Geçen hafta Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev’in kararı üzerine Bağıtcan Segintayev bu ülkenin Başbakanı olarak açıklandı ve Asger Mamin de başbakanın birinci yardımcılığına atandı.

Kazakistan’da bakanlar kurulunda bu değişiklik, geçen hafta Perşembe günü Cumhurbaşkanı Nazarbayev, eski Başbakan Kerim Masimov’u görevinden alarak Kazakistan istihbarat kurumu Başkanı olarak atamasının ardından gerçekleşti.

Ancak bu değişiklikler Kazakistan’da bakanlar kurulunda yapılan tek değişiklik değildi ve bundan başka bazı üst düzey yetkililer de çeşitli görevlerde yer değiştirdi. Kazak lider Nazarbayev ülkesinin bazı üst düzey yetkilileri görevden aldı ve yerlerine yeni atamalar gerçekleştirdi.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev büyük kızı Dariga Nazarbayeva’yı bu ülkenin senato meclisi üyesi olarak atadı. Nazarbayev ayrıca savunma bakanı İmankulu Tasmagambetov’u Başbakan yardımcısı ve yardımcısı Sekin Josozkov’u de savunma Bakanı olarak atadı.

Kazak lider Nazarbayev, Birik İmeşov’u adalet bakanlığından azletti ve merkezi seçim komisyonu başkanlığına atadı ve Cumhurbaşkanı özel kalem müdürü yardımcısı Murat Bikitayev’i adalet Bakanı olarak atadı.

Kazakistan’da anahtar mevkilerde yaşanan bu süreç, bundan bir kaç gün önce eski Başbakan istihbarat kurumu Başkanı olarak atanmasının ardından başladı ve bu ülkede önemli değişikliklerin yapılacağı sinyalini verdi. Gözlemciler ise Kazakistan Başbakanı Masimov’un istihbarat kurumunun başına getirilmesini bu ülkede artan terör tehditleri ile daha ciddi bir şekilde mücadele etme kararı şeklinde değerlendirildi.

Kazakistan’da terör ve radikalizmle mücadele doğrultusunda Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in talimatı üzerine diyanet ve medeni toplum bakanlığı kuruldu. Bu kararın Kazakistan’da devlet yönetimini mondernize ve takviye etme çerçevesinde alındığı açıklandı. Yeni bakanlığın Kazakistan’da kültür ve spor ve eğitim bakanlıklarının bazı görev ve yetkilerini üstlenmesi ve dini derneklerle teamüle geçmesi ve vatandaşların dini haklarını temin etmesi ve ayrıca hükümetle medeni ve siyasi toplum ve gençlerle işbirliği zemini hazırlaması bekleniyor.

Diyanet ve medeni toplum bakanlığına Nurlan İrmikbayev atandı. İrmikbayev bundan önce Cumhurbaşkanı danışmanı ve milli güvenlik konseyi Başkanı olarak faaliyet yürütüyordu. Yeni bakanlığın radikalizm eğilimlerle kültürel açıdan mücadele edeceği belirtiliyor.

Geçen hafta Özbekistan’ın yeni lideri Şevket Mirziyayev, Kuzey Kore’nin nükleer deneyini kınadı. Özbekistan’ın geçici Cumhurbaşkanı Mirziyayev uluslararası gelişmelere gösterdiği ilk resmi tepkisinde bir bildiri yayımlayarak Kuzey Kore’nin nükleer deneyini kınadı. Bildiride Özbekistan lideri Piyong Yang yönetiminden gerginliği tırmandıran kışkırtıcı hareketlerden kaçınmasını ve mevcut ihtilafları diplomatik ve barışçıl yollardan çözümlemesini istedi. Bildiride ayrıca nükleer deneylerin BM güvenlik konseyinin kararnamelerine aykırı olduğu ve bölgenin ve dünyanın güvenliğini tehdit ettiği belirtildi.

Ancak Özbekistan’ın geçici liderinin Kuzey Kore’nin nükleer deneyine karşı sergilediği tutumu bir yana son günlerde siyaset çevrelerini ilgilendiren esas konu, Özbekistan’ın geleceğidir. Bu yüzden Rusya lideri Putin’in Afganistan özel temsilcisi Zamir Kabilov, Özbek lider İslam Kerimov’un vefatı Özbekistan’ın askeri ve siyasi durumunu etkilemediğini açıkladı. Zamir Kabilov konu ile ilgili yaptığı açıklamada, Özbekistan’da siyasi ve askeri durum değişmediğini ve bu ülkenin yönetiminde hiç bir aksama göze çarpmadığını, çünkü İslam Kerimov’un vefatından sonra Özbekistan’ı istikrarsızlaştırmak isteyen Afganistan’daki radikal örgütler Özbekistan güvenlik kurumlarınca sıkı gözetim altında bulunduklarını kaydetti.

