Pars Today

Россия президенти Владимир Путин Украина шарқининг мухолифлари назорати остида бўлган давлат томонидан паспорт масаласи каби содир этган айрим ҳужжатларни ўз фармонида расмий равишда тан олди.

Россия президентининг ушбу сайъ-ҳаракати Американинг маҳкумияти билан юзмаюз бўлди. Американинг Украинадаги элчихонаси бу ҳукм чиқарилиши натижасида якшанба куни Путин томонидан имзо қуйган фармони билан Россия давлати томонидан Украина шарқи мухолифларининг ҳужжатлари расмий равишда тан олинди ва бу эса Минск шартномасида қабул қилинган мақсадлар билан қарши ва огоҳлантирувчи сайъ-ҳаракат ҳисобланади деб эълон қилди.

Украинанинг шарқидаги икки минтақа, яъни Луганск ва Донецк вилоятлари баробарида Россиянинг амалга оширган сайъ-ҳаракатини халқаро ва минтақавий ҳодисалар жараёнлари ҳамда Маскванинг Украина баробарида қуллаётган сиёсатларини эътиборга олган ҳолда баён этиш лозим. Халқаро арсада Ғарб ва Россия ўртасида кескинликларнинг ортиши ҳамда Европа Иттифоқи ҳатто Америка янги давлатининг Украинанинг Ғарбга тарафдор бўлган давлатини қуллаб-қувватлаш позициясини олгани шоҳидига айланмоқдамиз. Ҳақиқатан ҳам Америка янги президенти Дональд Трамнинг қудрат бошига келганидан сўнг, Россия унинг берган ваъдалари ва позиция олишларини эътиборга олган ҳолда ҳамкорликларнинг ортиши ва ихтилофларни минимал даражага етказиш мақсади билан икки ушбу мамлакатнинг алоқаларида жиддий ўзгаришлар вужудга келади деб  умидвор бўлган эди.

Шунга қарамасдан вазъиятнинг жараён олиши унинг тезкарисини кўрсатди ва энди маълумким, Дональд Трампнинг давлати ҳам Украина бўҳрони баробарида Барак Обаманинг уша сиёсатларини давом этади. Америка президентининг ўринбосари Майк Пенс Петр Парашенко билан қилган ўзининг охирги дийдорида Украина ер-ҳудудларининг яклихтлиги ва ҳокимиятининг барқарорлигидан ҳимоят этишни таъкидлади ва Америка “Қримни қўшиб олиш учун қилган сайъ-ҳаракати ва Россиянинг ишғолгарликларини” расмий равишда тан олмайди деб қўшимча қилди.

Шу тартиб билан Кремль энди шундай хулосага келганким, бошқа Украина масаласида катта имтиёз бериши учун Дональд Трампга умид қилиши мумкин эмас. Бошқа томондан Нато ҳарбий блоки ҳам Брюсселда ушбу шартномага аъзо мамлакатлар мудофаа вазирларининг охирги йиғилишида ушбу ташкилотнинг етакчи расмийлари Россия баробарида бундан олдинги даврдан ҳам жиддий позиция олишдиким албатта бу масала Американинг ҳимоят этиши билан юзмаюз бўлди. Чунончи, Нато ташкилотининг бош котиби Енс Столтенберг  Россия баробарида мудофаа этиш омили унвонида Европа шарқида Нато ташкилотининг ҳарбий ҳузур топишини мустаҳкамлаш заруратини таъкидлади. Шундай фарз этиш мумкинким, Масква бундай шароитда табийки Нато ташкилотининг жиддий позиция олишларига қарши жиддий ва қатъий жавоб қайтариши лозим. Зоҳиран Кремль расмийлари нуқтаи назаридан Нато ташкилотининг душманона позиция олиши ва сайъ-ҳаракатларига қарши муносиб аксуламал кўрсатиш Украинанинг шарқидаги  вилоятларнинг истиқлоли учун амалий қадам ташлаш ҳисобланади. Бу эса Владимир Путин ўзининг фармони билан ўзларини мустақил давлат деб эълон қилган Донецк ва Луганск республикаси томонидан содир этган ҳужжатларни расмий равишда тан олган уша сайъ-ҳаракат ҳисобланади. Масква бу сайъ-ҳаракати билан нафақат Натони таҳдид билан қурқитиш, балки Ғарб истак-хоҳишларига мухолиф бўлган сайъ-ҳаракатларни амалга ошириш учун тайёр эканлигини кўрсатди.  

Бошқа зовиядан  бу масалага қараш мумкин. Россия ўтган йиллар давомида Грузиянинг икки минтақаси, яъни Жанубий Асетия ва Абхазияни ажратиш ва кейинги босқичда бу икки минтақа аҳолисининг шахсиятини аниқловчи ҳужжат содир этиш учун уларни расмий равишда тан олиш билан амалий бундай сиёсатни қуллаган эди.

 Маскванинг мақсади Грузиядан ушбу икки минтақанинг ажралиш жараёни бошланишидан иборат эди. Шундай ҳол билан ушбу икки минтақанинг истиқлолини фақат айрим мамлакатлар расмий равишда тан олишди.  Эндиликда ҳам Масква аста-секинлик билан Донецк ва Луганскни таништириш жараёнини амалда татбиқ этишни мақсад қилганким, биринчи навбатда ўзларини мустақил республика деб эълон қилган Донецк ва Лугунск томонидан содир этган паспортларини таништириш ҳисобланади. Шундай ҳол билан айтиш мумкинким, Маскванинг ушбу сайъ-ҳаракати Европа, Америка ва Киев давлатининг жиддий ва салбий аксуламали билан юзмаюз бўлиши муқаррар.