورهایی وجود دارند که به روابط ایران و تاجیکستان نگاه تنگ نظرانه دارند. به ویژه که برای این دسته از کشورها ، به سابقه تاریخی و درکی که تهران و دوشنبه و ملت های ایران و تاجیکستان از یکدیگر دارند ، حسادت می‌کنند. به همین دلیل ، این کشورها که شناسایی شان چندان هم سخت نیست ، به منظور تخریب روابط دوکشور تلاش می کنند.

در این شرایط ، بدیهی است که مقام های تهران و دوشنبه ، می بایست ارتباطات متقابل را با یکدیگر گسترش داده و با هوشیاری در راستای حل ‌و فصل این ادعاها و اختلاف‌افکنی‌ها اقدام کنند. زیرا قدرت های منطقه ای و جهانی در پی کسب منافع برای خود هستند و به آسانی می توانند کشوری نظیر تاجیکستان را فریب دهند.

در همین ارتباط ، "رشید غنی عبدالله" کارشناس تاجیکستان در مسائل منطقه‌ای ، تاکید دارد: "تاجیکستان به عنوان کشوری نه‌ چندان بزرگ ، باید خود را از مخالفت‌های ابر قدرت‌های جهان و منطقه حفظ کرده و نباید به بازیچه دست آن ها تبدیل شود".

به هر حال ، در پی چندین دوره بروز سوءتفاهم در روابط تهران و دوشنبه ، در چند سال گذشته ، مقام های ایران و تاجیکستان بار دیگر به سمت همکاری های متقابل ترغیب شده اند. به طوری که در اوایل ماه می سال گذشته میلادی ، چهاردهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ، تجاری ، فنی و فرهنگی ایران و تاجیکستان با امضای یک سند همکاری دوجانبه در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد. این سند ، شامل اسناد مهمی در زمینه همکاری های دوجانبه است که مقام های دوکشور موفق شدند در جریان نشست دوشنبه ، در زمینه های مختلف و متنوع ، به توافق دست یابند.

درجریان سفر سید "ابراهیم رئیسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران به دوشنبه که در تابستان سال گذشته میلادی انجام شد و در جریان آن ، بیانیه مشترک سران دو کشور و هشت سند همکاری در زمینه‌های مختلف به امضا رسید ، طرفین توافق کردند که روابط و تعاملات درهمه زمینه‌ها و به ویژه حوزه اقتصادی گسترش یابد.

درادامه این روند ، ششمین نمایشگاه اختصاصی ایران در تاجیکستان با حضور هیات بازرگانی و اقتصادی ایران در دوشنبه و همایش مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و تاجیکستان درپایتخت تاجیکستان برگزار شده است. مدیریت طرف ایرانی را "محمدتقی صابری" سفیر جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه و مدیریت طرف تاجیک را "منظوره رستم اوا" معاون رئیس اتاق تجارت و صنایع تاجیکستان به عهده داشتند.

خانم "منظوره رستم اوا" در این همایش در سخنانی با اشاره به اهمیت برگزاری ششمین نمایشگاه اختصاصی ایران در تاجیکستان و حضور هیات بازرگانی و اقتصادی ایران ، اعلام کرد: در این همایش تجار و فعالان اقتصادی نمایندگان بیش از 80 شرکت صنعتی ایران حضور دارند که محصولات خود را در ششمین نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی در شهر دوشنبه در معرض نمایش عموم قرار داده اند.

شرکت کنندگان در همایش مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و تاجیکستان بر لزوم استفاده مطلوب از ظرفیت‌های موجود در دوکشور جهت گسترش روابط دوجانبه تاکید کردند.

در یک جمع بندی کلی از روابط تهران و دوشنبه ، باید به این حقیقت اعتراف کرد که پس از تشدید تحریم های غرب علیه روسیه ، جمهوری های آسیای مرکزی به شدت در تنگنا قرار گرفته اند. تاجیکستان به عنوان یکی از کشورهای آسیای مرکزی که بیش از 30 درصد از نیروی جوانش در روسیه  مشغول به کار هستند ، به مشکلات متعددی مواجه شده است. علی الخصوص که بخش مهمی از درآمدهای دولت دوشنبه از مالیات از نیروی کار تاجیکستان در روسیه تامین می شود. پس از بروز این مشکلات ، بدیهی است که دولت تاجیکستان چاره ای جز حذب سرمایه گذاران ایرانی به منظور تامین بخشی از نیازهای مالی خود را ندارد. ایران در مهمترین طرح های عمرانی و سازندگی تاجیکستان از زمان استقلال این کشور مشارکت داشته است. این مشارکت ها همچنان تداوم دارد.  

بیشتر بخوانید:

• تفسیر: ضرورتهای تعاملات ایران و تاجیکستان (با نگاهی به سفر رئیس جمهور اسلامی ایران به تاجیکستان)

• پیام وزیر فرهنگ ایران به مناسبت سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک تاجیکستان و ایران