Geçen hafta üst düzey siyasi bir heyet başkanlığında Aşkabat’ı ziyaret eden AB özel temsilcisi Peter Burian, Türkmenistan yetkilileri ile ikili ilişkilerin çok yönlü geliştirilmesini görüştü.

AB özel temsilcisi Burian, Türkmenistan yönetimi ile uzun vadeli programlar ve varılan anlaşmalar çerçevesinde ilişkilerini geliştirmek istediklerini belirterek, Türkmenistan – AB ortak komisyonunun faaliyetleri daha da genişlemesini diledi.

İkili müzakerelerde AB ile Aşkabat arasında ikili ilişkilerle ilgili konular ve ayrıca ikili ilişkilerin ufku ve geleceğe ele alındı ve bu ilişkileri geliştirmek için gerekli kapasitelerin varlığına vurgu yapıldı.

Slovakya asıllı diplomat Peter Burian bir süre önce AB orta Asya özel temsilcisi olarak atandı. Burian AB ile orta Asya ülkeleri arasındaki siyasi işbirliğini geliştirmek ve AB stratejilerini gözetleyerek bölgesel güvenliğe destek vermekle görevlendirildi.

AB orta Asya özel temsilcisi Burian’ın Aşkabat ziyareti, AB orta Asya bölgesini önemli ve Avrupa’nın enerji ve güvenlik alanlarında çıkarlarını güvence altına alacak bir bölge şeklinde algıladığı ve kısa vadeli çıkarları ile bölgede demokrasi ve insan haklarını geliştirme gibi uzun vadeli çıkarları arasında denge sağlayarak bölgedeki hedeflerine ulaşabileceğini düşündüğü bir sırada gerçekleşti.

Geçen hafta Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurban Kulu Berdi Muhammedov üst düzey siyasi ve iktisadi bir heyet başkanlığında Pakistan’ın başkente İslamabad’a geldi ve Pakistan Başbakanı Navaz Şerif tarafından karşılandı. Karşılama töreninde Pakistan petrol ve doğal kaynaklar Bakanı Şahid Hakan Abbasi ve Başbakan danışmanı Tarık Fatımi de vardı.

Türkmen lider Berdi Muhammedov’un Pakistan ziyareti sırasında Aşkabat ile İslamabad arasında işbirliği belgesi imzalandı.

Pakistan Başbakanı ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı görüşmelerinde TAPI adıyla anılan Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan arasında ortak doğalgaz boru hattı projesinin bir an önce hayata geçirilmesini vurguladı.

Orta Asya bölgesinin önemli doğalgaz ihracatçı ülkesi olan Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan ülkelerine doğalgaz ihracatına imkan sağlayan 1800 km uzunluğundaki TAPI doğalgaz boru hattı projesini imzaladı. Enerji alanında büyük sıkıntı çeken Pakistan ise şimdi bu projenin bir an önce hayata geçirilmesini istiyor. Bundan yaklaşık üç ay önce ve Pakistan Başbakanı Muhammed Navaz Şerif ve Afganistan ve Hindistan’dan bazı üst düzey yetkililerin Türkmenistan ziyareti sırasında TAPI doğalgaz boru hattı projesinin temeli atıldı. Pakistan petrol Bakanı Abbasi ise projenin 2019 yılının sonuna kadar tamamlanacağını açıkladı.

TAPI adıyla anılan Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan arasında ortak doğalgaz boru hattı projesiyle ilgili ön anlaşma 2008 yılında imzalandı. Bu projede Türkmenistan doğalgaz satıcısı ve diğer üç ülke de alıcı olarak tanımlanıyor. Proje hayata geçtiği takdirde Türkmenistan TAPI doğalgaz borusu üzerinden günde 500 milyon fitküp doğalgazı Afganistan’a veriyor. Pakistan ve Hindistan’ın söz konusu boru hattındaki günlük payı ise bir milyar 325 milyon fitküp olarak belirtiliyor.

Bölge meseleleri uzmanları ise projenin karşı karşıya bulunduğu en büyük sorunu, boru hattının Afganistan ve Pakistan topraklarında güvenliğinin temin edilmesi şeklinde ifade ediyor.

Geçen hafta İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı İbrahim Rahimpur, Gürcistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı ile bir araya gelerek Tahran ve Tiflis ilişkilerini çeşitli alanlarda geliştirme yollarını masaya yatırdı.

Rahimpur Gürci mevkidaşı ile görüşmesinde iki ülkenin son iki yılda ilişkileri olumlu geçtiğini belirterek, Tahran ve Tiflis ilişkilerinde yer alan gündemleri transit ve ulaştırma çalışmalarını özellikle Fars körfezi – karadeniz koridorunda ve İran – Azerbaycan – Gürcistan – Karadeniz ve İran – Ermenistan – Gürcistan – Karadeniz güzergahlarında geliştirmek, İran ve kuzeyinde yer alan Ermenistan, Gürcistan, Rusya ve Azerbaycan Cumhuriyeti ile elektrik enerjisi alış verişi, doğalgaz SUAP’ı, ihtiyaç duyulan bazı ürünleri ortaklaşa üretmek ve tarım alanında işbirliği yapmak şeklinde ifade etti.

Gürcistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Calakania de İranlı mevkidaşı Rahimpur ile görüşmesinde iki ülke ilişkilerinin yaptırımlardan sonraki dönemde gelişmesine vurgu yaparak , ülkesi iki tarafın ilgi duyduğu tüm alanlarda İran İslam Cumhuriyeti ile ilişkilerini geliştirmek istediğini belirtti. Gürci diplomat, Tiflis yönetimi ilk adımda İranlı vatandaşlara vize uygulamasını kaldırdığını ve şimdi İranlı vatandaşların vize almaksızın Gürcistan’ı ziyaret edebileceklerini kaydetti.

Gürci diplomat Calakania, yaptırımlar kaldırıldıktan sonra Gürcistan’da tüm bankalara ve mali kurumlara İran ile işbirliği yapmaları yolunda hiç bir engel bulunmadığı bildirildiğini ifade etti.

Gürcistan enerji bakanının son Tahran ziyaretine ve İranlı yetkililerle görüşmelerine işaret eden Calakania, Tiflis yönetimi Tahran’la enerji alanında ve özellikle doğalgaz transitinde işbirliği yapmak istediğini vurguladı.

Avrupa birliği parlamentosu Tacikistan’da anayasa reformu ile ilgili referandum düzenlenmesini ele aldı. Avrupa parlamentosu bir bildiri yayımlayarak Tacikistan anayasasında yapılacak değişikliklerle ilgili referandum düzenlenmesini eleştirdi ve bu kararı Tacikistan vatandaşlarının haklarına aykırı niteledi.

Tacikistan’da referandum ve AB’nin tepkisi başlığı altında yayımlanan bildiride, Tacikistan’da zayıf ekonomi ile beraber siyasi baskı atmosferi Tacik vatandaşları hüsrana uğrattığı ve radikal örgütlere yönelmelerine yol açtığı kaydedildi. AB Tacik vatanaşların IŞİD terör örgütü saflarına katılımında yaşanan artışı da birliğe yönelik tehdit niteledi.

Avrupa parlamentosu üyeleri tekfirci IŞİD terör örgütüne katılan Tacik vatandaşların sayısı arttığını ve yaklaşık 2 bine ulaştığını belirtiyor. Bu tepki son günlerde Tacikistan’da yapılacak anayasa reform referandumuna uluslararası kurumlarca gösterinen ikinci tepki sayılıyor. Bundan önce BM özel raportörü David Kee de Duşanba’ya yaptığı bir haftalık ziyaretinin ardından düzenlediği basın toplantısında Tacik yetkililerden bu referandumu yapmamalarını istedi. Kee, söz konusu referandumun Tacikistan’da siyasi partiler ve özellikle dini hareketler ve bağımsız basına baskı uygulandığı bir sırada düzenlendiğini ifade etti.

Geçen hafta Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman BAE yetkilileri ile temaslarda bulunmak üzere bu ülkeye gitti. Rahman iki gün süren ziyareti sırasında BAE üst düzey yetkilileri ile görüştü. Rahman’ın ziyareti sırasında ayrıca Tacikistan ve BAE yetkilileri arasında en az 5 işbirliği belgesi imzalandı.

Tacikistan ve BAE arasında diplomatik ilişkiler 18 Aralık 1995 tarihinde başladı. son üç ayda Rahman ikinci kez bölgedeki Arap ülkelerini ziyaret ediyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara yönetimi gelecek beş yılda Bakü yönetimi ile ticaret hicmini yüzde 50 arttırmayı amaçladığını açıkladı.

Ankara’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le görüşen Erdoğan, hali hazırda 13 milyar dolar tahmin edilen Ankara ile Bakü arasındaki ticaret hacmini 2021 yılına kadar 20 milyar dolara yükseltmek istediklerini kaydetti. Erdoğan aynı zamanda küresel ticaretin gelişme sürecinin yavaşlaması ve bazı jeo politik sakıncalar bu hedefe ulaşmayı zorlaştırdığını vurguladı.

Ankara’da Azerbaycan lideri Aliyev’le ortak basın toplantısında konuşan Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, TANAP adıyla anılan doğalgaz boru hattı projesinden iki ülke arasında etkili işbirliği örneği şeklinde söz etti ve Azerbaycan doğalgazını Avrupa kıtasına taşıyacak olan söz konusu boru hattının inşaat çalışmaları hızla ilerlediğini, proje 2018 yılına kadar tamamlanmış olacağını vurguladı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türk mevkidaşı Erdoğan’ın Ankara’da düzenlenen terör saldırısı yüzünden Bakü ziyaretini iptal etmesinin ardından Türkiye yönetimi ile dayanışmasını beyan etmek üzere Ankara’yı ziyaret etti.

Ve son olarak geçen hafta Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisiyan, Yunan mevkidaşı Prokopis Pavlopolis’in resmi daveti üzerine Atina’yı ziyaret etti. İki lider bölgede yaşanan son gelişmelerin yanı sıra ikili ilişkileri ve uluslararası arenalarda ortak hareket etmeyi ve Ermeni soykırım iddiasının tanınmasını ve ayrıca Karabağ münakaşasını ele aldı. İki lider bölge gelişmeleri çerçevesinde Suriye krizini ve iki ülkenin bu krize yönelik tutumunu ve yine Ermenistan ile AB ilişkeleri ve yunanistan’ın bu ilişkilerde rolü hakkında görüş alış verişinde bulundu.

Yunanistan Cumhurbaşkanı görüşmede Karabağ münakaşasına işaretle bu sorunun AGİT’in Minsk grubu tarafından en uygun biçimde çözümlenebileceğini inandığını ifade etti.

Sarkisiyan Yunanistan ziyareti sırasında ayrıca bu ülkede yaşayan Ermeni camiası ile bir araya geldi. 015