Pars Today

İran’da 12. Dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinde geri sayım başladı. Bu seçimler 5. Dönem İslami kent ve köy konseyleri seçimleri ve İslami şura meclisi ara seçimleri ile eşzamanlı olarak düzenleniyor.

Bu çerçevede cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaylıkları kesinleşen altı adayı daha yakından tanımak ve sizlerle paylaşmak istiyoruz.

12. Dönem cumhurbaşkanlığı seçimleri nihai adaylarının belirlenmesinin ardından adayların eski ve şimdiki mevkileri açıklandı.

İçişleri Bakanlığı seçim merkezi 8 sayılı bildirisinde adayların arasından 6 aday adayı, nihai aday olarak belirlendiğini duyurdu.

Adaylardan Seyyid Mustafa Mir Selim bundan önce İslami Kültür ve İrşad Bakanı, İçişleri Bakanı Yardımcısı, Cumhurbaşkanlığı özel kalem müdürü ve Emniyet genel müdürü olarak görev yaparken, hali hazırda da Nizamın Maslahatını Belirleme Kurumu üyesidir.

Adaylardan Seyyid Mustafa Haşimitaba bundan önce Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Spor Kurumu Başkanı, Sanayi ve Madenler Bakanı olarak görev yapmıştı.

12. Dönem cumhurbaşkanlığı seçimleri nihai adaylarından Muhammed Bakır Galibaf bundan önce Sipahiler Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı, Emniyet Genel Müdürü, Hatem-ul Enbiya Karargahı komutanı olarak görev yaparken, hali hazırda da Tahran Büyükşehir Belediye Başkanı olarak göreve yapıyor.

Adaylardan Seyyid İbrahim Reisi Sadati bundan önce Teftiş Kurumu Başkanı, 4. Ve 5. Dönem İslami Şura Meclisi milletvekili, Başsavcı, Devlet Radyo Televizyon Kurumu Gözetim Konseyi Başkanı, Yargı Erki Başkan Yardımcısı olarak görev yaparken, hali hazırda da Kutsal Rezevi Külliye’nin Mütevellisi olarak görev yapıyor.

12. Dönem cumhurbaşkanlığı seçimleri nihai adaylarından Dr. Hasan Ruhani bundan önce İMGYK Sekreteri, Rehber’in İMGYK’da temsilcisi, NMBK Stratejik Etüt Merkezi Başkanı, Bilgeler Meclisi üyesi, beş dönem İslami Şura Meclisi milletvekili, NMBK üyesi olarak görev yaparken, hali hazırda da 11. hükümette Cumhurbaşkanı olarak görev yapıyor.

Adaylardan İshak Cihangiri Kuhşayi bundan önce İsfahan Valisi, Madenler ve Metalurji Bakanı, ikinci ve üçüncü dönem İslami Şura Meclisi milletvekili, Sanayi ve Madenler Bakanı olarak görev yaparken, hali hazırda da Cumhurbaşkanlığı Birinci Yardımcısı olarak görev yapıyor.

Anayasayı kollama ve koruma konseyi tarafından adaylıkları onaylanan altı adayların her biri bundan önce üstlendiği görev ve sorumluluklarına dayanarak seçim rekabetlerine ayak bastı.

Şimdi ise adayların seçim kampanyaları ve münazaraleri ile adaylıklarını ve programlarını savunmaları gerekiyor. Bu aşama her seçimde seçimlerin heyacanını arttıran merhalelerden biri sayılıyor.

Biraz önce adayların bundan önceki mevkilerini ve hangi alanlarda faaliyet yürüttüklerinden söz ettik.

Şimdi gelin her adayı ayrı ayrı ele alalım ve seçim kampanyalarında sloganları ve açıkladıkları programlarının ana eksenlerini gözden geçirelim.

İran’ın Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani, 12. Dönemde de aday olan şahsiyetlerden biridir. Ruhani 2013 seçimlerinde iktisadi reformlar vadinde bulunarak ve anahtar simgesi ile Cumhurbaşkanı seçilmeyi başardı.

Ruhani geçen seçimlerde iç ve dış politika arenalarında itidal eğilime vurgu yaparak seçmenlerin oylarını toplama çalıştı. Gerçekte Ruhani açıkladığı programında daha çok halk açından öncelikli olan ve daha çok önem arz eden siyasi ve iktisadi hedeflerin üzerine vurgu yaptı. Nitekim Ruhani’nin 11. Dönem cumhurbaşkanlığı seçim kampanyaları sırasında açıkladığı programları iç arenadan başka dış siyaset çevrelerince de önemli telakki edildi.

