Arabistan’da kral Salman bin Abdulaziz iktidarın başına geçtikten sonra başlattığı değişiklikler, kraliyet yönetiminde yapısal ve köklü değişikliklere kadar uzandı, öyle ki hatta Arabistan petrol Bakanı yaklaşık yirmi yıl bu görevi yürüttükten sonra bu görevden alındı.

Bölge medyası, Arabistan’da Suud hakimiyeti içindeki değişim fırtınası Salman bin Abdulaziz iktidarın başına geçtiği günden beri hızla devam ettiğini belirtiyor. Kral Salman 7 Mayıs tarihinde oğlu ve velihat prensinin halefi Muhammed bin Salman’ın hazırladığı ve açıkladığı 2030 ufku belgesi temelinde önemli bir karara imza attı ve Arabistan bakanlıklarında ve hükümet yapısında önemli değişikliklerin doğrultusunda talimat verdi. Kral Salman Arabistan yönetiminde bazı kurumları kapattı, bazılarını birleştirdi ve bazılarının da adını değiştirdi.

Arabistan kraliyet yönetimi tarafından alınan karar devlet televizyon kurumu kanalından yayınlandı. Haberde bu değişikliğin Arabistan’da hükümet erkanlarında yapılacak köklü değişikliklerin bir parçası olduğu, yapısal reforum amacı ise gelişmiş ekonomiyi yakalama ve Arabistan’ın petrole olan bağımlılığını azaltma şeklinde ifade edildi.

Gerçekte Arabistan dünyanın en büyük petrol ihraç eden ülkesidir ve günde 10 milyon varilin üzerinde ürettiği ham petrolle OPEC’te birinci sırada yer alırken, dünya petrol piyasalarının da baş aktörlerinden biri sayılır.

Arabistan’ın görevine son verilen 81 yaşındaki petrol Bakanı Ali Naimi, 1995 yılından beri, yani yaklaşık 21 yıl petrol bakanlığının başında bulunuyordu. Naimi Arabistan petrol sektörünün bir numaralı adamıydı, fakat son aylarda dünya piyasalarında petrol fiyatlarının düşme süreci, Naimi’ye yönelik eleştirileri arttırdı.

Ali Naimi en son OPEC’in düzenlediği ve petrol üretiminin tavanı hakkında karar almak istediği oturuma katıldı, ancak bu oturum sonuçsuz sona erdi. Doha’da düzenlenen zirvede dünya petrol piyasalarının şartları ve üreticilerin üretim tavanını Ocak ayındaki seviyede dondurmaları tartışıldı, ancak bu zirveden de sonuç çıkmadı.

Arabitan kralı Salman yen yeni kararında 6 Bakanı görevden aldı. Bu bakanlardan üçü yeni görevler için çağırıldı ve üç bakanlık için de ilk kez Suud hanedanının yönetimine katılan üç yeni ad gündeme geldi.

Peki bu değişiklikler nelerdi ve kral Salman neler yaptı?

Kral Salman imzaladığı kararda şu değişiklikleri uyguladı: 

- Ticaret ve sanayi bakanlığının adı, ticaret ve yatırım bakanlığı olarak değiştirildi.

- Petrol ve maden bakanlığının adı, enerji, sanayi ve maden kaynakları bakanlığı olarak değiştirildi.

- İslamî işler, vakıflar, davet ve irşad bakanlığının adı, İslamî işler, davet ve irşad bakanlığı olarak değiştirildi.

- Hac bakanlığının adı, Hac ve umre bakanlığı olarak değiştirildi.

- Tarım bakanlığının adı, çevre ve tarım bakanlığı olarak değiştirildi.

- Çalışma bakanlığı ile sosyal işler bakanlığı birleştirilerek çalışma ve sosyal gelişme bakanlığı adında yeni bir bakanlık kuruldu.

Kral Salman’ın imzaladığı kararda hükümet yetkilileri arasında da şu değişiklikler yapıldı:

- Ali Naimi petrol ve madenler bakanlığından alındı.

- Bender Hicaz Hac bakanlığından alındı.

- Tevfik bin Muhammed Rabia ticaret ve sanayi bakanlığından alındı.

- Abdullah bin Abdurrahman iletişim bakanlığından alındı.

- Maced bin Abdullah sosyal işler bakanlığından alındı.

- Halid Falih sağlık bakanlığından alındı.

- Bender bin Suud bin Muhammed Al-i Suud Arabistan yaban hayatı kurumu başkanlığından alındı.

Kral Salman imzaladığı kararda şu atamaları da gerçekleştirdi:

- Tevfik bin Fuzan bin Muhammed Rabia sağlık bakanlığına atandı.

- Maced Kasbi ticaret ve sermaye bakanlığına atandı.

- Halid Falih enerji, sanayi ve maden kaynakları bakanlığına atandı.

- Süleyman bin Abdullah Hamdan iletişim bakanlığına atandı.

- Türki bin Muhammed bin Suud kral Salman’ın danışmanı olmak üzere danışman Bakanı olarak atandı.

- Halid bin Suud Halid Al-i Suud kral Salman’ın özel kalem bürosunun danışmanı olarak atandı.

- Muhammed bin Suud Halid Al-i Suud Arabistan şura meclisi üyesi olarak atandı.

- Bender bin Suud bin Muhammed Al-i Suud, Arabistan kralı özel kalem bürosu danışmanı olarak atandı.

- Muhammed bin Abdurrahman Al-i Suud Arabistan kralı özel kalem bürosu danışmanı olarak atandı.

- Abdulaziz Al-i Suud Arabistan içişleri Bakanı danışmanı olarak atandı.

- Ali Naimi kral Salman’ın özel kalem bürosunun danışmanı olmak üzere Bakan danışmanı olarak atandı.

