Эрон ва Покистон муносабатлари: минтақада тинчлик ва барқарорлик учун стратегик алоқа

Эрон Миллий хавфсизлик олий кенгаши котиби Али Лорижоний Покистон расмийлар билан учрашиш ва маслаҳатлашиш учун Исломободга борди.

Эрон Ислом республикаси миллий Хавфсизлик олий кенгаши котиби Али Лоржоний 2025-йил 25-ноябр куни Исломободга борганида шундай деди: Покистон минтақадаги муҳим давлат ва минтақадаги хавфизлик вазиятга таъсир жиҳатидан имтиёзли мавқега эга. Лорижоний ўз сўзларида деди: Теҳрон ва Исломободнинг турли соҳалардаги ҳамкорликлари минтақада тинчлик ва осойишталикка ҳисса қўшади.

Эрон Миллий хавфсизлик олий кегаши котиби сўзларининг бошқа қисмида Эроннинг шарқий қўшниси Покистон ҳам маданий жиҳатдан муҳим омил ҳисобланади. Икки давлат ўртасидаги муносабатлар азалдан чуқур ва тарихий бўлиб келган. У икки кунлик ташрифи давомида Покистоннинг юқори мартабали сиёсий ва ҳарбий мулозимлари билан учрашишни режалаштирган. Икки мамлакат ўртасидаги икки томонлама муносабатларга оид сўнгги ўзгаришларни кўриб чиқиш қўшма келишувлар, минтақавий ва халқаро ўзгаришлар ҳамда Ислом оламидаги муҳим масалаларни кузатиб бориш Лорижонийнинг дўст ва қўшни Покистонн давлатининг юқори мартабали расмийлар билан маслаҳатлашувлари кун тартибида.

Эрон ва Покистон ўртасидаги муносабатларни кенгайтириш нафақат икки давлат, балки бутун Жанубий ва Ғарбий Осиё минтақаси учун стратегик аҳамиятга эга. Али Лорижонийнинг Исломободга ташрифи ва  Покистоннинг минтақа хавфсизлик тенгламаларда алоҳида мавқеини таъкидлаши ана шу заруратни акс эттиради. Эрон Ислом Респубикаси Покистон учун муҳим  энергия манбаи бўлиши мумкин ва Эрон ва Покистон газ қувури лойиҳаси бу салоҳиятга мисол бўла олади. Эрон ва Покистон ҳам энергетика, савдо ва транзит соҳаларида ҳамкорлик қилиш учун кенг имконтяларга эга, икки давлатнинг географик  жиҳатдан яқинлиги  ва аҳолининг кўплигши ҳам трансчегарввий садвони риволантириш эксорт в аиморт ҳажмини ошириш учун катта имконият яратади Форс Кўрфазида чиқиш билан Эрон ва Покистон Гводр порти билан Хитой Марказий Осиё ва Ғарбий Осиёни боғлайдиган янги транзит йўналишларини яратиш мумкин. Теҳрон ва Исломобод минтақада барқаррликк ўрнатишда самарали бўлиши мумкин бўлган терроризм наркотик моддалар савдоси, чегара хавфсизлиги ва умумий таҳдидларга қарши курашда ҳамкорлик қилиш учун муносиб асосларга эга.

Покистон Хитой ва ислом давлатлари билан алоқаларни ҳисобга олсак, Эроннинг АҚШнинг би томонлама сиёсатга қарши ҳамоҳанг рол ўйнаши мумкин. Икки давлатнинг Ислом ҳамкорлик ташкилоти, ва иқтисодий ҳамкорлик ташкилоти каби минтақавий ташкилотларга аъзо бўлиши турли минтақавий ва халқаро майдонларда ҳамкорликка йўл очиши мумкин.

Ҳар икки давлат чуқур исломийй ва маданий алоқаларрга эга. Форс тили Покистон тарихида муҳим ўрин тутган ва кўплаб Покистоншоирлари ва мутаффакирлари Эрон маданиятидан таъсирланган. Эрон ва Покистон ўртасидаги алоқалар қўшничилик ва маданий-диний алоқалар асосида шаклланган ва бу умумийликлар бугунги ҳамкорликни мустаҳамлаш учун аос бўла олади.

Икки мамлакат ўрасидаги ҳамкорлик Афғонистон ва Жанубий Осиёдаги кескинликни камайтиришга ҳам ёрдам бериши мумкин. Теҳрон ва Исломободнинг яқинлиги минтақадан ташқари кучларини таъсирига қарши мувозанатни таъминлаши мумкин. Бу алоқалар минтақадаги мусулмон давлатлари ўртаисдаги ҳамкорли чун намуна бўлиб, ислмоамининг жипслигини мустаҳкмлашга хизмат қилиши мумкин. Эрон ва Покисоннинг би томоламаликаа қарши туриши халқаро тегнламларда ҳам уларнинг мавқени мустаҳкамлайди. Шунингдек икки мамлакта мунстаарини кенгайтириш тарихий ва маданий муштараклик, умумий иқтиодий манфаатла ва минатқави хавфизилк эҳтиёларига асослана стратгик заруратдир. Бу ҳамкорлик нафақат икки давлат ойда келтиради, балки бутун минтақада барқарорлик, ривожланиш ва бир томонламаликка қарши курашишга ёрдам ҳам беради.