تنش جدید در روابط ترکیه و روسیه

با بروز تنش جدید در روابط ترکیه با روسیه ، به نظر می رسد مناسبات در حال گسترش دو کشور ، بار دیگر مختل شده و مشکلات و موانع تجاری میان آنکارا و مسکو ، شکل دیگری از روابط خصمانه دوطرف را به نمایش بگذارد.  

در کمتر از یک دهه گذشته ، این دومین بار است که روابط ترکیه و روسیه تحت تاثیر یک کشور ثالث قرار گرفته و به سمت خصومت و تنش پیش می رود.

با توجه به سابقه دوکشور ، بعید نیست که تنش ایجاد شده میان آنکارا و مسکو ، مانع تجارت دوجانبه و حتی به مرز تحریم اقتصادی پیش برود. در این صورت، بدون شک ، صادرات مواد غذایی ترکیه به روسیه مختل خواهد شد و گردشگران برای سفر به ترکیه با موانع متعددی مواجه خواهند شد. در حقیقت ، حجم صادرات ترکیه به روسیه بیش از 20 میلیارد دلار در سال است و در مقابل ، ترکیه هر سال نزدیک به پنج میلیارد دلار از گردشگران روسیه درآمد کسب می کند.

با وجود این ، موضوعی که در روابط ترکیه و روسیه اهمیت بین المللی پیدا کرده ، همکاری های نظامی دوکشور در سال های اخیر است. در واقع ، فروش تسلیحات روسیه به ترکیه که از حالت دوجانبه و منطقه ای به دولت های غربی و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو- نیز تعمیم یافته ، فروش سامانه موشکی اس 400 است.

کارشناسان نظامی می گویند ، این سامانه موشکی روسیه از توانایی بالایی برخوردار است و می تواند سلاح های پیشرفته آمریکایی را مختل کند و تحت تاثیر منفی قرار دهد.

به هر حال ، پس از سرنگونی یک فروند جنگنده روسیه در اراضی سوریه توسط ارتش ترکیه ، زمینه های بروز تنش در روابط آنکارا و مسکو فراهم شد. در نتیجه این اقدام ، "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه ، به صورت ویژه ترکیه را تحریم کرد. تحریم روسیه علیه ترکیه یازده ماه به طول انجامید.

دور جدید اختلاف های ترکیه و روسیه ، باز هم بر سر یک کشور ثالث بروز کرده است. مقام های روسیه می گویند ، ترکیه با فروش پهپاد به اوکراین ، برای نیروهای نظامی روسیه در شبه جزیره کریمه مشکلاتی ایجاد کرده است. اما مقام های ترکیه که علاقه زیادی به حضور نظامی درکشورهای آشفته و پرتنش دارند، اعلام کرده اند، روسیه نباید بابت استفاده دولت اوکراین از پهبادهای ساخت ترکیه ، مقام های آنکارا را سرزنش کند.

"مولود چاووش اوغلو" وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با سرگئی لاوروف همتای روس خود در حاشیه نشست جی۲۰ در رم ، به خبرنگاران گفت: "اگر اوکراین از ترکیه تسلیحات نظامی خریدار کند ، دیگر آن محصولات به ترکیه تعلق نخواهد داشت و آن سلاح ها، صرفا" به اوکراین تعلق دارند و ترکیه را نمی توان از  این بابت سرزنش کرد. دولت اوکراین هم وقتی درباره این پهپادها صحبت می کند ، نباید به نام کشور تولیدکننده یعنی ترکیه اشاره کند".

روز چهارشنبه گذشته پس از آن که دولت اوکراین یک پهپاد ترکیه ای را برای حمله به مواضع تحت کنترل نظامیان روس مستقر در شبه جزیره کریمه مورد استفاده قرار داد ، دولت روسیه واکنش نشان داد. مقام های مسکو ، تاکید کرده اند، "پهپادهای ترکیه ای این خطر را دارند که تاثیر بی ثبات کننده ای روی شرق اوکراین بر جای بگذارند".

نگرانی مقام های مسکو از فروش پهپادهای ترکیه به کشورهای واقع در حیاط خلوت روسیه ، قطعا" فروش این پهپادها را محدود خواهد کرد. درحالی که مقام های آنکارا قصد داشتند به بهانه فروش پهپادهای ترکیه ، درجمهوری های آسیای مرکزی ، قفقاز جنوبی و حتی اروپای شرقی و مرکزی ، حضور نظامی ترکیه را تقویت کنند. بدون شک ، به همین دلیل است که وزیر امور خارجه ترکیه در اظهارنظر در این زمینه ، مسامحه کاری کرده است.

در حالی که اگر یک مقام اروپایی یا آمریکایی در این زمینه اظهارنظر می کرد ، مقام های آنکارا مواضع تندتری اتخاذ می کردند. اما درمورد روسیه ، مواضع مقام های ترکیه بسیار متفاوت است. ترکیه از یکسو فروشنده تسلیحات نظامی به کشورهای ضعیف تر است و از سوی دیگر، به خرید تسلیحات پیشرفته از قدرت های منطقه و جهان نیاز دارد. در عین حال ، در نخستین گام ، ممکن است روسیه مانع حضور نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان و منطقه قره باغ شود. این امر به معنای شکست تمامی سیاست های ترکیه در منطقه قفقاز و حضور نظامی در جمهوری آذربایجان است.

بیشتر بخوانید:

• بررسی ابعاد اختلافات ترکیه با روسیه در امور سوریه
• توافقنامه روسیه و ترکیه برای ایجاد مرکز نظارت مشترک  در قره‌باغ
• تبعات لغو خودمختاری قره باغ توسط دولت باکو