Pars Today

Bu bölümde de geçen sohbetimizde olduğu gibi Müslüman ülkelerdeki Ramazan ayına özel gelenek ve görenekleri gözden geçirmeye çalışacağız.

Ramazan ayı, yeniden başlamak ve tazelenmek için değerli bir fırsattır. Günahlardan tövbe etmek ve Allahu Teala’ya yakınlaşmak fırsatı! Ramazan ayı farklı ülkelerde coşkulu ve heyecanlı bir şekilde karşılanmaktadır. Bu ülkelerden biri de Filipinler’dir.

Filipinler’de yaklaşık 12 milyon Müslüman yaşamaktadır. Bu Müslüman topluluk da kendine has gelenek ve görenekleri ile mübarek Ramazan ayını karşılarlar. Filipinler’de Ramazan ayının başlangıcı ay hilalinin görünmesi ile Filipinler’in Müslümanlar İşleri Milli Komisyonu tarafından ilan edilir.

Bu ülkede Müslümanlar mübarek Ramazan ayı başlamadan önce camileri süsleyip temizlemeye koyulurlar. Filipinliler için camiler, ibadet etmek ve diğer Müslümanları tanımak yeridir. Bu yüzden onlar için camide ibadet etmek, namaz kılmak ve Kur'an okumak özel bir ehemmiyete sahiptir. Filipinler’deki en tanınmış camilerden biri de Maguindanau eyaletinde bulunan Dimaukom Camii’dir. Bu cami, pembe cami olarak da bilinmektedir. Bu Cami’nin yapımı 2014 yılında sona ermiştir. Bu cami Hristiyan işçiler tarafından yapılarak dinler arası birliğin simgesi olarak inşa edilmiştir. Pempe rengi ise barış ve aşkın sembolüdür. Mübarek Ramazan ayı boyunca Müslümanlar pembe elbiseler giyerek bu camide namaz kılıp ibadet etmek ve birlikteliklerini sergilemek için bu camiye gelirler.

Filipinli çocuklar Ramazan ayında çok aktif ve neşelidirler. Onlar camilerdeki Kur'an ve kıraat derslerine katılırlar. Başkalarına göre daha tecrübeli olanlar Kur'an tilavetini ve İslami ibadetlerini başkalarına öğretir. Sahurdan önce ise çocuklar özel desenli rengarenk elbiseler giyerek ellerinde fener veya ona benzer ışık kaynakları tutarak sahur nağmelerini okuyup şehri gezmeye başlarlar. Böylece mübarek Ramazan ayında Müslümanları sahur yemek için uyandırırlar.

Filipinler’deki Müslümanlar bu mübarek günlerde beslenme açısından da kendilerine has özellikler taşımaktadırlar. Onların iftar ve sahur sofraları özel yemeklerle süslenmektedir. Filipinler’de Ramazan sofrasında muz, kaju fıstığı ve  toz şekerle karıştırılmış süt gibi içecekler ısmarlanmaktadır. Hem sahurda hem iftarda yenen tatlılardan biri de El Eyyam tatlısıdır. Ramazan Bayramı gününde ise Filipinli Müslümanlar camilere, dini mekanlara ve caddelere akın ederek, Ramazan bayramı namazını kılarlar.

Sohbetimizin devamında Çin Müslümanlarını ele alacağız.

Çok geniş bir ülke olan Çin Halk Cumhuriyeti 1 milyar 400 milyon  nüfusa sahiptir. Bu nüfustan 20 milyonu aşkını Müslümanlardan oluşmaktadır. Çin’de bulunan 56 etnik grup olmasına rağmen Müslümanlar 10 etnik gruba ayrılırlar. Bunlar arsında ise en çok nüfusa sahip olanlar Hui ve Uygur etnik gruplarıdır.

Çin Müslümanları ülke nüfusuna oranla az bir nüfusa sahip olmalarına rağmen ancak Ramazan ayının tüm gelenek ve göreneklerinde ortak özelliklere sahiptirler. Çin Müslümanları da başka Müslümanlar gibi mübarek Ramazan ayı başlamadan önce kendilerini ilahi ziyafet ayına hazırlayıp evlerini ve camilerini özenle temizlemeye çalışırlar.

