حمایت سران کشورهای آسیایی و اروپایی از برجام

هر چند آمریکا جزو شش کشوری بود که در قالب گروه 1+5 در ژوئیه 2015 توافق هسته ای برجام را با ایران صورت دادند ، اما «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا همواره موضعی علیه برجام اتخاذ کرده و آن را به مثابه بدترین توافق تلقی کرده است. سرانجام وی در 8 مه 2018 خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم های هسته ای علیه ایران در اوت و نوامبر 2018 را اعلام کرد.

به رغم اصرار ترامپ برای پیروی دیگر اعضای گروه 1+5 از اقدام وی ، اما نه فقط تروئیکای اروپایی متشکل از آلمان ، فرانسه و بریتانیا از خواسته آمریکا تبعیت نکردند ، بلکه چین و روسیه به عنوان رقبای آمریکا نیز از این اقدام ترامپ بشدت انتقاد کرده و خواهان حفظ برجام هستند.

در عین حال جامعه جهانی نیز مسیر مشابهی در پیش گرفته است. در این راستا سران کشورهای آسیایی و اتحادیه اروپا در نشست روز جمعه در پاریس با اعلام حمایت از برجام و مفید دانستن آن برای امنیت جهانی، بر پایبندی به برجام تاکید و آن را توافق بین المللی مفید و موثری دانستند که توانایی دستیابی به اهدافش را دارد.

به گفته مقامات اروپایی، دولتهای آسیایی نیز دلایل امنیتی تمایل زیادی به اجرای کامل برجام نشان داده اند.

«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنجشنبه در دوازدهمین نشست دوسالانه آسیا و اروپا (آسم) Asia–Europe Meeting (ASEM)  گفت : موضع کشورهای آسیایی در این نشست درباره حفظ برجام با اروپا همسان است.

اتحادیه اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام مخالفت خود را با اقدام رئیس جمهوری آمریکا برای خروج یکجانبه از برجام اعلام و بر حفظ آن تلاش می کنند.این نهاد اروپایی اعلام کرده است که بسته هایی را در حمایت از تجارت شرکت های خود با ایران و همچنین سازوکار مالی موسوم به "اس پی وی" برای مصون داشتن تعاملات مالی اروپا با ایران ارایه می دهد.

موگرینی پیش تر گفته بود: سازوکار ویژه مالی در نوامبر 2018 راه اندازی خواهد شد.

موضع گیری گروه "آسم" در زمینه لزوم حفظ برجام ضربه دیگری به سیاست  ضد برجامی ترامپ محسوب می شود. از دیدگاه کشورها و نهادهای عضو" آسم" برهم خوردن برجام و لغو این توافق، تاثیرات منفی زیادی برای صلح و امنیت بین المللی دارد .

با این حال، اعضای اروپایی این گروه معتقد هستند که  لغو برجام اعتبار دیپلماسی اتحادیه اروپا را بشدت زیر سئوال خواهد برد. این ملاحظات باعث شده تا مقامات ارشد اتحادیه اروپا از جمله موگرینی و برخی سران اروپایی خواهان حفظ برجام با توجه به کارایی آن شوند. لذا به رغم تهدیدات و جنگ روانی واشنگتن، بروکسل بر تداوم اقدامات خود در راستای حفظ برجام تاکید کرده است.

اکنون اتحادیه اروپا با توجه به فرصت ناشی از برگزاری نشست سران آسم ، زمان را برای اعلام موضع واحد اروپا و آسیا در زمینه حمایت از برجام مغتنم شمرد. مسلما این خبری بد برای دولت ترامپ است که به دلیل مخالفت جهانی با موضع آن در قبال برجام نتوانسته جز در میان برخی متحدان خاورمیانه ای خود مانند عربستان ، امارات و اسرائیل ، حامیانی در این زمینه پیدا کند.

در واقع با توجه به شمار کشورهای عضو این گروه می توان گفت که به نوعی اجماع جهانی در زمینه حفظ برجام وجود دارد. گروه بین قاره ای "آسم" از کمیسیون اروپا، 28 عضو اتحادیه اروپا، 12 عضو اتحادیه همکاری های منطقه ای جنوب شرق آسیا «آسه آن» و نیز سه گروه منطقه ای و برخی دیگر کشورها از جمله مغولستان، پاکستان، استرالیا، نیوزیلند، هند، بنگلادش، قزاقستان، روسیه، نروژ، سوئیس و کرواسی تشکیل شده و در حال حاضر 53 شریک و 2سازمان بین المللی در این گروه حضور دارند.

کشورهای عضو این گروه بیش از 60 درصد از جمعیت و نزدیک به 60 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند. موضع گروه آسم این است که اقدام ترامپ در زمینه خروج از برجام برخلاف تعهداتی است که آمریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما در چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل برعهده گرفته و نیز بر خلاف اصل مسلم حقوق بین الملل یعنی لزوم ایفای تعهدات پذیرفته شده از سوی دولت ها است.