Orta Asya ve kafkasya gelişmeleri
Geçen hafta Kazakistan’ın en büyük kentinde yaşanan silahlı çatımada iki kişi hayatını kaybetti.
Kazakistan güvenlik yetkilileri Almatı kentinde kimliği belirsiz kişilerin düzenlediği silahlı saldırıda iki polis memuru hayatını kaybettiğini açıkladı. Saldırıda bir kaç kişinin de yaralandığı belirtildi. Kazakistan güvenlik yetkilileri saldırıyı düzenleyenlerden birini yakaladıklarını da belirtti.
Bu olayın ardından Kazakistan içişleri bakanlığı ülkede kırmızı alarm durumu ilan etti. Bu arada olayla ilgili üç kişinin daha gözaltına alındığı da açıklandı.
Kazakistan’da kırmızı alarm durumu polis gücüne hiç bir protokole uymaksızın araçları, evleri ve diğer mekanları arama yetkisi veriyor. Olayın ardından Kazakistan Başbakanı Kerim Masimov da milli güvenlik konseyi acil oturum düzenlediğini açıkladı.
Kazakistan Başbakanı Kerim Masimov, Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev, Almatı kentinde düzenlenen silahlı saldırıyı ele almak üzere güvenlik konseyini acil oturuma çağırdığını, oturumda çok sıkı güvenlik tedbirleri karara bağlandığını ifade etti.
Öte yandan Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev de Almatı kentinde yaşanan silahlı çatışmayı terör olayı niteledi ve Kazakistan vatandaşlarından bu tür terör eylemlerine ve kışkırtıcı hareketlere karşı direnmelerini istedi.
Kazakistan’da Almatı kentinde yaşanan olayın terör saldırısı nitelenmesinin ardından Kazakistan Başbakanı Masimov, yabancı radikal terör örgütlerine üye olan Kazak vatandaşların vatandaşlıktan çıkarılacağını açıkladı. Haber kaynakları da Astana yönetimi bundan böyle radikal ve terör örgütlerine karşı en sert biçimde tepki göstereceğini ve yurt dışındaki terör örgütlerine üye olan Kazak vatandaşların vatandaşlık hakkı iptal edileceğini belirtti.
Öte yandan Kazakistan’da son terör saldırılarından sonra güvenlik tedbirleri en üst seviyeye çıkarıldığı belirtiliyor. Bu olaylarda Kazakistan’da çok sayıda polis ve sivil vatandaşın hayatını kaybettiği belirtiliyor.
Geçen hafta sky news haber kanalı Ermenistan’da rehine olayını duyuran ilk TV kanalı oldu. Haberde Ermenistan’ın başkenti Erivan’da yaşanan rehine olayında bir kişinin hayatını kaybettiği ve bir kaç kişinin yaralandığı belirtildi. Haberde bu olayın failleri Ermeni pilotlar olarak açıklandı. Ermeni pilotlar hükümetten, dağlık Karabağla ilgili çatışmaların sırasında tutukladığı bir arkadaşlarını serbest bırakmasını istiyordu. Rehineciler ayrıca Cumhurbaşkanı Serj Sarkisiyan ve bakanlar kurulu istifa etmesini gündeme getirdi.
Rehinecilerin bu talepleriyle beraber Ermenistan milli güvenlik idaresi da bir açıklama yaparak Erivan’da eşzamanlı bir kaç kamu binasının işgal edildiği ile ilgili haberin doğru olmadığını ve sadece bir merkez saldırganlarca ele geçirildiğini duyurdu. Silahlı saldırganlar ayrıca Erivan yönetiminden gözaltında tuttuğu hükümet karşıtı Novaya Armenia hareketinin lideri Jerayer Sefiliyan’ı serbest bırakmasını istedi. Sefiliyan Ermenistan ve Azerbaycan Cumhuriyeti arasında devam eden Karabağ münakaşası ile ilgili çatışmalara katıldığı belirtiliyor. Sefiliyan bir mahkeme tarafından illegal silah ve mühimmat bulundurma suçundan iki ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
Ermenistan’ın başkenti Erivan’da rehine olayı başladıktan sonra güvenlik güçlerinin rehineleri kurtarma operasyonu gündeme geldi. Ermenistan güvenlik güçleri Erivan’da polis merkezini basan rehinecilerle 6 saat süren başarısız müzakerelerin ardından düğmeye bastı ve silahlı rehinecilerin elinde bulunan beş rehine polis memurunu kurtarma operasyonu başladı.
Silahlı kişiler ani bir baskın düzenleyerek Ereboni bölgesinde polis merkezini işgal etti ve burada bulunan 7 kişiyi rehine aldı. Rehineciler müzakereler başladıktan sonra iki rehineyi serbest bıraktı.
Bu gelişmenin ardından ve rehinecilerle müzakereler başarısız kalıncı Ermenistan çevik kuvveti devreye girdi ve polis merkezine girerek silahlı kişilerle çatışmaya girdi. Operasyonun amacı rehine olayına son vermek ve beş rehineyi kurtarmaktı.
Öte yandan Ermenistan cumhurbaşkanlığı merkezi de bu ülkede yaşanan rehine olayını ele almak üzere bir istişare oturumu düzenlendiğini duyurdu. Ermenistan cumhurbaşkanlığı merkezi, Cumhurbaşkanı Serj Sarkisiyan polis teşkilatının üst düzey komutanları ile bir istişare oturumu düzenleyerek Ereboni bölgesindeki polis merkezinde yaşanan rehine olayını ele aldığını belirtti. Oturumda Ermenistan polis teşkilatı komutanları duruma tam musallat olduklarını ve Ereboni bölgesindeki polis merkezinde rehine olayını sonlandırmak amacıyla tüm seçenekleri kullandıkları belirtti.
