Pars Today

Bu bölümde apandisit hastalığı ile ilgili konuşacağız.

Sağlık Bülteni isimli seri sohbetimizde, sizi, çeşitli hastalıklar, bu hastalıkları önleme ve tedavi etme yöntemleri, ayrıca beslenme ve egzersizin sağlığın sağlanmasındaki önemi hakkında bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu programda verilen bilgiler sevdiklerinizin farkındalığını  arttırmak içindir.

Sindirim sistemi veya gastro-intestinal hastalıklar, besin maddelerinin sindirimi ve emilimini ve vücudun genel sağlığını olumsuz etkileyen hastalıklardır. Sindirim sistemi ağızdan başlayıp makata kadar devam eden kıvrımlı bir sistemdir. Bu nedenle sindirim sistemi hastalıkları çok çeşitli hastalıkları kapsar. Sohbetimizin devamında apandisit hastalığı ile ilgili konuşacağız. 

Apandisit, kalın bağırsaktan uzanan 8-9 cm uzunlukta bir doku tüpü olan ekin iltihabıdır. Apandis (apendiks) kör bağırsak olarak da bilinir, ince bağırsaklar ile kalın bağırsağın birleşme yerindeki solucan benzeri yapıdır, bu organın iltihaplanmasına apandisit denir. Apandisin, özel bir işleve sahip olduğu görünmüyor. Ancak bazı araştırmacılara göre, faydalı bağırsak bakterilerinin deposu olarak apandis, insan bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynayabilir.

Apandisit, karnın sağ tarafında ağrıya neden olur. Ancak bazı insanlarda ağrı göbek deliğinden başlar ve etrafa yayılır. Apandisin iltihabı kötüleştikçe ağrı da artar ve sonunda daha şiddetli hale gelir. Apandisit iltihabı tüm insanlarda ortaya çıkabilir, ancak genellikle 10 ile 30 yaşları arasındaki kişileri etkiler. Apandisit tedavi edilmezse apandis yırtılabilir. İltihaplı bir apandisin standart tedavisi, onu vücuttan çıkarılmasıdır. 

Apandisiniz varsa, apandisin yırtılma riski vardır. Bu durum semptomların başlamasından yaklaşık 48 ila 72 saat sonra gerçekleşebilir. Apandisin yırtılması yaşamı tehdit edebilir. Sizde veya çocuklarınızda apandisit belirtileri veya semptomları varsa bir gastroenteroloğa görünün. Şiddetli karın ağrısı, tıbbi müdahale ve önlem gerektirebilir. Doktorunuz apandisit tespit ederse, apandisin çıkarılması için hastaneye yatırılmalısınız

Enfeksiyona neden olan apandis ağzının tıkanması, apandisitin olası nedenidir. Bakteriler hızla çoğalarak apendiksin şişmesine ve iltihaplanmasına ve enfeksiyonun birikmesine neden olur. Ani karın ağrısı genellikle karnın sağ alt tarafında başlar, ancak bazı durumlarda ani ağrı göbek çevresinde başlar ve karnın sağ alt tarafına yayılır. Bu dönemde hasta öksürdüğünde, yürüdüğünde veya hareket ettiğinde ağrı daha da şiddetlenir. Hastalık ilerledikçe kötüleşebilen mide bulantısı ve kusma, iştahsızlık ve hafif ateş. kabızlık veya ishal ve şişkinlik de apandisitin belirti ve semptomları arasında görülebilir.  Hastanın yaşına ve apendiksinin durumuna bağlı olarak, ağrı bölgesi farklı hastalarda farklı olabilir. Gebelikte apendiks daha yüksek seviyede olduğu için üst karın bölgesinde ağrı başlayabilir.

Apandisit ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Yırtık bir apandis, enfeksiyonun hastanın karnına yayılmasına neden olur. Buna peritonit denir.

Peritonit ya da peritonitis, karın zarının iltihaplanması neticesinde oluşan bir hastalıktır. Karın içi organları örten doku ile sindirim kanalındaki bir delinme veya karın içi bir enfeksiyondan ileri gelmektedir. Hastalığın belirtileri arasında ateş, karın ağrısı, karında hassasiyet ve öksürme vardır.

Apandis parçalanırsa, ortaya çıkan enfeksiyon, karında enfekte bir kitle veya apse oluşturabilir. Apandisiti teşhis etmek için doktor hastanın karnını inceler ve apandisitin belirti ve semptomlarını sorar. Apandisiti teşhis etmek için yöntemler ve testlere de baş vurulur. Bu yöntemlerden biri de hastadaki ağrı miktarını değerlendirmek için karnın fiziksel durumunu kontrol etmektir. Doktor bunu yapmak için ağrılı bölgeye biraz baskı uygular. Basınç aniden azaldığında, apendiksteki ağrı kötüleşerek peritonite işaret eder. Ayrıca, iltihaplı apendiks sıkılarak, karın sertliğini veya hastanın karın kaslarının kasılma eğilimi de incelenir. 

