Эрон бўйлаб саёҳат (114)
Азиз дўстлар, саёҳатимиз давоми сифатида Эроннинг шимоли-ғарбида жойлашган Курдистон вилоятидаги "Маривон" шаҳрига саёҳат қиламиз.
Ассалому алайкум Эрон бўйлаб саёҳат кўрсатувлар туркуми тингловчилари ва мухлислари. Азиз дўстлар, саёҳатимиз давоми сифатида Эроннинг шимоли-ғарбида жойлашган Курдистон вилоятида "Маривон" шаҳрининг сайёҳлик ва диққатга сазовор жойларга борамиз. Махсус географик жойлашуви, иқлимий хусусиятлари ва турли хил табиий, тарихий ва маданий диққатга сазовор жойлари билан алоҳида аҳамиятга эга бўлган минтақа.
Маривон шаҳри шимол ва ғарбдан Ироқ билан чегарадош. Бу туманнинг маркази бўлган Маривон шаҳри денгиз сатҳидан 1272 метр баландликда, вилоят маркази Санандаждан 128 километр ғарбда жойлашган.
Маривон - Эроннинг энг ёмғирли минтақаларидан бири. Шундай экан, бутун ҳудуд баланд тоғлардан тортиб то қияликлари, водийлари ва текисликларигача ям-яшил, бой ва хилма-хил ўсимликлар билан қопланган. Бу минтақадаги энг машҳур ўрмон дарахтлари орасида ёввойи нок, ёнғоқ, бодом, чинор, ёввойи писта ва эман бор. Нисбатан баланд ва паст тоғларнинг мавжудлиги ҳамда баланд тоғлар ва мўл-кўл ёғингарчилик дарёларнинг водийлар ва пасттекисликларга доимий равишда оқиб келишига сабаб бўлган. Дарёлар айланма йўлда ва яшил ва ўсимликлар билан боғлиқ ҳолда ёқимли ва ҳайратланарли манзараларни яратган. Маривон ҳудудида кўп тоғли баландликлар мавжуд бўлиб, улар кўпинча икки хил: тошли баландликлар ва баланд ўрмонли тоғлар.
"Чел Чешме" денгиз сатҳидан 3140 метр баландликдаги тоғ бўлиб, Маривон шаҳрининг шимоли-шарқида жойлашган. Дарҳақиқат, 40 та булоқ яна 20 та чўққидан иборат. Бу гўзал ва баланд тоғ атрофида кўплаб қишлоқлар бор. Ҳаёлий ва мафтункор манзарали гўзал табиат, турли хил гуллар ва ўсимликларнинг ноёб коллекцияси, кўплаб булоқлар ва ёзги уйларнинг мавжудлиги ушбу ҳудудни сайёҳлар, табиатда сайр қилувчилар ва алпинистларни қабул қиладиган бутун Эронда машҳур курортлардан бирига айлантирди.
Маривон вилояти тоғли ҳудудларнинг географик хусусиятлари, мос ўсимликлари (яйлов ва ўрмонлар), сув ресурслари, жумладан, дарёлар ва ботқоқ ерлари туфайли барча турдаги ҳайвонлар ва қушлар яшаши учун қулай муҳит яратган ва шу маънода энг кўп овланадиган жойлардан бири ҳисобланади. Вилоятнинг ов жойларида ҳайвонларнинг барча турлари, жумладан, йиртқич сутемизувчилар ва ўтхўр сутемизувчилар яшайди. Минтақанинг энг муҳим ҳайвонлари орасида қоплон, бўри, тулки, қўчқор ва қўй, туя ва эчки, қўнғир айиқ, тўнғиз ва норкани номлашимиз мумкин. Албатта, вилоятда каклик, какук, бургут, ўрдак каби қушлар ва бошқа кўплаб қушлар мавжудлигини айтиб ўтиш керак. Маривоннинг иқтисодий ҳаёти азалдан табиий бойликлардан, яйловлардан, ўрмонлардан фойдаланишга асосланган. Шу боисдан ҳам чорвачилик ва чорвачилик маҳсулотлари айирбошлаш бу замин аҳолисининг тирикчилигида ҳал қилувчи ўрин тутган бўлса, баъзи жойларда деҳқончилик, боғдорчилик ва ҳунармандчилик халқ хўжалигида бир-бирини тўлдирувчи фаолият сифатида қаралади. Бугунги кунда вилоятнинг муҳим иқтисодий фаолияти деҳқончилик ва чорвачиликдир. Энг муҳим экинлар, саноат ўсимликлари (тамаки) ва дуккаклилардир. Вилоят иқтисодиётида ёнма-ён иқтисодий фаолият турларидан ҳунармандчилик, айниқса, гиламдўзлик катта ўрин тутади.
Азиз дўстлар, шуни билиш ўринлики, Маривон Курдистон вилояти ҳудудининг бир қисми сифатида маданият ва сивилизация жиҳатидан жуда ёрқин тарихга эга. Бу ҳудудда қолган тарихий асарлар, маданий ёдгорликлар шундан далолат беради. Маривон чеккасидаги қадимий манзилгоҳлар бу ҳудудда уч минг йил аввал одамларнинг жойлашишидан далолат беради. Маривон шаҳри Тисофоннинг Тахт Сулаймонга (Эроннинг иккита муҳим қадимий шаҳри) йўлида жойлашганлиги учун Парфия ва Сосонийлар даврларида қизиқиш уйғотган.
