Amerika'nın İran'a yönelik yaptırımlar konusunda BM raportörlerine yanıt vermemesi
İran, 40 yılı aşkın bir süredir ABD'nin tek taraflı yaptırımları altında bulunuyor.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın BERCAM nükleer anlaşmadan çekilmesi ve azami baskı kampanyasını başlatmasının ardından başkanlığı sırasında İran karşıtı yaptırımların uygulanması yeni ve eşi görülmemiş boyutlar kazandı ve İran’ın Amerika’nın mantıksız ve yasadışı taleplerine boyun eğmesi umuduyla İran halkına uyguladığı en ağır yaptırımları tabii ki başarısızlıkla sonuçlandı.
Buna rağmen Biden hükümeti de aynı yenilgiye uğrayan yolu şimdiye kadar sürdürdü. Amerikan başkanı Joe Biden göreve başlamasından beri, eski sloganlarına rağmen maksium baskı savaşını sürdürerek arada bir İran’a karşı farklı bahanelerle yeni yaptırımlar da uyguluyor.
Aynı zamanda Amerika, yaptırımların kaldırılmasına yönelik uluslararası kurumların talebine yanıt vermeyi her zaman reddetti. Bu bağlamda Nur News şöyle yazdı: Birleşmiş Milletler Özel Usuller Raportörlerinin İran halkına yönelik çevresel yaptırımların etkileri hakkında Amerika’ya yanıt vermeleri için son teslim tarihinin üzerinden neredeyse bir ay geçti, fakat Washington, ortaya atılan soruları yanıtlamak ve bu konuda sorumluluk taşımaktan kaçınıyor.
Bazı üst düzey BM raportörleri bir mektupta, ABD yaptırımlarının İran'daki çevresel tahribata katkıda bulunduğunu ve Afgan mülteciler ve göçmenler de dahil olmak üzere İran vatandaşlarının sağlık ve yaşam haklarından tam olarak yararlanmalarını engellediğini vurguladı. "Alena Dohan", "Richard Bennett", "Ian Fry", "Livingston Sovaniana" ve "Fernando Warren" gibi üst düzey BM raportörlerinin isimlerinin yer aldığı bu mektupta, birçok ülke gibi İran'ın da çevre sorunları yaşadığı ve Amerika yaptırımlarının, İran hükümetinin etkili bir şekilde bu konuyu ele almasını engellediği ve zorlukları artırdığını belirtiyorlar. Amerikan yaptırımlarının İran vatandaşlarını daha uzun süre eski araçları kullanmaya zorladığını ve İran'ın araç emisyonlarını azaltacak ekipman ve teknolojiye erişiminin imkansız hale geldiğini vurguladılar.
Amerika'nın İran'a yaptırım uygulama çabaları, İran'da çalışan yabancı şirketleri cezalandırma tehdidine yol açtı. Söz konusu raportörler, İran'da güneş enerjisi santrali yapımında faaliyet gösteren yabancı şirketlerin, İran'a uygulanan tek taraflı yaptırımları nedeniyle geri çekilmesine işaret etti. Aynı raporda yaptırımların İranlı bilim adamlarının yurtdışındaki ortak çevre araştırma projelerine katılmalarını engellediğini ve hatta çevre ve sürdürülebilirlik konularında çevrimiçi veri tabanlarına ve eğitim kurslarına erişimlerinin engellendiği ifade edildi.
Kıdemli BM raportörlerinin Amerika’nın İran karşıtı tek taraflı yaptırımlarının İran’ın çevre sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerine yaptığı vurgu, Washington'ın İran halkına yönelik benzeri görülmemiş yaptırımlarına yönelik eleştirileriyle aynı doğrultudadır.
Birleşmiş Milletler, özellikle Corona virüsü ve Covid-19 salgını sırasında Amerika’nın İran'a yönelik tek taraflı yaptırımlar uygulamasını defalarca eleştirerek, yaptırım uygulanan İran’ın temel, tıbbi ve ilaç malzemelerine daha kolay ulaşmasını sağlamak için yaptırımların iptali ve ya hafifletilmesini istedi.
Şimdi BM kıdemli raportörleri, Amerika’nın insanlık dışı yöntemini dikkate alarak, İran’ın çevre sağlığı ve yaşam ve sağlık üzerindeki kötü etkilerini hafifletmek için yaptırımların azaltılması veya hafifletilmesin istiyorlar, böylece İranlı vatandaşlar, temiz bir çevrede yaşamak hakkından yararlanabilirler.
Ancak Washington bu mektuba yanıt vermeyi reddettiği gibi, yaklaşımının insan hakları iddialarının aksine, İran'a karşı kapsamlı yaptırımlar ve bunların devamı da dahil olmak üzere her türlü baskı yöntemini kullanmak olduğunu söylemek gerekir. Gerçi bu siyasetin uygulanması, İran’ın teslim olmasına sebep olmazken, üstelik İran’ın emperyalizm karşıtı tutumlarında durduğu gibi maksimum direni politikasını sürdürmesine de sebep olduğunu unutmamak gerekir./