Bu arada bazı uzmanlar da Özbekistan’ın geçici Cumhurbaşkanı iç ve dış arenalarda eski lider Kerimov’un yolunu izlediğini belirtiyor.

Özbekistan’da cumhurbaşkanlığı seçimleri 26 yıldır bu görevi sürdüren İslam Kerimov’un vefatı yüzünden 4 Aralık 2016’ya alındı. Özbekistan anayasasına göre bu ülkede Cumhurbaşkanı vefat ettiği takdirde bu görevi senato Başkanı yürütmesi gerekiyor, fakat Özbekistan senato Başkanı Nimetullah Yoldaşov parlamentonun ilk oturumunda bu görevi kabul etmedi ve Başbakan Şevket Mirziyayev’i ülke yönetimi için parlamentoya önerdi ve sonuçta bu öneri parlamento tarafından onaylandı.

Mirziyayev 2003 yılından beri Özbekistan’ın Başbakanı olarak İslam Kerimov’un yanında yer aldı ve bu yüzden uzmanlar Minziyayev’in Özbekistan’ın yeni Cumhurbaşkanı seçileceğini düşünüyor.

Geçen hafta Rusya ve Tacikistan orduları Lahur bölgesinde ortak askeri tatbikat başlattı. Rusya’nın Tacikistan’daki 201 askeri üssü ve Tacikistan silahlı kuvvetleri bu bölgede askeri teçhizatları ile beraber taktiksel bir yürüyüş düzenledi. Rus ve Tacik askerler bir hafta boyunca bu bölgede dağda hareket, arama ve farazi düşmanın üslerini bularak imha etme tatbikatı gerçekleştiriyor. Tatbikata askeri teçhizattan 200 birim ve Rusya’nın 201 askeri üssünden ve Tacik askerlerden toplam 800 asker katılıyor.

Geçen hafta Türkmenistan’ın aksakallar maslahat meclisi yıllık kongresi Aşkabat’ta çalışmalarına başladı.  Türkmenistan’ın ikinci büyük halk teşekkülü olan aksakallar meclisi 3 bin üst düzey yetkili, milletvekili, siyasi ve kültürel ve iktisadi ve dini ve sosyal şahsiyet, büyükelçiler ve diplomatlardan oluşuyor.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı kongrenin açılışında hükümetinin icraatı ve geleceğe dönük programları hakkında detaylı bir rapor sundu.

Oturumu düzenleyen yetkililerin belirttiğine göre anayasada reform, cumhurbaşkanlığı süresinin 5 yıldan 7 yıla yükseltmek ve Türkmenistan’ın insan hakları özel temsilcisini belirlemek, aksakallar meclisinin en önemli gündemleriydi.

Türkmenistan aksakallar maslahat konseyi bu ülkenin en önemli siyasi ve sosyal istişare kurumudur ve yılda bir kez oturum düzenlemesine karşın Türkmenistan’ın siyasi ve sosyal yaşamı ve hükümet yapısında önemli rol ifa etmektedir. Bu konsey, Türkmenistan halk maslahat meclisi 2008 yılında feshedildikten sonra kuruldu ve Cumhurbaşkanı başkanlığında en önemli medeni teşekkül haline geldi. Türkmenistan aksakallar maslahat konseyi beş eyalet ve başkent Aşkabat’tan 600 kadar tanınmış şahsiyetlerinden oluşuyor. Konseyin üyeleri en az 60 yaşında olması ve 25 yıl çalışma mazisi ve ayrıca bir kamu kurumunu veya sosyal teşekkülü temsil etmesi gerekiyor. Konsey üyeleri her yıl Cumhurbaşkanı başkanlığında düzenlenen yıllık oturumunda ülkenin sosyal, kültürel, iktisadi, siyasi ve dış politika alanlarındaki meselelerini ele alıyor ve yine çeşitli alanlarda gereken reformları onaylıyor ve vatandaşların refahı yönünde bazı konuları tartışıyor.

Geçen hafta bağımsız devletler topluluğu liderler zirvesi 16 Eylül Cuma günü Kırgızistan’da bir araya geldi. Zirveye Özbekistan’ın geçici Cumhurbaşkanı Mirziyayev’in yerine Dışişleri Bakanı Özbek heyete başkanlık ederek katıldı.