Cumharbaşkanı Ruhani şöyle diyor:

Hepimiz yeniden arenaya gelmeliyiz. Ben bugün yeniden geldim. İran için yeniden geldim, İslam için. Bu topraklarda daha fazla özgürlük için, aziz İran’ımızda daha geniş güvenlik için, daha fazla ilerlemek için. Hepimiz yeniden arenaya gelmeliyiz. İslam’ı yüceltmek için yeniden gelmeliyiz. Rahmet İslam’ı için yerinden gelmeliyiz. Akılcı ve insani inkılabımız için yan yana gelmeli ve İran’ı birlikte inşa etmeliyiz. Ve son söz olarak ben yeniden geldim, İran için, İslam için, tüm İranlı vatandaşlardan yeniden gelmelerini istiyorum, İran için, İslam için, Hak yar ve yardımcınız olsun.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir başka adayı, Seyyid İbrahim Reisi Sadati’dir. Reisi İran yargı erkinde faaliyet mazisi olan ve yargı erki Başkanı birinci yardımcılığı görevini yürüten bir şahsiyettir. Reisi, İslam hukuku üzerine doktora yapmıştır. Reisi Mart 2016’da kutsal Rezevi külliyenin mütevellisi olarak atandı. Bazı gözlemciler cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ruhani’nin esas rakibi Reisi olacağını belirtiyor.

Seyyid İbrahim Reisi Sadati şöyle diyor:

İslami nizamımızın en büyük onurlarından biri bu nizamda tüm parçaları halkın oyları ile şekillenmesidir. Halkın oyuna başvurmak ve halkın oyları nizam yapısının temelini oluşturmaktadır. Nizamımızın onurlarından biri bu nizamda halkın oyları formalite olmamasıdır. Halkın oyları hakikaten ülkenin kaderini çeşitli alanlarda belirlemektedir. Aziz halkımız sadece bir tek seçimde değil her seçimde bir fırsatı vardır. Her seçimde evvela seçtiklerini yeniden gözden geçirme ve seçtiklerini yeniden değerlendirme fırsatı vardır. İkincisi iradelerini sergileme ve ülkenin geleceği için karar verme fırsatı vardır. Ülkemizin nizamı üzerinden geçen üç veya dört onyılın ardından çeşitli hükümetler gelip geçmiştir ve her hükümette iyi uygulamalar olmuştur ve her biri ülkenin ilerlemesi yolunda adımlar atmıştır ve tüm devlet adamlarının uygulamalarını saygı ile anmak gerekir.

Muhammed Bakır Galibaf, seçim arenasına ayak basan en genç adaydır. Galibaf hali hazırda Tahran Büyükşehir Belediye Başkanıdır. Galibaf’ın karnesinde İslam inkılabı muhafızlar ordusu hava kuvvetleri komutanlığı da vardır. Galibaf İran milletinin tanıdığı bir şahsiyettir ve 2005 yılından biri Tahran Büyükşehir Belediye Başkanı görevini yürütmektedir. Galibaf üçüncü kez cumhurbaşkanlığına aday oluyor.

Muhammed Bakır Galibaf şöyle diyor:

Siz Galibaf’a güvenebilirsiniz, çünkü Galibaf asla masaların ardında yöneticilik yapmamış, bilakis iş kıyafeti ile amel meydanına girmiştir. Siz ona güvenebilirsiniz, çünkü tıpkı önceki sorumlulukları gibi içeride var olan büyük kapasitelere dayanan uygulamalı programları vardır. Siz ona güvenebilirsiniz, çünkü onunla birlikte güçlü, enerjik, genç ve deneyimli ve cihatçı ruhu olan bir kadro ülkenin yürütme işlerini yerine getirecektir. Gerçi Galibaf da bireysel hatadan bağımsız değildir, ancak Galibaf her zaman şu ilkeye inanmıştır: Konuş, ama amel edebileceğin şeyi konuş. Galibaf’ın mazisi, sözünü yerine getiren bir olduğunu gösterir ve bugün ben Muhammed Bakır Galibaf size söz veriyorum, Allah’a tevekkül ederek ve sizlerin desteği ile halkın hükümetini kuracağım ve aynı zamanda dört yıllık bir süre içerisinde iktisadi bir devrimle ülkenin gelirini 2.5 kat arttıracağım, 5 milyon yeni iş alanı oluşturacağım, vergi düzenini %96 halkın lehine değiştireceğim  ve daha da önemlisi az gelirli vatandaşların sorunlarını çözmek için titiz ve dakik bir programı uygulayacağım. Ne demişler: iş amelle biter, sözle değil.

