Ғарбнинг Россияга қарши санкциялар урушининг кучайиши

Европада инқироз давом этиб, Украинада уруш кучайиб борар экан, Ғарбнинг Россияга қарши санкциялари янги босқичга кирди. Дарҳақиқат, Европа ва Қўшма Штатлар Ғарб блокидаги бошқа ҳамкорлари билан бирга Россияга қарши санкциялар урушини олиб бормоқда.

АҚШ, Канада, Буюк Британия ва Европа Иттифоқи Россия банкларини Сwифт тизимидан ажратди. Европа Иттифоқи (ЕИ) якшанба куни эрталаб кўп баҳс-мунозаралардан сўнг Ғарб иттифоқчилари Сwифтъдан Россиянинг айрим банкларига киришни тўхтатишга рози бўлганини эълон қилди.

Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Лееннинг айтишича, Европа Иттифоқи Қўшма Штатлар ва бошқа Ғарб ҳамкорлари билан биргаликда Россияга нисбатан қўшимча санкциялар жорий этиш, жумладан, Россиянинг бир қатор банкларига Сwифтъга киришни тўхтатишни режалаштирмоқда. Германия молия вазири Кристин Линднер расмий Берлин Россиянинг Сwифт тизими билан алоқасини узишга тайёрлигини айтди.

Аввалроқ Германия ва Венгрия ЕИ сўровини қабул қилишдан бош тортган эди, чунки улар Россиянинг Сwифтъга киришини тўхтатиш оқибатларидан қўрқишганди. Оқ уй ўз баёнотида Европа Иттифоқи ва унинг баъзи Ғарб иттифоқчилари билан бир қаторда Россиянинг баъзи банкларини Сwифтъдан чиқариб юборишни қўллаб-қувватлашини билдирди.

Сwифт глобал банклараро алоқаларда асосий рол ўйнайди. Сwифт тизими маҳаллий банклар ва хорижий банкларнинг валюта бирликлари ўртасида исталган валюта ҳажмларини юбориш ва қабул қилиш учун ишлатилади. Россия банкларининг ушбу тизимга киришининг тўхтатилиши банклараро алоқаларни имконсиз қилади ва иқтисодий ва савдо айирбошлаш йўлида, шунингдек, Россия учун энергия ташувчиларни, айниқса газни сотишда жиддий ва кенг кўламли бузилишларни келтириб чиқаради.

Бироқ Россия расмийлари Ғарб санкциялари ссенарийларига ҳозирданоқ тайёргарлик кўраётганликларини билдиришди. Шундай бўлсада, Ғарб санкциялари оқибатлари Россия иқтисодиёти, савдоси ва энергетикаси учун жиддий синов бўлади.

CНН катта мухбири Cаитлан Cоллинс шундай деди: Россиянинг Сwифт тармоғига киришини тўсиб қўйиш Россиянинг Украинага бостириб киришига жавобан ядровий вариантга ўхшайди.

Москва узоқ вақтдан бери мисли кўрилмаган Ғарб санкцияларини минималлаштириш чораларини кўрди. Россия 640 миллиард долларлик валюта захирасига эга ва сўнгги бир йил ичида долларга қарамлигини кескин камайтирди, шу билан бирга Хитой билан иқтисодий ва савдо алоқаларини кенгайтирди.

Сиёсий таҳлилчи Девид Пирсон шундай дейди: Россиянинг 1,5 триллион долларлик иқтисодига путур этказиш осон бўлмайди, айниқса, Россия 2014 йилда Қримни аннекция қилганидан кейин ўзини халқаро санкциялардан ҳимоя қилишга ҳаракат қила бошлаган.

Россия Европа Иттифоқига қарши санкциялар жорий қилиши кутилмоқда. Европа Иттифоқи газнинг қарийб 40 фоизини ва нефтнинг чорак қисмини Россиядан олади. Аслида Россия иттифоқнинг энг йирик энергия етказиб берувчиси ҳисобланади. Европа энергетика бозоридаги бу доминант мавқе, уни камайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларга қарамай, сақланиб қолмоқда.

Европа Иттифоқи давлатлари ўз фуқароларининг уйларини иситиш, электр энергияси ишлаб чиқариш ва саноатда фойдаланишда Россияга боғлиқ. Қисқа ва ўрта муддатли истиқболда уларнинг бу қарамликни давом эттиришдан бошқа иложи йўқ.

Албатта, Россия Европага газнинг энг кўп сотувчиси ҳам бўлиб, унинг экспортдан тушган даромади Москва учун жуда муҳим. Аммо агар Россия газ ва нефт сотишдан валютани ололмаса, шунингдек, Сwифт эмбаргоси ​​туфайли ўз эҳтиёжларини қондириш учун банклараро савдо қила олмаса, у ҳолда ғарбликларга босим ўтказиш учун ўз ихтиёридаги воситалардан фойдаланишини кутиш мумкин. Нефт ва газ нархларининг кўтарилиши Ғарб мамлакатларига, хусусан, АҚШга бу икки энергия ташувчиси етказиб беришни қисқартириш орқали бевосита инфляцион таъсир кўрсатади.

Шундай қилиб, Россиянинг Украинадаги ҳарбий амалиётлари таъсири остида ҳозирда муҳим босқичга етган Россия ва Ғарб ўртасидаги муносабатлар янада ёмонлашади ва ҳар томонлама қарама-қаршиликка олиб келади.

Россия ва Украина урушидаги ҳарбий ва сиёсий ўзгаришларнинг сўнгги янгиликлари (10)