نشانه های دور شدن امریکا از عربستان

با تصمیم وزارت امور خارجه امریکا به لغو روادید 12 تبعه سعودی، نخستین گام واشنگتن برای مجازات عربستان به دلیل قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد برداشته شد .

همزمان، «مایک پمپئو» وزیرامورخارجه امریکا اعلام کرد ممکن است اجرای قانون ماگنیتسکی(Magnitsky) درمورد عربستان به کار گرفته شود. با اجرای این قانون، تحریم هایی متوجه عربستان خواهد شد. این در حالی است که به گزارش شبکه خبری الجزیره، «دونالد ترامپ»، رییس جمهوری امریکا برای نخستین بار پس از آغاز بحران ناپدید شدن خاشقچی، درگفت و گو با وال استریت ژورنال، «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان را مسوول قتل این روزنامه نگار منتقد سعودی معرفی کرده است. 

با توجه به اقدامات و مواضع چند روز اخیر مقامات امریکایی، چنین به نظرمی رسد کاخ سفید زیر فشارسنگین افکارعمومی و طیف وسیعی از چهره های سیاسی - رسانه ای داخل و خارج از امریکا، سرانجام مجبورشده است تا ازسعودی ها، بویژه ولیعهد جوان عربستان فاصله بگیرد. ترامپ اعلام کرده است که نحوه پاسخگویی به قتل خاشقچی ومجازات احتمالی علیه ریاض را به کنگره واگذارخواهد کرد. کنگره نیز با وجود صرف میلیون ها دلارپول و لابی گری های فشرده سعودی ها درسال های اخیر، این روزها به کانون انتقادات تند علیه ریاض بدل شده است. دلایل مختلفی نیز برای واکنش شدید سیاستمداران امریکایی علیه سعودی ها عنوان شده است. 

اولین دلیل، نحوه سر به نیست کردن یک روزنامه نگار منتقد درکنسولگری عربستان در کشور دیگری است که موجب خشم گسترده افکارعمومی در جهان، از جمله در امریکا شده است. با این حال، خاشقچی، نخستین فردی نبود که توسط ماشین سرکوب سعودی ها به شکل فجیعی کشته شد. گزارش های مستندی از ناپدید شدن و قتل برخی از شاهزادگان منتقد سعودی در سال های اخیر منتشر شده است که سیاستمداران امریکایی در برابر آن سکوت کرده اند. 

دلیل دوم، تلاش امریکا برای سرکیسه ترکردن خاندان آل سعود در ازای سرپوش گذاشتن بر رسوایی قتل خاشقچی عنوان شده است. به نظر می رسد امریکایی ها فرصت مناسبی یافته اند تا در ازای به فراموشی سپردن رسوایی قتل خاشقچی یا این نگه داشتن محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی از این ماجرا، قراردادهای پرسودتری را به ریاض تحمیل کنند. با این حال، تجربه 70 سال روابط نزدیک کاخ سفید با خاندان آل سعود نشان می دهد که دولت عربستان با دست و دلبازی، دلارهای نفتی را با خرید تسلیحات پیشرفته و ارائه پروژه های پرخرج، به امریکا برگردانده است. از این رو، به نظرنمی رسد باج خواهی مالی واشنگتن از ریاض به دلیل رسوایی قتل خاشقچی، تنها دلیل انتقادات بی سابقه امریکایی ها علیه سعودی ها باشد. 

به همین دلیل گروهی از تحلیلگران معتقدند امریکا باید با برخی اقدامات ماجراجویانه و مخاطره آمیز بن سلمان از جمله محاصره اقتصادی قطر و بازداشت چند روزه «سعد حریری»، نخست وزیر لبنان در ریاض برخورد کند. 

«ریچارد هاس» رییس شورای روابط خارجی امریکا می گوید : دوره چک‌های سفید حمایتی آمریکا برای عربستان باید پایان یابد، چرا که محمد بن سلمان خود را خیلی بی محاباتر از آن نشان داده است که مستحق چنین حمایتی باشد.

به هر حال ، فارغ از این که کدام یک از سه مورد فوق، علت نارضایتی امریکا ازعربستان است، چنین به نظر می رسد که واشنگتن در نهایت استفاده از نفت عربستان و بهره مندی از عطش سعودی ها برای خریدهای کلان تسلیحاتی را از دست نخواهد داد .