“Hiç unutmam, bir keresinde uçuştan önce yolculara kendimi ve kabin mürettebatını tanıttığımda, kokpite kadar sesi duyulan gür bir erkek sesi, “Aman Allah’ım kaptan pilot, kadınmış” dedi.

Fakat aynı zamanda uçaktaki kadınların alkış ve aferin demelerini de duydum. Bizim maksadımız Kiş Adasıydı. Kiş’e vardığımızda yolcuları uğurlamak için kokpitten çıkınca, kadın pilota güvenmeyenlerin bakışları ve davranışları tamamen değişmişti.”

Bunlar İranlı bir bayanın sözleridir; istikbalini mavi göklerde arayan İranlı bayan. Uçmayı biliyor ve ona tutkuyla bağlıdır. O bir kaptan pilottur. Kaptan Neşat Cahandari. Yaklaşık 5 yıl boyunca ikinci kaptan olarak Zagros Hava Yollarında çalıştı. İlk uçuşu Irak’ta Necef kentinde gerçekleşti fakat daha çok kutsal Meşhed kentine uçuyor. Kendisinin dediği gibi her iki şehir enerji dolu ve kutsaldırlar.

Bir süreden beri çeşitli haberler arasında bayan Neşat Cahandari’ye kaptanlık derecesinin verilmesi  haberi bir çoklarını sevindiriyor. Kendisi çok yakın bir geçmişte ikinci İranlı bayan kaptan pilot olarak tek başına ilk uçuşunu gerçekleştirdi. İlk İranlı bayan kaptan pilot ise Şehrzad Şems’tir.

Neşat Cahandari kokpit- pilot kabininden bir fotoğraf paylaşarak şöyle yazdı: “Bugün 22 Mehr 1398 (14 ekim 2019) İran havacılık sanayide özel ve unutulmaz bir gündür; ilk kez bir uçak iki bayan pilotun komutasında uçtu; birinci kaptan pilot: Neşat Cahandari, ikinci kaptan pilot: Foruz Firuzi.”

Bir yolcu uçağının iki kadın kaptan pilotla uçurulması, çeşitli alanlarda kadınların güçlü kapasitelerinden yararlanmanın en bariz örneklerinden biridir ve bu da halkın, toplumda kadınların kabiliyetlerine olan güvenini yansıtıyor.

Kaptan pilot Neşat Cahandari Zagros hava yolları ile çalışmayı bundan yaklaşık 9 yıl öne ve uçuş güvenlik alanında, uçuş verileri izlemek (Flight Data Monitoring) ile başladı. Uçuş verileri izleme makinesi son 72 saatte tüm uçuş bilgilerini bilgisayar yardımı ile tekrar okuyan makinedir. Bundan yaklaşık 3,5 yıl sonra Zagros Hava Yolları’nın pilot ihtiyacı doğrultusunda açtığı sınava katılan Neşat Cahandari en yüksek puanla sınavı kazandı.

Halen 29 yaşında olan pilot kaptan Cahandari, 4-5 yaşında iken uçaklara özel bir tutkusu olduğuna işaretle, yaşıtlarının bebeklerle oynarken kendisinin uçakları sevdiğini söylüyor. 17 yaşında temel pilot eğitimi alan Cihandari, uçabilmek için yasal 18 yaşına girmeyi beklemesi gerekiyordu. Ardından pilotluk dalında eğitimine devam ederken aynı zamanda üniversitede de lisans düzeyine kadar havacılık uçuş mühendisliği teknoloji (Aviation Flight Engineer Technology) dalında eğitimine devam etti.

Neşat Cahandari bu alana duyduğu büyük ilgi nedeni ile pilotluk sertifikasını aldıktan sonra, ticari pilotluk diploması (commercial pilot license)  ve gece görüş uçuşu gibi yolcu uçağı pilotluğu ile ilgili tüm gereken diploma ve sertifikaları aldı.

Tabi ki bu alanlarda eğitim alabilmek için İngilizceye tam musallat olmak gerekiyor, fakat Neşat hanımın İngilizcesi yeterli seviyede olmadığından önce Havacılık Dili Öğretmenliğine yöneliyor fakat en sonda kararını vererek çocukluktan beri hayalini kurduğu mesleği yani pilotluğu seçiyor.

