تاجیکستان در سالی که گذشت

در سال گذشته میلادی در تاجیکستان رویدادهای مختلف صورت گرفت که درگیری مسلحانه با قرقیزستان، بازداشت تعدادی از روزنامه‌نگاران و افتتاح مدارس روسی در برخی شهرهای این کشور از آن جمله است.

درگیری مسلحانه مرزی با قرقیزستان، بازداشت و زندانی شدن برخی روزنامه‌نگاران، افتتاح مدارس روسی‌زبان، اعلام سال 2025 به عنوان سال بین المللی حفاظت از یخچال‌های طبیعی به پیشنهاد «دوشنبه» از جمله مهم‌ترین رویدادهای سال گذشته میلادی در تاجیکستان بودند.

 اعزام نیروی حافظ صلح تاجیک به قزاقستان

7 ژانویه در جلسه مشترک پارلمان تاجیکستان موضوع استفاده از نیروهای مسلح در خارج از کشور برای انجام تعهدات بین المللی تاجیکستان بررسی و تصویب شد.

در همان روز، در ارتباط با اعتراضات گسترده در قزاقستان و به درخواست رئیس جمهور این کشور، حدود 200 نفر پرسنل نظامی تاجیک به عنوان بخشی از نیروهای حافظ صلح سازمان پیمان امنیت جمعی توسط هواپیماهای روسی «ایلیوشین 76» به قزاقستان منتقل شدند.

نظامیان تاجیک در 14 ژانویه پس از انجام ماموریت قلمرو قزاقستان را ترک کردند و محل استقرار دائمی خود برگشتند.

درگیری مسلحانه در مرز با قرقیزستان

در 27 ژانویه در مرز تاجیکستان و قرقیزستان درگیری مسلحانه صورت گرفت که هر دو طرف یکدیگر را در سر زدن آن متهم کردند.

خدمات مرزبانی کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان در بیانیه‌ای طرف قرقیزی را به استفاده از خمپاره و هواپیماهای بدون سرنشین متهم کرد.

بر اساس گزارش کمیته شرایط اضطراری قرقیزستان از مناطق روستایی استان «بادکند» این کشور بیش از 24 هزار نفر به اماکن امن منتقل شدند.

مقامات استان «سغد» تاجیکستان نیز در مورد تخلیه زنان و کودکان از مناطق مرزی با قرقیزستان خبر دادند.

بر اساس گزارش طرف تاجیک در نتیجه این درگیری 11 شهروند تاجیکستان از جمله 3 غیرنظامی و 8 نظامی زخمی شدند. قرقیزستان به نوبه خود در مورد 12 آسیب دیده خبر داد.

حمایت «رحمان» از تلاش‌های ازبکستان برای تثبیت اوضاع در «قرا‌قالپاقستان»

در 5 جولای رئیس جمهور تاجیکستان در تماس تلفنی با همتای ازبک خود از اقدامات وی برای تثبیت اوضاع در جمهوری خودمختار قرا‌قالپاقستان حمایت کرد.

همچنین سران دو کشور در مورد روابط تاجیکستان و ازبکستان و توافقات حاصله طی سفر رسمی امامعلی رحمان در 2-3 ژوئن 2022 به «تاشکند» تبادل نظر کردند.

روسای جمهور تاجیکستان و ازبکستان همچنین در خصوص مسائل امنیت منطقه‌ای و تعاملات دو کشور در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای و بین المللی گفت‌وگو کردند.

اعتراضات گسترده در استان مختار کوهستان بدخشان

در 14 می در شهر خاروغ، مرکز استان بدخشان تاجیکستان با مشارکت حدود هزار نفر تظاهرات اعتراضی شروع شد. معترضان در جریان آن خواستار تحقیق کشته شدن 3 نفر از ساکنان محلی در نوامبر سال 2021 و همچنین برچیدن پاسگاه‌های نظامی در این استان شدند.

مقامات اعلام کردند که شرکت در این تظاهرات به عنوان کمک به تروریست‌‌ها ارزیابی می‌شود. در پاسخ معترضان وعده دادند تا زمانی که مقامات خواسته‌های آنها را برآورده نکنند، به تظاهرات ادامه می‌دهند.

در 16 می، تظاهرات در شهر «خاروغ» مرکز این استان از سر گرفته شد. مقامات انتظامی سعی کردند معترضین را با استفاده از گلوله‌های لاستیکی و گاز اشک‌آور پراکنده کنند.

«آقاخان چهارم» رهبر اسماعیلیان جهان ضمن پیامی خواستار حل درگیری از طریق گفت‌وگو در روحیه احترام و درک متقابل شد.

بعد از مدتی وضعیت در استان بدخشان به حالت عادی برگشت.

گسترده‌ترین درگیری مرزی بین تاجیکستان و قرقیزستان

در 14-17 سپتامبر، در آستانه نشست سازمان همکاری‌های شانگهای در شهر «سمرقند» ازبکستان، درگیری مرزی بین تاجیکستان و قرقیزستان صورت گرفت.

این درگیری بزرگترین و گسترده‌ترین درگیری مسلحانه مرزی در تاریخ مناقشات دو کشور به شمار می رود که در جریان آن هر دو طرف از سلاح‌های مختلف سبک و سنگین استفاده کردند.

بر اساس گزارشات رسمی، در پی این درگیری از طرف تاجیک 59 نفر و از طرف قرقیزستان 63 نفر کشته و تعداد زیادی هم زخمی شدند.

