Pars Today

Bugün yine her hafta olduğu gibi Orta Asya ve Kafkasya bölgesinin geçen haftaki en önemli gelişmelerini gözden geçireceğiz.

Bültenimizi geçen hafta Orta Asya ve Kafkasya bölgelerinde yaşanan önemli gelişmelerin ana başlıkları ile açıyoruz.

• Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında esir takası başlaması,
• Kazakistan’da İran’ın taş ve seramik merkezinin açılması,
• Aşkabat’ta “uluslararası tarafsızlık politikası ve uluslararası sürdürülebilir barış, güvenlik ve kalkınmada önemi” başlıklı zirvenin düzenlenmesi,
• Özbekistan ve Rusya enerji alanında ortak projelerin üzerine anlaşması,

Geçen hafta orta Asya ve Kafkasya bölgesinin en önemli bazı gelişmeleriydi.

Geçen hafta Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan yönetimleri dağlık Karabağ savaşında esir düşen asker ve sivillerin takasına başladı.

Konu hakkında bir açıklama yapan Azerbaycan Cumhuriyeti savaş esirleri ve kayıpları komisyonu şu ifadelere yer verdi:

Uluslararası ilgili kurum ve kuruluşların ve Rusya’nın Karabağ bölgesinde konuşlanan barış gücü komutanlığının katılımı ile yürütülen müzakerelerin sonunda savaş esirlerinin tam takası üzerinde bazı anlaşmalara varılmıştır. Bu çerçevede aralarında 2014 yılında Ermeni tarafın esaretinde bulunan Şahyar Kuliyev ve Delkem Asgerov’un bulunduğu bazı Azeri esirler uçakla Bakü’ye geldi.

Gerçi esir takası Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında imzalanan on maddelik anlaşmanın ilk merhalesi sayılmıyor. Gerçekte bundan önce iki taraf anlaşmanın bazı maddelerini yerine getirmişti. Örneğin Ermeni güçler Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından çekilmeye başladı ve bir bölümü de belirlenen takvime göre devam ediyor. bu maddelerin tam olarak yerine getirilmesi, Rusya’nın ara buluculuğu ile imzalanan on maddelik Azeri – Ermeni anlaşması şimdiye dek en iyi şekilde uygulandığını gösteriyor.

Geçen hafta ilk kez Kazakistan’ın Hazar denizi kıyılarında yer alan önemli Aktao liman kentinde İran’ın taş ve seramik merkezi açıldı.

Bum Seramik adı altında açılan bu merkez, 300 metrekarelik bir alanda ve tamamen İran ürünü olan 150 çeşit taş ve seramik ve diğer bazı inşaat malzemelerini sunmak üzere, İran’ın özel sektörü tarafından hizmete girdi.

Kazakistan’ın Aktao limanı, bu ülkenin İran İslam Cumhuriyeti’ne en yakın limanı ve aynı zamanda İran ürünlerinin orta Asya ülkelerine girişi için önemli bir kapı olarak biliniyor ve ticari ilişkilerin açısından büyük önem arz ediyor.

İran’ın ihracat taşları uluslararası piyasalarda büyük üne sahip olan bir üründür. Bu ürünün alıcıları ise Batılı zengin ve sanayileşmiş ülkelerdir. Buna göre İran’ın Kazakistan’da açtığı bu merkezi Kazakistan için de büyük önem arz ediyor; zira şimdi bu ülkeyi İran ürünü taşların tüketici ülkesi olarak başka ülkelere tanıtabiliyor. Öte yandan bu merkez İranlı üreticilerin Kazakistan’ın büyük piyasasında diğer ülkelerin üreticileri ile rekabet etmeleri bakımından önemli bir fırsat sayılıyor.

Geçen hafta Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta “Uluslararası tarafsızlık politikası ve uluslararası sürdürülebilir barış, güvenlik ve kalkınmada önemi” başlıklı bir zirve düzenlendi.

Zirvede konuşan Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurban Kulu Berdi Muhammedov şöyle dedi:

Korona virüs pandemisi yeryüzünde milyonlarca insanı etkilerken, maalesef birçok insanı da hayatından etti ve uluslararası ilişkilerde bir sürü sıkıntıya yol açtı.

Türkmen lider Kurban Kulu Berdi Muhammedov yeni virüs temelli hastalıklarla mücadele için tıp bilginlerinin katılımı ile uluslararası bir konsey kurulmasını önerdi.

Türkmenistan devleti eski Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazandığı günden itibaren bölgesel ve küresel bazda tarafsızlık ilkesini benimsedi. Aşkabat yönetimi uluslararası meselelerde tarafsızlık politikası üzerinde ısrarını sürdürüyor. Gerçi Aşkabat yönetimi tarafsızlık politikası üzerinde ısrarını sürdürmeye paralel olarak pratikte yüklü askeri alımları ile askeri gücünü geliştirmek istediğini de ortaya koymuş bulunuyor. Oysa tarafsızlık politikasına bağlı olan devletlerin ordularını ve askeri gücünü geliştirmekten kaçınmaları gerektiği, fakat iç güvenlik bağlamında emniyet teşkilatına sahip oldukları biliniyor.

Geçen hafta Özbekistan ve Rusya, değeri yaklaşık 22 milyar dolar olan enerji alanında çeşitli ortak projeleri gerçekleştirecekleri açıklandı. Bu rakam Özbekistan enerji Bakanı Alişir Sultanov ve Rusya enerji Bakanı Nikolay Şulginov’un Moskova’da gerçekleştirdikleri müzakerelerin çerçevesinde açıklanırken, varılan anlaşmaların bir bölümü Rusya’nın Özbekistan’a destekleri ile gerçekleştirileceği belirtildi.

Gerçekte Rusya’nın dış ekonomi bankasının mali katkıları ile Özbekistan’da beş yeni elektrik santrali projesi gerçekleştiriliyor.

Özbekistan ve Rusya arasındaki bu anlaşma, Özbekistan Rusya’da göçmen işçi bakımından birinci sırada yer aldığı bir sırada gündeme geliyor. Hali hazırda Rusya, Özbekistan’ın en büyük ticari ve iktisadi ortağı sayılıyor. iki ülke arasında 2019 yılında iki ticaret hacmi bir önceki yıla oranla yüzde 15.6 artarak 6 milyar 630 milyon dolara ulaştı.