تفسیر - تصویب 16 سند همکاری در اجلاس سران کشورهای مستقل همسود

سران کشورهای مستقل مشترک المنافع روزجمعه ( 16 سپتامبر) در نشست سالانه این سازمان در بیشکک، پایتخت قرقیزستان، 16 سند همکاری را که در نشست وزیران خارجه این کشورها به امضا رسیده بود، تصویب کردند.

این اسناد ، از جمله شامل اقدام مشترک در مبارزه با تروریسم بین‌المللی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، هماهنگی در ساختار سازمان با شرایط موجود، نام گذاری سال 2017 به عنوان سال خانواده و سال 2018 به عنوان سال فرهنگ، راه‌اندازی برنامه بین‌دولتی موسوم به «پایتخت‌های فرهنگی سازمان کشورهای مستقل همسود» در سال 2017 در آذربایجان، و همکاری کشورها در حوزه مبارزه افراطگرایی در سال‌های 2017 تا 2019 است .

پیش از جلاس سران ، وزرای خارجه کشورهای عضو جامعه مستقل همسود با تأکید بر تمرکز بیشتر بر اهداف این سازمان برای توسعه همکاری همه‌جانبه به خصوص در بخش اجتماعی و ادامه همگرایی برای ایجاد نوسازی و دگرگونی ساختار این سازمان اعلام آمادگی کردند.

از این منظر شاید بتوان اجلاس بیشکک را که همزمان با بیست و پنجمین سالگرد تأسیس سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع برگزار شد نقطه عطفی در تاریخ شکل گیری این سازمان دانست.

نگاهی به توافقهای اجلاس بیشکک نشان می دهد کشورهای عضو این سازمان به رغم همه محدودیتهای ومشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیش رو در فردای سالهای پس از استقلال پس از نزدیک به ربع قرن که از حیات این سازمان می گذرد در صدد تقویت زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی برآمده اند . به عبارت دیگر طی همه 25 سالی که از عمر این ساختار منطقه ای می گذرد اولویتهایی همچون مسائل امنیتی و ایجاد انسجام ساختاری میان اعضا جهت تاثیر گذاری بر تحولات منطقه ای و بین المللی و درون جغرافیای کشورهای عضو جامعه مستقل همسود در اولویت قرارداشته و بخشهای اجتماعی / اقتصادی و فرهنگی به رغم همه اهمیت خود مغفول واقع شده اند .

حال آنکه به گفته بسیاری از اهل فن و کارشناسان سیاسی این کشورها چنانچه از ابتدای شکل گیری سازمان کشورهای مستقل همسود، نوعی همه جانبه نگری ناظر بر اهداف و برنامه های این ساختار منطقه ای بود چه بسا که هزینه مادی و سیاسی احیای امنیت و انسجام ساختاری در جغرافیای کشورهای عضو جامعه مستقل همسود به عنوان نهادی که قرار بود وارث کارکردی اتحاد شوروی سابق باشد به حداقل کاهش می یافت و در زمینه مقابله با جریانهای افراط گرایی ، جدایی طلبی و تکفیری وتروریستی موفق تر عمل می کرد.

اکنون نیز توافقهای جاری در نشست سران کشورهای عضو جامعه مستقل همسود ناظر بر ضرورت جبران همین کاستی ها است با این تفاوت اکنون این نهاد درگیر یکسان سازی همه ظرفیتها و امکانات موجود نزد این کشورها برای پیشبرد برنامه های اعلام شده است . بویژه که هر یک بازیگران عضو جامعه مستقل طی همه سالهای پس از استقلال به اندازه ای درگیر مشکلات و معضلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی داخلی شده اند که توان ظرفیت سازی برای انجام برنامه های جمعی و همگرایانه را به حداقل رسانده اند.

از اینروست که اجلاس بیشکک را با توجه به برنامه های تعریف شده برای سالهای نه چندان دور سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع، می توان نقطه عطفی در تاریخ تحولات همکاریهای این نهاد دانست مشروط بر اینکه برنامه های پیش رو، امکان و ظرفیت پیش بینی راهکارهای نوسازی و دگرگونی های ساختاری در ماهیت همکاریهای جمعی این سازمان را داشته باشد .