Apandisiti incelemek için doktor, anestezi ilaçları içeren özel eldivenler kullanarak hastanın rektumunu inceleyebilir. Çocuk doğurma çağındaki kadınlar, ağrıya neden olan sorunları belirlemek için pelvik sorunlar açısından taranır. Bir kan testinde, beyaz kan hücrelerinin sayısı belirlenir . Bu hücrelerin artışı ise, bir enfeksiyonun varlığını gösterir. Doktorunuz, idrar yolu enfeksiyonunun veya böbrek taşının hastanın ağrısına neden olmadığından emin olmak için bir idrar testi önerebilir. Doktorunuz hastanızda apandisiti incelemek veya diğer ağrı nedenlerini bulmak için ultrason, Bilgisayar Yardımlı tomografi veya abdominal röntgen de önerebilir.

Apandisit tedavisi genellikle iltihaplı apandisi çıkarmak  ameliyatını içerir. Doktor, enfeksiyonu önlemek için hastaya ameliyattan önce antibiyotik verir. Doktorunuz enfeksiyonu kontrol altına aldıktan birkaç hafta sonra apandisi çıkarma ameliyatı yapabilir. Apandisi çıkarmak için iki tür ameliyat vardır. Bunun için standart prosedür açık apendektomidir. Laparoskopik apendektomi daha yeni, daha az agresif bir yöntemdir. 

Hastanın apendiksi yırtılırsa ve enfeksiyon karnına yayılırsa veya hastada apse varsa açık apendektomi gereklidir. Bu yöntem, doktorun karın boşluğunu temizlemesini sağlar. Bu amaçla doktor karnın sağ alt tarafında 5-10 santimetrelik bir kesim yaparak karın kaslarını ayırarak karın boşluğunu açar. Daha sonra apandisi cerrahi ile  çıkarır. Eğer apandis yırtılırsa, doktor karın boşluğunu tuzlu su serumu ile yıkar. Hastanın karın ve karın kasları daha sonra dikilir ve sıvıyı boşaltmak için kesim yapılan bölgeye küçük bir tüp yerleştirilir.

Laparoskopik apendektomide, doktor laparoskop tüpünün yerleştirilmesi için küçük bir kesim yapar.  Daha sonra ameliyat sırasında diğer aletleri kullanmak için daha fazla kesim yapar ve karnı büyütmek için karbondioksit gazı kullanır, böylece karın içindeki apandis ve diğer organları daha iyi görebilir. Daha sonra bir laparoskop yerleştirir ve apandisi bulur. Özel aletler yardımıyla, oluşturulan boşluktan apandisi kaldırır. Doktor, bölgedeki sıvıyı boşaltmak için küçük bir tüp yerleştirir. Bu yöntem iyileşme süresini hızlandırır ve hasta daha az ağrı çeker, cildinde daha az yara izi kalır. Bu tedavi yaşlılar veya fazla kilolu olanlar için daha iyidir ancak laparoskopik cerrahi herkes için uygun olmadığı da unutulmamalıdır. 

Hasta genellikle ameliyattan sonra yaklaşık bir veya iki gün hastanede kalmaktadır. Apandis  parçalanırsa, iyileşme süresi birkaç hafta veya daha uzun sürecektir. Daha hızlı iyileşmenize yardımcı olacak bazı ipuçlarını bilmenizde fayda var. Yorucu faaliyetlerden kaçının. Laparoskopik tedavi kullanılıyorsa, en iyisi aktivitenizi üç ila beş gün sınırlandırmanız şart. Açık apendektomi ameliyatı yapılmışsa aktivitenizi on ila on dört gün arasında sınırlandırmanız size faydalı olacaktır. Doktorunuza aktivite kısıtlamaları ve günlük aktivitelerinize ne zaman devam etmeniz gerektiğini sorun.

Öksürdüğünüzde karnınızı korumaya çalışın.  Öksürmeden, hapşırmadan, gülmeden veya hareket etmeden önce, ağrıyı azaltmak için karnınızın üstün bir yastık bırakın ve baskı uygulayın. Ağrı kesiciler ağrının azalmasına yardımcı olmazsa doktorunuzla iletişime geçin. Ağrı, iyileşme sürecini geciktirebilir ve strese neden olabilir. Hazır olduğunuzda kalkın ve olabildiğince yavaş ve bol yürümeye başlayın. İşe veya okula dönme konusunda doktorunuza danışın. Kendinizi daha iyi hissettiğinizde okula veya işe geri dönebilirsiniz. Çocuklar genellikle ameliyattan bir hafta sonra okula dönebilir ve iki ila dört hafta sonra egzersiz veya ders gibi aktivitelere devam edebilirler.

Ameliyattan sonra yiyeceklerinizi düzenli olarak sindirmekte güçlük çekebilirsiniz, bu nedenle doktorunuz ameliyattan sonra size bol sıvılı bir diyet önerebilir. Sıvı bir diyette, meyve, sebze, et, soğuk tahıllar, pirinç, makarna ve kuru yemiş içeren katı yiyecekler veya çiğnenmesi gereken herhangi bir yiyecek ve besin  maddesi yemekten kaçınmalısınız. Doktorunuz, ameliyattan sonra katı yiyecekler yemenin ne zaman güvenli olduğunu belirleyecektir. Yağlı, tatlı, şişkinliğe yol açan ve baharatlı yiyeceklerden de kaçının. İyileşme yolunda ilerlerken, enfeksiyonu önleyen besinler içeren sağlıklı bir diyet uygulamak en iyisidir.