АҚШ намояндалар мажлисини Эронга қарши янги позицияси
Республикачилар бошқарадиган ва нуфузи остида бўлган АҚШ намояндалар палатасининг қонун чиқарувчилари пайшанба куни махсус бир лойиҳани ратификация қилдилар.
Мазкур лойиҳа асосида Эронга 100 та Бойинг русумли мусофир ташувчи самолётларни сотиш тўхтатилади.
АҚШ намояндалари қабул этган ушбу қарори билан Барак Абама давлатини Эронга Боенг мусофир ташувчи самолётларини сотишга енгилликлар берилганига монелик қилишни назарга тутишган.
Мазкур янги қарор асосида, АҚШнинг Молия вазирлиги экспорт хусусан Эронга мусофир ташувчи самолётларни сотишга боғлиқ айрим муомалаларни амалга ошириш учун молиявий муассасаларга ижозат беришдан воз кечмоқда.
Мазкур қарор ва лойиҳа АҚШ сенатида ҳам қабул этилишидан кейин кучга кириши айтилмоқда. Президентлик миссияси ва даврасидан фақат бир неча ҳафта қолган Барак Абама бир неча марта АҚШ президенти бундай лойиҳа ва қарорларини вето қилади деб айтганди.
АҚШ намояндалар мажлисининг бундай хатти ҳаракатини АҚШ конгрессини Эронга қраши ғайриинсоний хатти ҳаракатларининг бошқа бир қисми десак хато бўлмайди
Бунга илова Эроннинг мусофир ташувчи авиацияси эскирган ва бошқа ҳар бир замонга қараганда мусофирлар жонини асраш ва хавф хатарини бартараф этиш учун бу система янгиланишга эҳтиёж сезмоқда. Айни пайтда Эрон туризм ва сайёҳлик системасини кенгайтириш учун йиллар давомимаги санкция ва босимлардан кейин мусофир ташувчи самолётларини янгилашга юз тутган.
АҚШ намояндалар мажлисининг ушбу позицияси АҚШнинг янги сайланган президенти Дональд Трампнинг янги хати ҳаракатлари доирасида амалга оширмоқда. Зеро Трамп Баржом дастурини қайта кўриб чиқиш ва Эронга қарши босимларни кучайтиришни таклиф қилган. Сешанба куни ҳам АҚШ намояндалар мажлиси Эронга қарши навбатдаги позицияси ва хатти ҳаракаталри давомида 419 та мувофиқ овоз билан Эронга қарши санкцияларни яна 10 йил учун ўзатириш қарорига келди. Бу қонун 1996 чи йили Эроннинг энергетика ситемасига сармоя киритган компанияларни жазолаш учун қабул этилганди АҚШ намояндалари шунингдек Эронга нисбатан босимлар ва санкцияларни илгаригидек ўзгармай қолишини истайдилар. Улар Теҳрон давлати ядровий келишувни бузган ҳолда АҚШ унга мунсосиб жавоб қайтаради ва АҚШнинг ҳар бир президенти ҳам Эронга қарши санкцияларни лозим бўлган пайтда қўлашга қодир деган мурожаатни Эрон давлати ва халқига етказмоқчи.
Дарвоқи Оқ уйга қўшимча АҚШ конгресси ва ҳам АҚШнинг турли штатларида катта эътибор ва нуфузга эга бўлган республикачиларнинг ғалабаси ортидан олдин маълум бўлгани дек АҚШ конгрессидаги республикачилар Баржом чорчубасидаги Барак Абама ваъдаларини бекор этиш ва чипакка чиқариш учун Эронга қарши санкцияларни кучайтириш ва ё бу заминда амалга оширилган хатти ҳаракталар ва ташаббусларни бекор этиш ва ман этиш учун турли саъй ҳаракатларини бошлагани назарга ташланмоқда.
Эндиликда улар ўз ваъдалари ва назарга тутган мақсадларини амалга оширишга уринишмоқда. Аммо АҚШнинг Эронга қарши бундай ҳатти ҳаракатлари унинг европалик иттифоқчиларининг норозиликлари ва қарши чиқишларига сабаб бўлмоқда. Европа Иттифоқи ташқи сиёсати масъули Федерико Могерини нуқтаи назаридан, Баржом келишуви фақат Эрон ва АҚШ ўртасидаги иккитомонлама келшиув эмас, балки АҚШ ҳам унинг бир аъзоси бўлган 6 лик ва Эрон ислом жумҳурияти ўртасида имзоланган келишув ҳисобланади. Бунга илова БМТнинг 2231 чи резолюцияси ҳам қонуний, ҳуқуқий ва бу келишувни ижро этишга кафолат беради.
Баржом келишуви қаршисида АҚШнинг мантиқсиз позицияси ва Эронга қарши санкцияларни бекор этилишга монелик қилиши шу нуқтаи назардан аҳмиятлидирки, Эрон ислом жумҳурияти Вашингтон давлатининг Европадаги иттиофиқчиларини эътироф қилишларича, Баржом келишувининг барча қоидаларини мукаммал тарзда ижро этиб келмоқда, бироқ АҚШ давлати Баржом дастурини амалга ошириш учун баҳона келтира олмайди.
Шу ҳол билан бирга, АҚШнинг олдинги хатти ҳаракатлари ва амаллари кўрсатаётгани дек, ўз ваъдасига амал қилмаслик ва ўз мажбуриятларидан воз кечиш Вашингтон давлатининг одатига айланган. АҚШни давлатани бундай сиёсатлари ва ўз ваъдасига амал қилмаганини уни бошқа мамлакатлар билан алоқаларида кўп учратиш мумкин.
