تفسیر- سفر دبیر کل ناتو به ترکیه :رایزنی برای تحولات منطقه

ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو روز دوشنبه در سفر به ترکیه با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دیدار کرد. رئیس جمهور ترکیه و دبیر کل ناتو در این دیدار در آنکارا ،روابط ترکیه و ناتو و تحولات منطقه به ویژه اوضاع سوریه را بررسی کردند.

دبیر کل ناتو پیش از دیدار با رئیس جمهور ترکیه با وزیران امور خارجه و دفاع ملی ترکیه نیز دیدار کرد.

دیداردبیرکل ناتو از ترکیه در برهه کنونی ازاهمیت زیادی برخورداراست .

روابط ترکیه وناتو در سالهای اخیر به ویژه پس از کودتای ناموفق ژوئیه 2016درترکیه دچار نوسانات زیادی بوده ،با این حال این روابط رو به بهبود است.

مساله مهم دیگرکه محور اصلی مذاکرات و رایزنی های دبیر کل ناتو با مقامات ترک بوده، حمله آمریکا ، بریتانیا و فرانسه به سوریه به بهانه مقابله کاربرد تسلیحات شیمیایی توسط ارتش سوریه در دوما بود. ترکیه ازاین حمله حمایت کرد.

ناتو نیز پشتیبانی خود از این تهاجم موشکی و هوایی را اعلام کرد.با این حال بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران ترکیه ای این حمله و دلیل ادعایی برای آن را زیر سئوال بردند.

سلیم شنگ Salim Sheng کارشناس حقوق بین الملل ، رفتار ناگهانی ترامپ مبنی بر حمله به سوریه را مشکوک و ادعای وی مبنی بر استفاده دولت سوریه از سلاح شیمیایی را دروغ خواند .

موضع گیری همسان ترکیه که در جناح جنوبی ناتو نقش موثری را در این سازمان ایفا می کند و سازمان ناتو به عنوان بازوی نظامی غرب ازاین حمله نامشروع وغیر قانونی تا حدودی به دلیل مواضع و اهداف مشابه آنکارا و ناتو درباره  دولت دمشق برمی گردد. هم ناتو وهم ترکیه در حالی این موضع را اتخاذ کرده اند که خود به خوبی از عدم وجود هر گونه شواهد معتبری در زمینه  حمله شیمیایی در دوما توسط ارتش سوریه آگاهی دارند، با این حال هم چنان از این مساله به مثابه بهانه ای برای اعمال فشار به سوریه و تضعیف دولت قانونی دمشق استفاده می کنند.

ترکیه از ابتدای بحران سوریه در محور غربی –عربی قرارگرفته و خواهان سرنگونی دولت قانونی سوریه و بشار اسد بوده است. با ناکام ماندن اقدامات محورغربی وعربی و زیان آشکار آنکارا از این همپیمانی، شاهد چرخش تدریجی ترکیه به سمت محور روسیه ،ایران و سوریه  بودیم که نماد آن مشارکت در مذاکرات آستانه و نیز توافق سه کشور درباره ایجاد مناطق کم تنش در برخی نقاط سوریه بود.با این حال اقدام آنکارا در تهاجم به عفرین Afrin در شمال غرب سوریه برای سرکوب نیروهای کرد به بهانه مبارزه با تروریسم با واکنش منفی محور روسی ، ایرانی و سوری مواجه شد.

درعین حال حمایت ترکیه از تهاجم موشکی و هوایی اخیرغرب به سوریه نشان می دهد که آنکارا صرفا بر اساس منافع مقطعی خود اقدام به چرخش سریع در مواضعش می کند.

تیمور اخمتوف Timur Akhmetov پژوهشگر شورای روابط خارجی روسیه ،حمله آمریکا و متحدان آن به سوریه را بسیار نمادین خواند، اما معتقد است با توجه به حمایت ترکیه از آن و نقض توافق با روسیه، این امر در نهایت به نفع کردها تمام شده و آنها روابط خود را با روسیه ارتقا خواهند داد.

حمایت ترکیه ازاین حمله بر خلاف مواضع قاطع روسیه ، ایران و سوریه  در محکومیت آن است و می تواند به تضعیف مذاکرات سه جانبه سران روسیه ، ایران و ترکیه که در چارچوب فرایند آستانه تاکنون دو دور آن برگزارشده بیانجامد. غربی ها خواهان کشاندن هر چه بیشتر ترکیه به محور غربی –عربی بوده و سفر دبیر کل ناتو به آنکارا نیز در این چارچوب انجام گرفته است.