Camiler Çin Müslümanları için çok ama çok önemli sayılır. Bu camilerin biri de Pekin şehrinde bulunan Niujie Camii’dir. Bu cami mübarek Ramazan ayında günlük olarak namaz kılmak için toplanan bin Müslüman’ı ağırlamaktadır. Niujie Camii Pekin’deki en eski cami sayılıp 996 yılına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir.

Çin’de iftar sofraları farklı yemekler ve içecekler ile süslenerek oruç tutanlar doyrulmaya çalışılır. Her Müslüman mahallesinde en yakın camiye giderek elinden geldiği kadar yemek ve içeceği de beraberinde camiye getirir. Çin Müslümanları iftar vaktinde toplu sofralar açarlar. Onlar daha çok iftarlarına muz, kavun, kuru üzüm ve hurma yiyerek başlarlar. Ramazan ayına özel yemeklerden biri de Dou Zhou adı ile bilinen bakla sütlacıdır.

Ramazan bayramı gelince Çin Müslümanları yeni ve süslenmiş elbiseler giyerek ülke çapındaki camilere toplanıp Ramazan Bayramı namazını yerine getirdikten sonra mezarlıklara doğru akın edip ölüler için rahmet dilerler. Bu büyük İslami bayram özellikle de Çin’in Batısında bulunan Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde daha coşkulu bir şekilde kutlanmaktadır. Bu bölgede Ramazan Bayramı gününde şehirler yarı tatil vaziyettedir.

Sohbetimizde şimdiye dek Çin ve Filipinler’deki Müslümanların mübarek Ramazan ayındaki gelenek ve göreneklerinin bir kısmı ile tanıştık. Şimdi ise Endonezya’ya götüreceğiz sizi ve oradaki Müslümanların Ramazan ayı özelliklerini gözden geçirmeye çalışacağız.

İslam aleminin en kalabalık ülkesi Endonezya Asya kıtasının Güneydoğusunda yer almaktadır. Endonezya nüfusunun yüzde 86’ısı Müslümanlardan oluşmaktadır. Endonezyalı Müslümanlar her yıl başka Müslüman ülkeler gibi kendilerine has gelenek ve görenekleri ile Ramazan ayını karşılamaya çıkarlar.

Bu karşılama törenleri arasında Nyorog, Perlon ve Nyadran adları ile tanınan törenlere değinmek mümkün. Bu törenler Endonezya’nın farklı bölgelerinde düzenlenir.

Örnek göstermek gerekirse Nyorog töreni,  Betawi kabilesi tarafından düzenlenir. Bu törende halk, büyükbaba ve anne, amcalar ve dayılar gibi büyüklerin evine giderek onlar için hediye niteliği taşıyan yemekler götürürler. Nyorog töreninin hediyesi genellikle ham besin maddelerinden oluşmaktadır.

Endonezya’da ay hilalinin görünmesi ile bazı Müslümanlar Mübarek Ramazan ayının başlaması dolayısı ile sokaklara inip sahur vaktine kadar davul çalarak Müslümanları sahur yemeye davet ederler. Daha sonra iftar vaktinin yakınlaşması ile oruçlular akşam namazından önce camilere akın edip ezan sesi gelince hurmalar ve içecekler ile iftar yapıp hemen ardından akşam namazını cemaat olarak yerine getirip evlerine dönünce asıl iftarlarını orada yaparlar. Endonezya’da iftar sofraları rengarenktir. Daha çok yöresel yemekler yani pirinç, sebze, beyaz ve kırmızı etten yapılan yemekler ile süslenmektedir.

Endonezya Müslümanları arasında da Ramazan ayının sonu Ramazan Bayramı ile kutlanmaktadır. Bu günde bir ay oruç tutanlar, rengarenk ve yeni elbiseler giyerek bu güne özel dini törenleri yerine getirirler.