Rusya, Kazakistan, Tacikistan, Azerbaycan, Ermenistan ve beyaz Rusya liderlerinin katılımı ile düzenlenen Bağımsız devletler topluluğu liderler zirvesinde en önemli bölgesel ve küresel meseleler ele alındı. Ancak zirvede gündeme gelen en önemli konu üye ülkelerin bölgede siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürel açıdan yaşanan güvensizlik durumları ile mücadelede işbirliği yapmaktı.

Geçen hafta Fransa savunma Bakanı Jan İvloderian’ın Gürcistan’ı ziyaret etmesive Tiflis’te Gürci mevkidaşı ile bir araya gelmesi siyaset ve medya çevrelerinin ilgisini çekti. Çünkü bu ziyaret, Fransa Gürcistan’ın NATO üyeliği için gereken şartlara sahip olduğunu ilan ettiği bir sırada gerçekleşti. Fransız Bakan aynı zamanda ülkesinin Gürcistan ile egemenliğin temel unsuru olarak hava savunma alanında işbirliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı.

Bundan iki yıl önce de Fransa Cumhurbaşkanı Fransuva Hollande Gürcistan ziyareti sırasında Paris yönetiminin Gürcistan’ın toprak bütünlüğünü desteklediğini açıklamıştı. Bu arada Fransa savunma bakanının Gürcistan’ın NATO üyeliği ile ilgili yeni sözleri Fransa’ın dönem Başbakanı Fransuva Fiyon’un 8 yıl önceki sözlerle çelişiyordu. Fiyon açıkça Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO paktına üyeliğine karşı çıkmıştı. O dönemde Gürcistan ve Ukrayna’nın NATO paktına katılması Amerika ile Rusya arasında ciddi bir münakaşaya dönüşmüştü ve AB ülkeleri de bu konuya olumlu ve olumsuz yaklaşan iki taraf olarak ikiye bölünmüştü.

Ancak o günden beri Paris ve Tiflis arasındaki ilişkiler sürekli gelişme kaydetti ve şimdi de Paris yetkilileri Fransa’nın askeri yapısında yer aldıktan sonra bu ülkenin NATO’ya katılabileceğinden söz ediyor.

Gözlemciler ise Fransa’nın tutum değişikliğini Gürcistan toplumundan ziyade kendi çıkarları doğrultusunda yaşanan bir değişiklik şeklinde yorumluyor.

Geçen hafta Ermenistan Cumhurbaşkanı serj sarkisiyan, Karen Karapetiyan’ı Başbakan olarak atadı. Geçen hafta Ermenistan’ın eski Başbakanı Hovik Abrahamiyan Cumhurbaşkanı Sarkisiyan yeni kabineyi kurabilmesi için görevinden istifa etti. Abrahamiyan Nisan 2014’ten beri Ermenistan Başbakanı olarak görev yapıyordu, fakat geçen hafta ülkesinin siyasi ve iktisadi sorunlarına yenik düştüğünü itiraf ederek görevinden istifa etti.

Bundan önce Ermenistan milli meclisi Başkanı olan Hovik Abrahamiyan Nisan 2014’te istifa eden Başbakan Tigran Sarkisiyan’ın yerine geçmişti. Tigran Sarkisiyan ise emeklilik maaşında yaptığı reform yüzünden uğradığı ağır eleştirilerin ardından istifa etmek zorunda kalmıştı.

Geçen hafta dünya yahudileri kongresinden bir heyet kongre Başkanı Ronald Laoder başkanlığında Bakü’da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le görüştü. Görüşmede Azerbaycan lideri Aliyev, yahudi heyetin Azerbaycan’da detaylı programına değinerek bu temasların heyetin Azerbaycan Cumhuriyeti ile daha fazla tanışmasına zemin hazırlamasını diledi. Aliyev 2016 yılı ülkesinde çok kültürlülük yılı olarak adlandırıldığını ve bu da Bakü yönetiminin bu konuya verdiği önemi yansıttığını kaydetti.

Görüşmede yahudi lider Laoder de Azerbaycan halkı ile yahudilerin arasındaki tarihi ilişkilere işaretle İlham Aliyev’den Azerbaycan cumhuriyetinde yahudiler için hazırladığı şartlardan ötürü teşekkür etti.

Dünya yahudileri kongresi Başkanı ve beraberindeki heyetin Aliyev’le görüşmesi, müslüman Azerbaycan halkı Bakü yönetimi ile siyonist teşekküllerle gelişen işbirliğinden rahatsız olduğu halde gerçekleşti. Bu arada Yahudi heyetin aslında korsan İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Bakü ziyaretinin zeminini hazırlamak için Azerbaycan cumhuriyetine geldiği belirtildi.015