Kuşkusuz Arabistan’da devlet erkanında yapılan en önemli değişiklik, petrol ve maden bakanlığında gerçekleşti. Buna göre Ali Naimi Arabistan petrol Bakanı olarak yirmi yılı aşkın bir süre görev yaptıktan sonra bu görevden alında ve yerini eski sağlık Bakanı Halid bin Abdulaziz Falih’e verdi. Halid bin Abdulaziz Falih bundan önce Arabistan petrol milli firması Aramco’nun genel müdürlüğü görevini yürütmüştü.

Halid bin Abdulaziz Falih 1960 yılında Arabistan’ın doğusunda, Damam kentinde doğdu. 1982 yılında Amerika’nın Teksas üniversitesinde Makina mühendisliği branşında lisans derecesini ve 1991 yılında kral Fehed petrol ve maden üniversitesinin işletme branşında yüksek lisans derecesini alan Halid bin Abdulaziz Falih, yaklaşık otuz yıl Aramco petrol firmasının genel müdürü olarak görev yaptı.

Aramco firmasının eski Başkanvekili Abdulaziz Falih’in oğlu olan Halid, 1979 yılında bu firmada çalışmaya başlamıştı. Halid bin Abdulaziz Falih 1999 yılında Petron firması Başkanı oldu. Bu firma Arabistan’ın Aramco firması ile Filipinler’in milli firmasının ortak petrol projesidir ve Halid bin Abdulaziz Falih projenin hayata geçirilmesinde önemli rol ifa eden biridir.

Halid bin Abdulaziz Falih 2003 yılında Aramco firmasında yeni ve modern projeleri geliştirmi başlığı altında oluşan yeni bir bölümün Başkanvekili olarak atandı ve Nisan 2004 tarihinde yine Aramco firmasının arama ve çıkarma dairesinin Başkanvekili oldu ve bu görevi bir yıl, yani 2005 yılında sanayi ilişkileri birinci Başkanvekili görevine atandığı güne kadar sürdürdü. Halid bin Abdulaziz Falih şimdi kral Salman’ın kararı üzerine yeni kurulan enerji, sanayi ve maden kaynakları bakanlığının başına getirildi ve böylece 81 yaşındaki Ali Naimi’nin yerine geçti.

Ali Naimi petrol bakanlığı görevini yürüttüğü yıllarda günde on milyon varil ham petrol üreten ve Arabistan ekonomisini tamamen petrole bağımlı hale getiren kişiydi. Ali Naimi Arabistan petrol bakanlığı 1960 yılında kurulmasının ardından Abdullah Tariki ve Ahmet Zeki Yemani ve Huşam Nazır’ın ardından bu ülkenin dördüncü ve en ünlü petrol Bakanı oldu.

Ali Naimi 1995 yılında Arabistan petrol bakanlığının başına geçti. Ali Naimi 12 yaşındayken bu bakanlıkta hizmetçi olarak işe alındı ve böylece bu kurumun başına geçeceği güne kadar sürekli bu kurumda ilerlemeye başladı.

Ali Naimi Suud hanedanının dış politika ve ayrıca iktisat arenalarında en güvendiği adam sayılıyor. Ancak Ali Naimi’nin politikaları 2008 yılında petrol fiyatları varil başına 100 doları ve 2015 yılında da 30 doların altına düşmesine neden oldu.

Arabistan’ın devlet erkanlarında başlayan değişim fırtınasının devamında kral Salman’ın kararı üzerine Tevfik bin Fuzan bin Muhammed Rabia, ticaret ve sanayi bakanlığından alındıktan sonra sağlık bakanlığına atandı.

Riyad’ın kral Suud üniversitesinde bilgisayar branşında yüksek lisansını ve Amerika’nın Pensilvania üniversitesinden bilgisayar branşında doktora derecesi alan Tevfik, Aralık 2011 tarihinde Arabistan’ın ticaret ve sanayi Bakanı olarak atanmıştı. Tevfik bin Fuzan bin Muhammed Rabia Bakan olmadan önce de çeşitli görevlerde bulundu ve Arabistan’ın sanayi bölgeleri başkanlığı ve milli sanayi stratejik projeleri gözlemcisi gibi mevkilerde rol ifa etti ve 1999 ila 2002 yılları arasında da kral Suud üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Tevfik ayrıca Arabistan’da İBT milli projesinin yöneticilerinden biriydi.

Öte yandan kral Salman ticaret ve sermaye bakanlığı konusunda Macmed bin Abdullah bin Osman Kasabi’yi sosyal işler bakanlığından aldıktan sonra ticaret ve sermaye bakanlığına atadı.

Maced bin Abdullah bin Osman Kasabi 1955 yılında Cidde’de dünyaya geldi. Babası Şeyh Abdullah bin Osman Kasabi medya patronlarından ve Arabistan’da inşaat sektörünün büyük sermaye sahiplerinden biriydi.

Macez bin Abdullah lisansını 1981 yılında Portland üniversitesinden ve yüksek lisansını da 1983 yılında Barkley üniversitesinden aldı ve ardından Missuri üniversitesinden de 1985 yılında doktora derecesiyle mezun oldu ve Cidde’nin kral Abdulaziz fakültesinin sanayi mühendisliği kürsüsünde öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. Maced bin Abdulazizdaha sonra kral Salman’ın veliahd prens olduğu dönemde danışmanlığını danışman Bakan olarak sürdürdü. Maced bin Abdullah 2014 yılında Arabistan sosyal işler Bakanı olarak göreve başladı ve şimdi de kral Salman’ın kararı üzerine bu görevden alındı ve ticaret ve sanayi bakanlığına atandı. 015