Ramazan Bayramı gecesi Endonezyalı Müslümanlar sokaklara akın edip Allahu Ekber diye haykırıp davul ve müzik çalarak bu büyük bayramı kutlamaya başlarlar. Endonezya Müslümanlarının Ramazan Bayramındaki eski adetlerinden biri de bu günlerdeki tatillerde başka şehirlerdeki akrabaları ve yakınlarına gitmek onları ziyaret etmek ve aynı zamanda eğlenmektir. Ramazan Bayramı tatilleri Endonezya’da genellikle bir haftayı aşmaktadır.

Sohbetimizin devamında Malezya’daki Ramazan adetlerine bakacağız.

Malezya, nüfusunun yüzde 60’ı Müslüman bir ülkedir. Bu ülkede, Malay etnik grubunun yanı sıra Çinliler ve Hintler gibi azınlık gruplar da yaşmaktadır. Malezya halkı mübarek Ramazan ayına Bulan Puasa derler. Bulan, ay ve Puasa ise oruç tutmak anlamına gelir.

Malezya’da da ilahi ziyafet ayı başka İslami ülkelerde olduğu gibi kendine has özellikler taşımaktadır. Ramazan ayının başlaması ile bu ülkedeki çoğu şehirler, dini bir şehre dönüşürler. Malezya’daki camiler sabah ve akşam ezanlarından bir saat önce faaliyetlerini başlarlar. Kur'an kıraat dersleri Malezya camilerinde çok özel bir şekilde düzenlenmektedir. Bu derslere ve kurslara büyük bir kitle katılıp coşkulu anlar yaşanmaktadır.

Malezya’nın kimi televizyon kanalları ise mübarek Ramazan ayında daha fazla dini programlar, Kuran kıraati ve ilahiler yayınlıyor.

Her yıl büyük bir yabancı turist kitlesini ağırlayan Malezya’da mübarek Ramazan ayında şehirlerin görünüşü tamamen değişir. Bu mübarek aydan önce 7-24 açık tutulan başkent Kuala Lumpur restoranları ve lokantaları mübarek Ramazan ayında İftar vaktine kadar kapalı olup sadece gayrı Müslimlere hizmet verirler. Böylece iftar vaktine kadar pek hareketlilik gözlemlenmemektedir.

Ancak iftar vakti yaklaştığında şehirler tekrar coşmaya başlayıp Ramazan çarşıları ve restoranları faaliyete başlayıp sahur vaktine kadar açık tutulurlar. Böylece Malezyalılar genellikle iftar vaktine kadar alışverişlerini de yaparlar. Bu Ramazan çarşı ve pazarlarında Raja Murtabak ve Ayam Perik adlı Ramazan’a özel yöresel yemekler de satılmaktadır.

Çoğu Müslüman ülkede olduğu gibi Malezya’da da iftar vermek revaçtadır. Özellikle camilerde verilen bu iftarlarda uzun sofralar serilerek oruç tutanlara renkli yemekler hazırlanır. Malezya Müslümanlarının Ramazan ayındaki en sevilen yemeklerinden biri de Hindistan cevizi suyu, baharatlar ve diğer kokulu bitkiler ile karıştırılan et ve pirinç püresidir.

Malezya’da Ramazan Bayramının bir gece öncesi şehirlerde havai fişek gösterileri düzenlenip aynı zamanda caddeler, sokaklar ve mahalleler süslenip aydınlatılır. Böylece Bayramın gelişi kutlanır. Malezya Müslümanlarının Ramazan Bayramı gününde yaptığı ilk iş, Ramazan Bayramı Namazını okumaktır. Ramazan Bayramı Namazı aslında kulun Allah’a şükranlarını dilemesi niteliği taşımaktadır. Buna ilaveten Müslümanlar için de Ramazan Bayramı sabahı toplanmaları  ve namazdan sonra birbirini ziyaret etmeleri için altın bir fırsat yaratır.

Kıymetli dinleyicilerimiz gelecek bölümde kimi Arap ülkeleri, Rusya ve Tacikistan Müslümanlarının Ramazan ayındaki gelenek ve göreneklerini konu edineceğiz.