بنابر گزارش مقامات تاجیکستان طی 12 سال اخیر در مرز این کشور با قرقیزستان بیش از 230 درگیری مسلحانه صورت گرفته است.

فرار شهروندان روسیه به تاجیکستان در پی اعلام بسیج عمومی

بعد از اعلام بسیج عمومی در تاریخ 21 سپتامبر در روسیه تعداد زیادی از شهروندان این کشور به خاطر فرار از خدمت نظامی وارد آسیای مرکزی شدند.

طی این دوره قیمت بلیط هواپیما از روسیه به کشورهای همسایه چند برابر بالا رفت و در گذرگاه‌های مرزی صفوف طولانی از مردان سن خدمت نظامی شکل گرفت.

اگرچه تعداد دقیق ورود شهروندان روسیه به تاجیکستان اعلام نشده است، اما بنابر گزارشات رسانه‌های مختلف شماره آنها بیش از 100 هزار نفر بوده است.

نارضایتی تاجیکستان از سیاست روسیه نسبت به کشورهای آسیای مرکزی

«امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان در نشست سران کشورهای همسود که در 14 اکتبر به میزبانی قزاقستان برگزار شد، از «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه خواست در قبال کشورهای آسیای مرکزی از سیاستی مانند دوران اتحاد شوروی استفاده نکند.

وی تاکید کرد که تاجیکستان خواستار رعایت اصل احترام متقابل است.

به گفته رئیس جمهور تاجیکستان، اگرچه روسیه با کشورهای این منطقه همکاری‌های مختلف و از جمله در حوزه غذایی داشته و تجارت متقابل را افزایش می‌دهد، اما نگرش برابر نسبت به این کشورها ندارد.

پیام «رحمان» و تاکید بر پیچیدگی اوضاع ژئوپلیتیکی در جهان

رئیس جمهور تاجیکستان 23 دسامبر در پیام سالانه خود به پارلمان این کشور بر مهمترین محورهای سیاست داخلی و خارجی اشاره کرد.

وی اظهار داشت: شاهد آنیم که وضعیت فوق‌العاده دشوار و پیچیده ژئوپلیتیکی در حال ظهور در جهان بسیاری از کشورها را وادار به اتخاذ تدابیر امنیتی بی سابقه‌ای کرده است که تاجیکستان نیز مستثنی نیست.

به گفته رحمان، تاجیکستان به سیاست خارجی خود با در نظر گرفتن منافع ملی و حفظ روابط سازنده و دوستانه با همه کشورهای جهان ادامه خواهد داد.

وی در این پیام همچنین از افزایش 20-25 درصدی دستمزد، حقوق بازنشستگی و شهریه در سال 2023 میلادی خبر داد.

افتتاح 5 مدرسه روس‌زبان در تاجیکستان

در اول سپتامبر سال 2022 روسای جمهور تاجیکستان و روسیه به صورت مجازی 5 مدرسه روسی‌زبان در شهرهای «دوشنبه»، «کولاب»، «خجند»، «باختر» و «ترسون‌زاده» تاجیکستان را افتتاح کردند.

 این مدارس بر اساس توافق میان دولت‌های دو کشور احداث شده و روسیه روی ساخت و تجهیز آنها 150 میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است.

«دوشنبه» میزبان شانزدهمین دوره بازی‌های دلفی جوانان جامعه همسود

 در روزهای 16-18 اکتبر، به میزبانی تاجیکستان در شهر «دوشنبه» شانزدهمین دوره بازی‌های دلفی جوانان کشورهای مستقل همسود برگزار شد.

این مسابقات که نمایندگان تاجیکستان در 54 رشته آن شرکت کردند، توسعه توانایی‌های جوانان تاجیک در خلاقیت هنری، کاربردی، علمی و فنی را به نمایش گذاشت.

شرکت «احمد مسعود» در دهمین «گفت‌وگوهای امنیتی هرات»

در 29-30 نوامبر در شهر «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان دهمین نشست «گفت‌وگوهای امنیتی هرات» با حضور تعداد زیادی از شخصیت‌های سیاسی، علمی، اجتماعی و نمایندگان سازمان‌های خارجی کشورهای مختلف برگزار شد.

در پایان این نشست، «احمد مسعود» رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان سخنرانی کرد و بار دیگر بر ضرورت ایجاد دولت فراگیر به عنوان راه برون‌رفت از وضعیت فعلی کشورش تاکید کرد.

تصویب قطعنامه «سال 2025 به عنوان سال بین المللی حفاظت از یخچال‌های طبیعی»

در تاریخ 14 دسامبر مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه پیشنهادی از سوی رئیس جمهور تاجیکستان در مورد  اعلام سال 2025 به عنوان سال بین المللی حفاظت از یخچال‌های طبیعی را به تصویب رساند.

بنابر گفته رئیس جمهور تاجیکستان، یخچال‌های طبیعی به سرعت در حال ذوب شدن است که این وضعیت منجر به آسیب‌های قابل توجهی به اقتصاد خواهد شد و تلاش‌های دستیابی به توسعه پایدار را تضعیف خواهد کرد.

زندانی شدن تعدادی از روزنامه‌نگار در تاجیکستان

در تاجیکستان در سال 2022 میلادی تعدادی از روزنامه‌نگاران فعال و سابق این کشور راهی زندان شدند.

سازمان های روزنامه‌نگاری و حامی حقوق بشر بین المللی در این رابطه اظهار نگرانی کرده و خواستار آزادی آنها شدند.