Хитой Президентининг Америкага ташрифи шарҳи + эксперт хулосаси
-
Хитой Президентининг Америкага ташрифи шарҳи + эксперт хулосаси
Хитой раҳбари Си Цзинпин Калифорниянинг Сан-Франсиско шаҳрида АҚШ президенти Жо Байден билан учрашувда алоҳида таъкидлади:Вашингтон ва Пекин ўзаро келишмовчиликларни бартараф этиш, бир-бирининг қизил чизиқлари ва тамойилларини ҳурмат қилиш, провокацион ҳаракатлардан воз кечиш учун ҳаракат қилиши керак.
Бу учрашувда Си Цзинпин Қўшма Штатлар Хитойга нисбатан бир томонлама санксияларни бекор қилишига ва Хитой компаниялари учун қулай ишбилармонлик муҳитини яратишига умид билдирди.
Гарчи Пекин нуқтаи назаридан, Си нинг Америкага ташрифи ва Байден билан учрашиши одатий ҳол эди. Аммо Америка расмийлари бу учрашувни икки давлат муносабатларидаги муҳим ва ажойиб воқеа сифатида кўрсатишга жуда кўп ҳаракат қилишди, Америкада Оқ уйни бошқараётган демократлар бундан шубҳасиз сиёсий фойдаланишга ҳаракат қилишди. Чунки ўзини глобал супер давлат деб билган Америка кўплаб глобал муаммоларни ҳал қилишга, уларга таъсир ўтказишга қодир эмасга ўхшайди ва Хитой позициясини эътиборсиз қолдиришига қарамай, минтақавий ва глобал дастурларни, жумладан, Украина инқирозини илгари суриш учун Хитойнинг ҳамкорлиги ва ёрдамига муҳтож. Чунки Ғарб, хусусан АҚШ бу инқироз ботқоғида қолиб кетган ва бунда давом эта олмайди.
Бу ҳақда сиёсий масалалар бўйича эксперт Ли Су Хуан шундай дейди:"Жо Байден боши берк кўчадан ва тартибсизликдан чиқиш учун Си Цзинпин билан учрашишга жуда муҳтож бўлган одамга ўхшарди. Шунинг учун Америка ҳукумати ва Демократик партияга алоқадор сиёсий доиралар Америкага сафаридан олдин ва кейин у ҳақида кўп реклама қилишди ва буни Байден учун катта ютуқдек кўрсатишга уринишди”.
Бу, нашр этилган хабарларга кўра, Хитой президенти Байден билан учрашувида Хитойнинг ҳудудий, иқтисодий ва тижорат сезгирлиги ҳақидаги муҳим фикрларни таъкидлаб, Тайван муаммоси Пекиннинг қайноқ нуқтаси эканлигини ва Вашингтон ундан четга чиқмаслиги кераклигини таъкидлади.
Байденнинг Си билан учрашиш истагига келсак, баъзи таҳлилчилар у Пекиннинг хатти-ҳаракати ва фаолиятини бошқариш учун Вашингтон сиёсати доирасида ҳаракат қилган деган фикрни рад этмайдилар. Чунки АҚШнинг Хитойга қарши сўнгги ҳарбий ва сиёсий хатти-ҳаракатлари бу давлатни ғазаблантирди ва Вашингтон ва Пекин ўртасидаги масофани оширди. Вашингтон нуқтаи назаридан, ушбу жараённинг давом этиши минтақавий ва глобал инқирозларни ҳал қилиш учун Пекин билан глобал тушунишга тўсқинлик қилиши мумкин.
Халқаро масалалар бўйича эксперт Су Шу Хесван шундай дейди:"Хитой жуда яхши биладики, Вашингтон Хитойга нисбатан ўз мажбуриятларига содиқ эмас ва Пекинга қарши намойишкорона ҳаракатларни изламоқда, унинг асосий мақсади Хитойни тийиб туриш ва унинг хатти-ҳаракатларини назорат қилишдир. Хитой эса амалда мустақил ва миллий манфаатлари доирасида ҳаракат қилишини кўрсатди"
Ҳар ҳолда, Хитой Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котибининг Хитой раҳбарини яна бир бор диктатор деб атаган Америка президентининг баёнотларини қоралашдаги позицияси Американинг Хитойга нисбатан қараши ва позицияси ўзгармаганлигини жиддий кўрсатиб турибди ва шунингдек, Хитойни Американинг глобал гегемонлигини йўқ қилаётган Американинг ашаддий ва тўхтатиб бўлмас рақиби деб билади.
Шу сабабли, Байден ва Си ўртасидаги музокараларнинг ижобий ва фойдали эканлиги ҳақидаги Америка хабарларига қарамай, бу учрашув Американинг Хитойга бўлган муносабатини ўзгартиришга ҳеч қандай таъсир кўрсатмайди. Шу билан бирга, Хитой ҳали ҳам Америка билан ҳамкорлик ва рақобатга урғу беради. Хитой президенти Сан-Францискодаги Осиё-Тинч океани иқтисодий ҳамкорлиги (АПЕС) йиғилишида иштирок этиш учун Америкага борганлиги сабабли унинг Байден билан учрашуви режалаштирилган эди. Шу боис, Хитой раҳбари Бабден билан тез орада учрашишни истамагани эҳтимолдан узоқ эмас.