Bir yardımcı pilot her hangi bir hava yolunda çalışmaya başladığında özel bir uçak üzerinde uzmanlık seviyesine ulaşır ve bu dönemi başarı ile geride bırakınca ona “kaptan” unvanı verilerek uçağın kontrolü tamamen kendisine bırakılır.

Kaptan pilot Neşat Cahandari ise ilk uçuşunu 160 yolu ile Tahran-Meşhed ve ikinci uçuşunu da 171 yolu ile Meşhed-Tahran’a gerçekleştirdi.

Gerçi havacılık sektöründe bayanlar için her hangi bir kısıtlama yoktur fakat bir bayanın bu mesleğe girmesi ise de pek kolay değildir. Bu yüzden kaptan Neşat Cahandari’den bayanlar havacılık sektöründe bir öncülerden sayıldığından dolayı büyük bir cesaretle hedefine ulaşmak için savaşarak bu yolu kendi hemcinsleri için açmış oldu. Kendisi bu yoldaki engeller hakkında şöyle diyor:

Pilotluk fakültesine girdiğimde bir çokları şaşkınlıkla bu mesleğin erkeksi bir meslek olduğunu ve bana yaramayacağını söylediler. Onların bu tuhaf davranışları bana engel oluşturuyordu fakat yoluma güvendiğim için çabalamaktan vazgeçmedim. Bana göre her kimse hangi dalda olursa olsun ne kadar çalışırsa, ne kadar çabalarsa muhakkak sonucunu görür. Günümüz dünyasında erkekler profesyonel mutfak şefi olduğu gibi başarılı mekanik bayan mühendislerimiz de vardır. Başarı cinsiyetle asla ilgili değildir. Tabi doğal  olarak bir kadın kaptan pilotun duyulması ise bir nebze şaşkınlığa sebep olabiliyor.

Pilotluk dünya çapında çok stresli mesleklerden biridir ve bu yüzden bu sorumluluğu üstlenmek için tehlikeli durumları da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Eski zamanlarda pilotların neredeyse tümüne yakını erkeklerdi fakat bilim ve zamanın ilerlemesi ile üstelik dünyada kadın haklarının tanınması ve bu süreçte büyük ilerlemeler sağlanması ile bir çok kadın bu mesleğe yöneldiler.

Uluslararası Havayolları Kadın Pilotlar Birliği’nin tahminlerine göre dünyada 130 bin pilotun yaklaşık 4 bini kadındır. Bu kadınlar yeni bir gelecek için kapıları aralayarak bir yol bulmaya çalışıyorlar. İran’da da kadınlar, dünyaca bilinen havayollarında pilot, yardımcı pilot, kabin görevlisi (cabin crow) olarak görev yapıyorlar.

Bu mesleğe başlamak için gerekli bireysel kabiliyetler 3 farklı aşamada inceleniyor. İlk aşamada en az lise diploması gerekiyor, ardından adaylar pratik sınavdan gerekli puanı almaları lazım. Bu mesleğe girişi için en az 20 ve en çok 26 yaş arasında olmalı.

İranlı Müslüman bayanların sosyal etkinlikler ve bilimsel konumlarda hazır bulunarak aktif şekilde sağlıklı ve değerli çalışmaları ise İslam inkılabının en önemli ve değerli getirilerindendir. Ahlak ve tesettür değerlerine uyulmanın yanısıra bilimsel ve bilinçsel birikime sahip olunması ise İslami İran’da kadınların ilerleme anahtarıdır ve bunu da İslam inkılabı ve İslam cumhuriyeti nizamının kurucusu İmam Humeyni’nin –ra- düşüncelerine borçludurlar.

İmam Humeyni –ra- toplumda kadınların etkin bireyler olarak ülkenin temel konularında ve kaderini belirleyen aşamalarda etkin kesim olarak hazır olmalarını kurumsallaştırdı. İslam inkılabı rehberi Ayetullah seyit Ali Hamenei de bu hareketin devam etmesini vurgulayarak gereken ortamı daha da hazırladı. Nitekim Ayetullah Hamenei şöyle buyuruyor:

Bize göre kadınlar her sağlıklı insani toplumda, kendilerine düşen pay kadar çalışmaları ve bilimsel ilerlemeler, sosyal ve kalkınma yarışmasında ve bu dünyayı idare etmekte çalışmalıdırlar.