Кейинги даврда Маривон туман маркази бўлишдан ташқари, турли туманлар ўртасида ҳал қилувчи ва алоқадорлик ролини ўйнаган ва доимо унда ҳукмронлик қилган ҳукмдорларнинг диққат марказида бўлган шаҳарлардан бири бўлган. Маривон ҳудудида тарихий ва табиий ёдгорликлар ва диққатга сазовор жойлар мавжудлиги ушбу ҳудуднинг сайёҳлик жойларидан бири ҳисобланади. Маривон шаҳри тоғ этагида ва кенг Маривон текислиги ёнида жойлашган. Маривон шаҳри ғарбида “Заривар кўли”нинг мавжудлиги бу шаҳарга ўзгача кўриниш бериб, уни гўзал дам олиш масканига айлантирган. Маривоннинг баъзи тарихий ва табиий диққатга сазовор жойлари билан танишиш ўринлидир.
“Имом қасри” Маривон шаҳридан 3 километр шарқда жойлашган қимматбаҳо тарихий обидалардан бири ҳисобланади. Бу қалъа ҳижрий 945 йилда қурилган. Бугунги кунда қалъанинг ғиштли биносида тошдан ўйилган қалъа сув омборининг зинапоялари изларини кўриш мумкин. Имом қалъаси кейинги даврларда Курдистон ҳокимларидан бири томонидан таъмирланиб, фойдаланилган. Қалъанинг ёнида Қизил масжид деб номланган масжид қолдиқлари кўринади."Гаран тарихий кўприк" ҳам Курдистон вилоятининг тарихий ёдгорликларидан бири бўлиб, Маривон шаҳри яқинида жойлашган. Бу кўприк дарё устида қурилган. Худди шу номга эга ва Маривон шаҳри ва Курдистон вилоятининг тарихий ва туристик диққатга сазовор жойларидан бири ҳисобланади.
Бу кўприк дарёнинг ўртасида жойлашган 2 та олти бурчакли оралиқ ва дарё қирғоқларининг баландлигига боғланган иккита пойдеворга эга бўлиб, узунлиги 42 метр, эни 9,5 метр ва баландлиги 6 метр бўлган учта оралиқдан иборат.
Тарихий диққатга сазовор жойлар билан бир қаторда, Маривон чегара бозори Маривоннинг энг яхши сайёҳлик жойларидан бири ва Маривон шаҳридан 15 километр узоқликда жойлашган Маривон туманидаги энг гавжум ва қизиқарли жойларидан бири ҳисобланади. Бу бозор мамлакат ғарбидаги энг катта ва айни пайтда энг қиммат бозорлардан бири деб атади. Бу бозорда турли мамлакатлардан импорт қилинадиган товарлардан ташқари турли маҳаллий маҳсулотлар, жумладан, ҳунармандчилик, кийим-кечак, заргарлик буюмлари ва бошқа хилма-хил маҳсулотларни учратиш мумкинлиги сайёҳлар ва саёҳатчиларни бу масканда соатлаб тўхтаб қолишга мажбур қилади.
Маривон шаҳрининг энг гўзал табиий диққатга сазовор жойларидан бири Заривар кўли бўлиб, у 2009 йилда Эрон миллий ёдгорликлари рўйхатида рўйхатга олинган. Заривар кўли Мариван кўли деб ҳам аталади. У Курдистон вилоятида жойлашган. Заривар кўли Маривондан 2 километр ғарбда, денгиз сатҳидан 1285 метр баландликда жойлашган. Кўлнинг суви ширин бўлиб, у кўл тубида жойлашган қайноқ булоқлардан таъминланади. Кўл ям-яшил текислик билан ўралган ва унинг атрофидаги тоғлар ўрмон билан қопланган.
Заривар кўлининг узунлиги 5 км, эни эса 1,6 км. Лагунанинг катталиги турли фаслларда сув ҳажмининг ўзгаришига қараб турлича бўлиб, унинг максимал чуқурлиги 5,5 метрни ташкил этади. Заривар кўли ўзининг чучук суви ва зарур шароити туфайли барча турдаги балиқларнинг ўсиши ва яшаши учун қулай муҳит яратган. Бу балиқларнинг энг муҳимлари оқ балиқ, сазан ва олтин балиқдир. Арус Маҳи Заривар кўлининг маҳаллий балиқларидан бири бўлиб, у юқори иқтисодий аҳамиятга эга. Ўзининг қулай иқлими, муҳим ўсимликлари, турли турдаги балиқлар ва сув қушларининг мавжудлиги сабабли Заривар кўли аҳолининг бўш вақтини ўтказиши учун атроф-муҳит, атрофдаги шаҳарлар аҳолиси учун дам олиш маскани ҳисобланади. Таъкидлаш жоизки, Заривар кўлининг суви қишда музлаб қолади ва кўл атрофидаги қишлоқлар аҳолиси бу кўлда у ёқдан-бу ёққа сайр қилади ва шу маънода муз тоғ-чанғи майдони яратиш учун ҳам қулайдир. Заривар кўли ўз ичига хизмат кўрсатиш мажмуасини ўз ичига олади. Меҳмондўстлик, турар жой мажмуаси, маданий хизмат кўрсатиш маркази ва шу каби объектлар сайёҳлар учун жозибали маскан ҳисобланади.
Дўстлар, дастурнинг сўнгги лаҳзаларига етиб келдик. Сизни Курдистоннинг бошқа шаҳарлари ва Эроннинг бу қисмидаги табиатнинг ажойиб таъсири билан танишиш учун бўлажак дастурга қўшилишга таклиф қиламиз.