Ancak Erivan yönetiminden bu açıklamalar geldiği sıralarda Erivan halkının düzenlediği protesto eylemi rehine olayını yeni boyutlara taşıdı. Erivan halkı kentin özgürlük meydanında düzenledikleri protesto eyleminde Ermenistan yönetiminden rehine olayına son vermek için şiddete baş vurmadan barışçıl yollara baş vurmasını istedi.
Erivan’da protesto eylemleri Ermenistan polisi onlarca siyasi aktivisti gözaltına alarak sorgulamasının ardından başladı. Ermenistan’ın başkente Erivan’da huzursuzlukların devam etmesiyle beraber polis gücü onlarca protestocuyu gözaltına aldı.
Söz konusu protesto eyleminin devamında Ermenistan halkı Perşembe günü sabah saatlerinden itibaren başkent Erivan’da yeniden eylem düzenledi. Protestocular bu kez çevik kuvvetlerin saldırılarına karşı koymak için yollarda engeller oluşturdu, polis gücü ise bazı protestocuları darp ederek yaraladı. Ermenistan’ın muhalefet partilerinden medeni uzlaşma partisi lideri Nikol Paşiniyan partisine bağlı 15 politikacı tutuklandığını açıkladı.
Şimdi Azerbaycan cumhuriyetine geçiyoruz.
Geçen hafta Bakü yönetimi bu ülkenin anayasasında öngörülen değişikliklerle ilgili paketini anayasa mahkemesine sundu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bir kez daha ülkesinin anayasasında bazı değişiklikleri öngören yasa tasarısını anayasa mahkemesine teslim etti. Haber kaynakları Azerbaycan lideri Aliyev’in anayasanın 100 ve 101. Maddelerinde değişiklik önerdiğini belirtiyor. Ancak Azerbaycan lideri İlham Aliyev’in önerdiği anayasal değişikliklerin Musavat partisinin olumsuz tepkisi ile karşılaştığı ifade ediliyor. Musavat partisi Bakü yönetiminin anayasada yapılması için önerdiği değişikliklere itiraz ederek Aliyev yönetimini Azerbaycan Cumhuriyeti toplumunun ilerleme yolunda engel çıkarmak amacıyla anayasada değişiklik talebinde bulunmakla suçladı.
Aslında Musavat partisinin Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in anayasal değişiklikle ilgili önerisine itirazı, bu ülkede söz konusu öneriye gösterilen ilk olumsuz tepki sayılıyor.
Bu arada İlham Aliyev’in önerileri sırf Aliyev hanedanının çıkarlarını temin etme doğrultusunda olduğu belirtiliyor. Bu yüzden Azerbaycan cumhuriyetinde muhalif partiler ve teşekküllerin bu öneriye olumsuz tepki vereceği belirtiliyor.
Aliyev’in hazırladığı anayasada değişiklik önerisinde 100. Maddede Cumhurbaşkanı adayı için belirlenen yaş sınırıyla ilgili bölümde “35 yaşdan daha küçük olmaması” ibaresinin kaldırılması vee 101. Maddede de birinci bölüm gözardı edilmesi ve bu maddenin beşinci bölümü uygulanması yer alıyor. Azerbaycan Cumhuriyeti anayasasının 101. Maddesinde cumhurbaşkanlığı seçimleri her beş yılda bir düzenleneceği ifade ediliyor. İlham Aliyev ise bu maddenin beşinci bölümünün değiştirilmesi ile cumhurbaşkanlığı süresi yedi yıla çıkarılmasını istiyor. Aliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti savaş şartları ile karşılaştığında ve uygunsuz şartlar yüzünden cumhurbaşkanlığı seçimlerini düzenlemek mümkün olmadığından cumhurbaşkanının yasal süresi savaş şartları ve askeri operasyonların sonuna kadar uzatılmasını öneriyor.
Ve son olarak geçen hafta Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurban Kulu Berdi Muhammedov bu ülkenin bazı üst düzey yetkililerini zayıf uygulamaları ve bazı işlerde uygulamalarda göze çarpan kusurlar yüzünden görevlerinden azletti.
Türkmen lider Berdi Muhammedov geçen hafta bakanlar kurulunun yetkililerin cari yılın ilk yarısında icraatını ele almak üzere düzenlenen özel oturumunda söz konusu yetkilileri azletti. Buna göre Berdi Muhammedov, Türkmenistan havayolları firması Başkanı, deniz taşımacılığı ve limanlar firması Başkanı, petrol ve doğalgaz sanayii teknik ve mühendislik projeleri uygulama firması Başkanı, halkbank adlı kamu bankasının Başkanı ve kensel hizmetler Bakanı olmak üzere beş üst düzey yetkiliye azletti.
Türkmenistan’da üst düzey yetkilileri görevlerini yerine getirmekte sergiledikleri başarısızlık veya mali fesat ve yolsuzluğa karışmak suçundan azletmek, bu ülkenin merhum Cumhurbaşkanı Safar Murat Niyazov döneminden beri kabineyi onarma yöntemlerinden biri olarak gündemde olmuştur.015