نشست بزرگداشت روز سعدی در تاجیکستان+ویدئو

به مناسبت بزرگداشت روز سعدی در دانشگاه ملی تاجیکستان با حضورسفیر ایران، دانشمندان و دانشگاهیان این کشور نشست علمی و ادبی برگزار شد.

به گزارش رادیو تاجیکی صدای خراسان، به مناسبت بزرگداشت روز سعدی شیرازی در دانشگاه ملی تاجیکستان با حضور رئیس این دانشگاه، سفیر جمهوری اسلامی ایران، دانشمندان و دانشگاهیان این کشور نشست علمی و ادبی برگزار شد.

«قابل‌جان خوشوقت‌زاده» رئیس دانشگاه ملی تاجیکستان سخنرانی خود را با این بیت شیخ اجل که «هفت کشور نمی کنند امروز؛ بی مقالات سعدی انجمنی» آغاز کرد و گفت: انجمن علمی و ادبی امروز ما نیز که به مناسبت بزرگداشت معلم اخلاق سعدی شیرازی با حضور مهمانان عزیز از کشور دوست و هم فرهنگ جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود، با مقالات این شاعر بزرگ ارتباط مستقیم دارد.

 

 

وی با اشاره به جایگاه رفیع سعدی در میان مردم تاجیکستان، تبیین کرد: تاجیک ها با کلام شیرین سعدی از کودکی آشنایی پیدا می کنند و اکنون کلام سعدی از جمله ارکان مهم برنامه های آموزشی مدارس و دانشگاه های کشور ما به شمار می رود.

 

رئیس دانشگاه ملی تاجیکستان، سعدی را شاعر و نویسنده دارای مقام بلند و استثنایی در سطح ملی و جهانی خواند و گفت: گذشت قرن ها از جایگاه وی نه تنها چیزی کم نکرده، بلکه افزوده است.

خوشوقت‌زاده در بخش دیگری از سخنرانی خود، بیان کرد که سعدی با «گلستان» خود به نظم و نثر فارسی-تاجیکی عمر جاودانه بخشید.

 

«در ادامه این مراسم، محمدتقی صابری» سفیر جمهوری اسلامی ایران با ابراز خوشحالی از فرصت حضور در

جمع فرهیختگان و دانشگاهیان تاجیک و یادآوری از آنکه اول اردیبهشت ماه (21 آوریل) در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران روز بزرگداشت سعدی نامگذاری شده است، گفت: نکوداشت شایسته بزرگ مردان عرصه علم و معارف و تکریم و تجلیل از شاعران و اندیشمندان ایران زمین که هرکدام از آنان، چون خورشیدی بر تارک آسمان فرهنگ، علم و ادبیات جهان می‌درخشند، افتخاری بس بزرگ برای ما ایرانیان و تاجیکان و همه­ دوستداران معرفت و ادب در تمامی عصرها و در همه­ کشورهای جهان می‌باشد.

 

 

 

سفیر ایران در تاجیکستان، ادامه داد: شیخ مصلح ­الدین سعدی یکی از سخنوران طراز اول شعر و ادب پارسی است و در بین مردم سه کشور پارسی زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان نیز محبوبیت زیادی دارد و به همین خاطر پارسی زبانان از سعدی به عنوان یک شخصیت بزرگ و برجسته نام می‌­برند و قریب 800 سال است که «شهرت سخنش» به اطراف و اکناف عالم می­رود و «ذکر جمیلش» در هر انجمنی صدا می­‌دهد و تا جهان باقی است در دانه‌­های پندآگین نظم و نثرش زینت بخش روزگار بنی بشر است و تا در شریان انسانیت، جوشش عشق و میل به زیبایی است، نیاز به کلام عاشقانه این شاعر شیرین کلام وجود دارد: هفت کشور نمی کنند امروز؛ بی مقالات سعدی انجمنی.

 

 

 

سفیر جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از سخنرانی خود تبیین کرد: سعدی شاعری توانا، نویسنده­ای سترگ، فقیهی متبحر، مفسری چیره دست، محدثی مسلط به احادیث، عارفی ژرف اندیش، آرمان گرایی واقع بین، مردم شناسی آگاه به اقوام اسلامی و ایرانی، ناصحی امین و پرهیزکار و جهان دیده­ای با سِعه صدر و در یک کلمه جامع ترین شخصیت تاریخ ادبیات ایران­ زمین بود.

ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺧﺮﻡ ﺍﺯ ﺁﻧﻢ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺧﺮﻡ ﺍﺯﻭﺳﺖ            

ﻋﺎﺷﻘﻢ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ، ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺍﺯﻭﺳﺖ

ﻏﻢ ﻭ ﺷﺎﺩﯼ ﺑَﺮِ ﻋﺎﺭﻑ ﭼﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﺩ                     

ﺳﺎﻗﯿﺎ ﺑﺎﺩه ﺑﺪه، ﺷﺎﺩﯼ ﺁﻥ ﮐﺎﯾﻦ ﻏﻢ ﺍﺯﻭﺳﺖ

 

 

 

وی افزود: هیچ کس به اندازه سعدی در آموزش زبان پارسی در جهان موثر نبوده است. کتاب «گلستان» او همیشه کتاب درسی زبان پارسی بوده و این کتاب آنقدر استادانه و شیرین و جذاب تألیف شده است که همه خوانندگان را به شوق واداشته است و کمتر زبان‌دانی وجود دارد که سر سفره سعدی نشسته باشد. گلستان برای پارسی‌خوان‌ها، پارسی‌آموزان و همه پارسی­ زبانان در حکم شیر برای نوزاد بوده است.

شاعر فرزانه شیرازی در حوزه نثر بزرگ­ترین خدمت را به زبان و ادب پارسی کرده است. نثر وی رفیع‌ترین قله­ای است که تاکنون هیچ یک از نویسندگان و ادیبان به پای او نرسیده­‌اند. به علت تسلطش بر دو زبان پارسی و عربی و تبحرش در انواع شعر شامل غزل، قصیده، قطعه و رباعی در تاریخ ادبیات ایران بی‌­نظیر است.

هر چه گفتیم جز حکایت دوست                  در همه عمر، از آن پشیمانیم

سعدیا بی وجود صحبت یار                         همه عالم به هیچ نستانیم

در غزل، به اقرار حضرت حافظ شیرازی، سعدی استاد کل است. آنجا که می­فرماید:

استاد غزل سعدیست، نزد همه کس اما     دارد سخن حافظ، طرز سخن خواجو

و یا شاعر دیگری می­فرماید:

در شعر سه تن پیامبرانند                      هرچند که لا نبیُ بعدی

توصیف و قصیده و غزل را                    فردوسی و انوری و سعدی

 

 

 

صابری در ادامه صحبت های خود به آن اشاره کرد که سعدی شیرازی سال‌های زیادی را در سفر به شهرها و کشورهای جهان سپری کرد و حاصل تجربیات خود را با نگارش نظم و نثر فاخر پارسی برای همیشه در تاریخ فرهنگ و ادب جهان ماندگار کرد. به این دلیل است که نام سعدی و آثار گرانبهایش دیرزمانی است که حافظه تاریخی جهان را مزین ساخته و این افتخاری سترگ است که تا امروز و همیشه‌ تاریخ، مایه مباهات همه ما پارسی‌زبانان است.

 سفیر جمهوری اسلامی ایران آثار گرانمایه سعدی را درخور درد امروز بشریت دانست و تصریح کرد: غزلیات این شاعر بزرگ در بوستان و کلام شیرین و نثر بی‌بدیلش در گلستان همواره همانند عطر بهار، ساری و جاری است و بدون شک، پیام‌های انسان‌دوستانه و اخلاق‌محور سعدی، می‌تواند در جهان آکنده و خسته از خشونت و افراط‌گرایی امروز، بیشتر مورد توجه همه مردم جهان قرار گیرد.

بیا که نوبت صلح است و دوستی و عنایت

به شرط آن که نگوییم از آن چه رفت حکایت

به یقین بزرگداشت این شاعر شهیر و معرفی شخصیت و آثار گرانقدر وی به دوستداران آثار و مفاخر فرهنگی ایران بزرگ به ویژه اصحاب و اهالی شعر و ادب و معرفت ایرانی و اسلامی، گامی است ارزشمند در راه توسعه و تعمیق همدلی و همزبانی و همگرایی منطقه ای.

در بخش دیگری از این نشست پیام ویدیویی دکتر «عبدالمهدی مستکین» مدیر بخش فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو در ایران از محل آرامگاه سعدی در شیراز پخش گردید که مورد استقبال گرم حضار قرار گرفت.