Reformcu kanadın üyesi ve Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı İshak Cihangiri de adaylardan biridir. Bir çok gözlemci Cihangiri bu seçimlerde Ruhani’ye destek vermek için adaylığını koyduğunu ve başta TV münazaraları olmak üzere seçim kampanyalarında ikinci bir itidalcilik sesini duyurmak istediğini belirtiyor.

İshak Cihangiri şöyle diyor:

Seçimlerin kendine göre mantığı vardır. Ülkenin genel meseleleri üzerinde uzlaşmak ve ittifaklar programlara göre gerçekleşir ve aynı zamanda kendine göre şeffaflığı ve sınırları vardır. Halkın bu rengarenk bahçeye bakışını, daha üstün bakışını önümüzdeki günler belirleyecektir. Bu millet yapacağı seçimleri ile hangi görüşe eğilimli olduklarını ortaya koyacaktır ve ben de aynı zamanda halka hizmet etme yolunda bulunmaktan mutlu olmakla beraber bu dönemde şahsen aday olmaya gönüllü değildim, ancak reformcu ve değişimci gruplar ve şahsiyetlerin ve bazı dostların ve yetkililerin ısrarı üzerine son anlarda kabul ettim ve aday olarak kayıt yaptırdım.

12. dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir başka nihai adayı Mustafa Ağa Mirselim’dir. Mirselim İran’ın muhafazakar ilkecilerce destekleniyor. İlkeci partilerin arasında Mutelefe partisi, adayı 12. Dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinde nihai adayların arasında yer alan ilk partidir.

Mustafa Ağa Mirselim şöyle diyor:

Ben bugün büyük İran milletinin yerde kalan haklarını yeniden iade etmek için geldim. Ben geldim, çünkü sizin inkılabın bereket dolu sofrasından payınızı almak ve size ulaştırmak istiyorum. Ben Mutelefe partisinin adayı olarak cumhurbaşkanlığı seçim arenasına girdim. Vahdet niyette olmalı, vahdet amaçta olmalıdır. Bizlerden hangimiz halkın oylarını toplayabilirsek, birlikte çalışacağız, halkı hizmet etmek için. Vahdet hizmettedir. Ben kendim veya çevrem için pay almak için gelmedim. Ben inşaallah sizin yerde kalan haklarınızı almaya geldim, çünkü hak verilmez, alınır.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin altıncı adayı Seyyid Mustafa Haşimitaba’dır. Haşimitaba, 12. Dönem cumhurbaşkanlığı adaylığı anayasayı kollama ve koruma konseyi tarafından onaylandı.

Seyyid Mustafa Haşimitaba şöyle diyor:

Eğer halk bana güvenir ve sorumluluk duygusu çerçevesinde cumhurbaşkanlığına adaylığımı koyduğumu doğru buldukları takdirde, arz ettiğim önceliklerin doğrultusunda hareket etmeyi umuyorum ve doğal olarak tüm bu işler hükümetin siyasetleri ve planları ve mutlaka halk tarafından fedakarca ve cihatçı bir hareketle gerçekleşecektir. Nitekim bizim savaşçılarımız canını feda ederek İran topraklarını korudular ve hareket ettiler ve savaşçılarımızın hareketi ve kutsal savunma politikaları ve cahitçılarımızın cihatçı hareketleri tüm halkın ve İran İslam Cumhuriyeti nizamı yetkililerince gözetilmesi gerekir. Bizim savaşçılarımız bizim topraklarımızı, sınırlarımızı korudu, biz de ülkemizi çeşitli boyutları ile korumalıyız, öyle ki halkımız içinde rahatça yaşayabilsin. Sonuçta herkesin bir düşüncesi vardır, bir zihniyeti vardır ve öncelikleri belirler. Benim önceliğim de İran diyarını korumak ve İran tarımında reform yapmaktır.

İşte böylece İran seçimlerinde tüm siyasi kanatlar ve farklı zevklerin bu seçimlere katıldığı anlaşılıyor. Kimilerine göre siyasi kanatlar ve cepheler, İslam Cumhuriyeti nizamında seçimlerin halkın oyları çerçevesinde temelini oluşturuyor. Bu yüzden bu arenaya ayak basan aday hangi siyasi kanada veya cepheye bağlı olursa olsun, geçmişi ve icraatına göre halkın oyları ile değerlendirilerek seçilecektir.