دکتر «میرزا صالح» استاد دانشگاه ملی تاجیکستان طی سخنانی از آن یادآور شد که ادبیات قرون وسطی فارسی-تاجیکی به جهانیان نظم و نثر غیر قابل قیاسی عرضه کرد یکی از آنها «گلستان» شیخ سعدی است. در تاریخ ادبیات فارسی-تاجیکی میان آثار منثور ادبی  و هنری «گلستان» تک تاز است و هیچ اثر دیگری نتوانسته است با آن همپایی کند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به آن اشاره کرد که در طول قرن های گذشته بیست تن از شاعران نامور در پیروی از «گلستان» سعدی اقدام به نوشتن اثر کردند ولی به جز «بهارستان» عبدالرحمان جامی، هیچ یک از آنها به لحاظ زیبایی کلام و عمق اندیشه نتوانستند خود را به سطح «گلستان» سعدی نزدیک کنند.

 

 

 

این استاد دانشگاه ملی تاجیکستان همچنین از سخنان ابولمعانی بیدل دهلوی یاد کرد که در وصف بزرگان ادب فارسی-تاجیکی نظیر سعدی شیرازی گفته است: آنها به جای رسیده اند که مرغ عنقا (سیمرغ) نمی تواند به آنجا برسد.

صالح همچنین گفت که در تاجیکستان نشر آثار سعدی به خط لاتین و سیریلیک از اواخر دهه 1930 آغاز شده و در دهه 1940 تقویت قابل توجهی پیدا کرد و در مراحل بعد، همه ساله آثار شیخ اجل به چاپ رسیده است. با دست یافتن تاجیکستان به استقلال ملی توجه به بزرگان علم و ادب پارسی به مراتب افزایش یافت که  بخش  زیادی از آثار آنها به صورت مجموعه های متعددی موسوم به «اختران ادب» به چاپ رسید.

علاوه بر انتشار این منابع، همچنین دانشمندان تاجیک اقدام به نوشتن مشروحات بر آثار ثنایی، جلال الدین بلخی، حافظ شیرازی، سعدی شیرازی، جلال الدین بلخی، بیدل دهلوی و سایر بزرگان ادب پارسی کردند که از جمله حدود ده نفر از آنها بر «گلستان» سعدی نیز شرح نوشتند. 

دکتر «بدرالدین مقصود» استاد دانشگاه ملی تاجیکستان از دیگر سخنرانان این نشست بود که در موضوع «تحقیق قیاسی و خلاقیت ادبی سعدی و فخرالدین عراقی» صحبت و به آن اشاره کرد که این دو شاعر بزرگ از نظر احوال و آثار مشابهت های بسیار زیادی به هم دارند. سعدی و عراقی در یک قرن زندگی کرده اند و اجداد هر دو نیز از علمای اسلامی بوده اند. سعدی لقب «مصلح الدین» و عراقی لقب «فخرالدین» دارد که به نوعی مشابه هم هستند.  هردو شاعر بزرگ نیز سال های طولانی در سفر بوده اند، در نشر اسلام سهم گرفته اند و با مردم مختلف نشست و برخاست داشته اند که بر آثار آنها تاثیر گذاشته است.

 

 

 

این استاد دانشگاه ملی تاجیکستان یکی دیگر از مشابهت های سعدی و عراقی را در تفکر و خلاقیت دارای استقلال آنها دانست. هردو نیز به صورت فرمایشی هیچ کسی را از اهل جاه و جلال نستوده و وصف نکرده اند. فقط یک مورد استثنا است که هم سعدی و هم عراقی به خواست خود اشعاری در ستایش «شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی» وزیر اتابکان سروده اند که از دیگر شباهت های این دو شاعر نامور می باشد.

نکته دیگر مورد یادآوری این دانشمند تاجیک این بود که «شهاب‌الدین ابوحفص عمر سهروردی» پیر طریقت سعدی شیرازی به شمار می رفت که در ابتدای راه مرشد فخرالدین عراقی نیز بوده است.

وی همچنین غزل سرای برجسته بودن هم سعدی و هم عراقی را یکی دیگر از وجه اشتراک آنها خواند.

در ادامه برنامه، تعدادی از دانشجویان دانشگاه ملی تاجیکستان غزلیاتی از آثار ارزشمند سعدی شیرازی قرائت کردند.

   

در پایان این مراسم سفیر جمهوری اسلامی ایران 600 جلد کتاب متعلق به حوزه ادبیات، تاریخ، تحقیقات ادبی، زبان شناسی، علوم اجتماعی، آثار شعرا و نویسندگان سرشناس ایرانی و همچنین ترکیبی از دایرة المعارف ها به شمول دانشنامه جهان اسلام، فرهنگ جامع زبان فارسی، فرهنگ کامل سخن و غیره به رئیس دانشگاه ملی تاجیکستان تقدیم کرد و از استادان و دانشجویانی که در این نشست سخنرانی و از اشعار سعدی شیرازی قرائت کردند، قدردانی به عمل آورد.